Ο ΑΓΙΟΣ ΑΡΤΕΜΙΟΣ, ο Μεγαλομάρτυρας
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΒΟΡΗΣ & ΕΝΟΗΣ
Η ΟΣΙΑ ΜΑΤΡΩΝΑ ή Χιοπολίτιδα, η θαυματουργή (Κυρά – Κυρατσώ – Κερασιά)
Ο ΟΣΙΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ο νέος ασκητής, ο Πελοποννήσιος (Μνήμη ανακομιδής ιερών λειψάνων του)
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΖΕΒΙΝΑΣ, ΓΕΡΜΑΝΟΣ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ και ΑΝΤΩΝΙΟΣ (ή Άντωνίνος)
Η ΑΓΙΑ ΜΑΝΑΘΩ, η παρθένος
Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, επίσκοπος Τραπεζούντας
Αναλυτικά:
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΡΤΕΜΙΟΣ, ο Μεγαλομάρτυρας
Ήταν διακεκριμένος πολιτικός του Βυζαντίου και ευσεβέστατος χριστιανός. Ο Μέγας Κωνσταντίνος, εκτιμώντας τα ηθικά και πολιτικά του χαρίσματα, του έδωσε το αξίωμα του πατρικίου και τον διόρισε Δούκα και Αυγουστάλιο της Αλεξανδρείας. Όταν ο Αρτέμιος άκουσε ότι ο Ιουλιανός ο Παραβάτης βασάνιζε τους χριστιανούς στην Αντιόχεια, ήλθαν στα χείλη του τα λόγια του ψαλμωδού Δαβίδ προς το Θεό: “Κύριε, πνεύματι ηγεμονικοί στήριξαν με”1. Κύριε, στήριξέ με με σκέψεις σταθερές και θέληση ισχυρή, που να κυριαρχεί μέσα μου και να με κατευθύνει στην υπεράσπιση του αγαθού με θάρρος. Πράγματι, ο Αρτέμιος, με τη δύναμη που του έδωσε ο Θεός, πήγε αμέσως στην Αντιόχεια και με παρρησία ήλεγξε ευθέως τον Ιουλιανό για τις παρανομίες του κατά των χριστιανών. Ο Ιουλιανός, που δεν περίμενε τέτοια στάση από αξιωματούχο, τον συνέλαβε και τον μαστίγωσε αλύπητα. Έπειτα του έσπασε τα κόκαλα με πέτρες και τελικά τον αποκεφάλισε. Το Ιερό λείψανο του Αρτεμίου παρέλαβε κάποια διακόνισσα, η Αρίστη, που το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη, στο ναό του προφήτου Προδρόμου. Ψαλμός Ν’ (50), στ. 14.
Απολυτίκιο. Ήχος πλ. α’. Τον συνάναρχον Λόγον.
Ευσέβειας τοις τρόποις καλλωπιζόμενος, αθλητικής αγλαΐας ώφθης σοφέ κοινωνός, προς αγώνας ανδρικούς παραταξάμενος· όθεν ως λύχνος φωταυγής, των θαυμάτων τας βολάς, εκλάμπεις τη οικουμένη, Αρτέμιε Αθλοφόρε, προς σωτηρίαν των ψυχών ημών.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΒΟΡΗΣ & ΕΝΟΗΣ
Μαρτύρησαν δια λιθοβολισμού. (Ορισμένοι Συναξαριστές τους αναφέρουν σαν Αγίες Έβόρη και Ένόη. Αλλά μάλλον, πρόκειται περί των μαθητών του Άγιου Μίλου, Εβόρη και Σενοεί. Βλέπε σχετικά την 10η Νοεμβρίου).
Η ΟΣΙΑ ΜΑΤΡΩΝΑ η Χιοπολίτιδα, η θαυματουργή (Κυρά – Κυρατσώ – Κερασία)
Ονομαζόταν Μαρία και γεννήθηκε στο χωριό Βολισσός της Χίου από γονείς ευσεβείς και πλουσίους, τον Λέοντα και την Άννα. Έξι άλλες αδελφές της Μαρίας, μεγαλύτερές της, παντρεύτηκαν η μια μετά την άλλη, περιζήτητες νύφες για την ομορφιά, την ανατροφή και για την καλή προίκα τους. Η μικρότερη αφοσιώθηκε στη μελέτη των θείων και ασχολείτο θερμά με φιλανθρωπικά καθήκοντα. Έτσι θέλησε να ακολουθήσει άλλο δρόμο. Η τακτική επαφή της με τις καλογριές των γυναικείων μοναστηριών του νησιού, έκανε τη Μαρία να ποθήσει την αγνή μοναχική ζωή. Αλλά η αγάπη προς τους γονείς της, τη συγκρατούσε στο πατρικό της σπίτι. Όταν όμως αυτοί πέθαναν, η Μαρία δοκίμασε τη μοναχική ζωή κοντά σε μια ευσεβή χήρα, που ασκήτευε με τις δύο θυγατέρες της. Μετά απ’ αυτή τη μοναχική εμπειρία, αποφάσισε να προσχωρήσει στις μοναχικές τάξεις. Χειροτονήθηκε λοιπόν μοναχή και μετονομάσθηκε Ματρώνα. Η διαγωγή της μέσα στη μικρή αδελφότητα ήταν άριστη. Η διάθεσή της πάντοτε αγαθή, φιλάδελφη, ταπεινή και εγκάρδια. Μάλιστα, από τα έσοδα της πώλησης της περιουσίας της, κτίστηκε στο μοναστήρι ωραιότατος ναός. Μετά από κάποιο χρόνο, πέθανε η γυναίκα που κοντά της η Ματρώνα γυμνάστηκε στη μοναχική ζωή. Τότε όλες οι μοναχές από κοινού, εξέλεξαν ηγουμένη -παρά τη θέλησή της- τη Ματρώνα. Υπό τις οδηγίες της, η αδελφότητα ζούσε με πολλή εγκράτεια, υπακοή και ευσέβεια. Το 1462 η Ματρώνα πέθανε, αφού έζησε ζωή πραγματικά αγία. [Άλλες πηγές υπολογίζουν το χρόνο κοιμήσεως της Αγίας 100 περίπου χρόνια πριν το 1462, διότι η πρώτη βιογραφία της γράφτηκε από τον Μητροπολίτη Ρόδου, Νείλο (1357)].
Απολυτίκιο. Ήχος γ’. Την ωραιότητα.
Χρίστου τοις ίχνεσιν, άκολουθήσασα, κόσμου τερπνότητα, Όσία έλιπε, και έμιμήσω εν σαρκί, Αγγέλων την πολιτείαν όθεν ταις του Πνεύματος, δωρεαίς κατεφαίδρυνας, την ένεγκαμένην σε, νήσον Χίον πανεύφημε· διό χαρμονικώς έκβοά σοι χαίροις Ματρώνα πανολβία.
Ο ΟΣΙΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ο νέος ασκητής, ο Πελοποννήσιος (Μνήμη ανακομιδής ιερών λειψάνων του)
Γεννήθηκε το 1509 στα Τρίκαλα της Κορινθίας. Καταγόταν από την επίσημη οικογένεια των Νοταράδων και ήταν γιος του Δημητρίου και της Καλής. Από μικρός έλαβε χριστιανική και αρχοντική ανατροφή και διακρινόταν στο σχολείο για την ευστροφία και την ευφυΐα του μυαλού του. Ευγενική ψυχή ο Γεράσιμος, συμπαθούσε τους φτωχούς συμμαθητές του και τους βοηθούσε με κάθε τρόπο. Όταν έφτασε σε ώριμη ηλικία, περιηγήθηκε σε διάφορα μέρη, όπως την Ζάκυνθο, την Κωνσταντινούπολη και τα γύρω απ’ αυτή, το Άγιον Όρος, διάφορες Μονές της Ανατολής, για να μείνει τελικά στην Ιερουσαλήμ. Εκεί υπηρέτησε σαν νεωκόρος για ένα χρόνο στον Ναό της Αναστάσεως και χειροτονήθηκε Διάκονος και αργότερα Πρεσβύτερος, από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Γερμανό. Κατόπιν έφυγε και από κει και κατέληξε στην τοποθεσία Ομαλά της Κεφαλονιάς, όπου έκτισε γυναικείο Μοναστήρι και το ονόμασε Νέα Ιερουσαλήμ. Στη Μονή αυτή αφού έζησε ασκητικά και ανέπτυξε μεγάλες αρετές, βοηθώντας πνευματικά και υλικά τους κατοίκους της Κεφαλονιάς, απεβίωσε ειρηνικά στις 15 Αυγούστου του 1579, σε ηλικία περίπου 70 ετών. (Κυρίως αυτή τη μέρα, εορτάζεται η μνήμη της ανακομιδής των Ιερών λειψάνων του 1580-81).
Απολυτίκιο. Ήχος α’. Αυτόμελον.
Των Ορθοδόξων προστάτην και εν σώματι άγγελον, και θαυματουργών θεοφόρον νεοφανέντα ημίν, έπαινέσωμεν πιστοί θείον Γεράσιμον ότι άξίως παρά Θεού άπείληφεν, Ίαμάτων την αέναον χάριν ρώννυσι τους νοσούντας και δαιμονώντας ιάται. Διό και τοις τιμώσιν αυτόν, βρύει ιάματα.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΖΕΒΙΝΑΣ, ΓΕΡΜΑΝΟΣ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ και ΑΝΤΩΝΙΟΣ (ή Αντωνίνος)
Οι Άγιοι αυτοί μαρτύρησαν επί Μαξιμιανού (286-305). Και ο μεν Άντωνίνος ήταν γέροντας, οι δε υπόλοιποι τρεις, νέοι. Συνελήφθησαν επειδή ήταν χριστιανοί, από κάποιον Μάζο στην Καισαρεία και αποκεφαλίστηκαν. (Η μνήμη τους επαναλαμβάνεται και την 12η Νοεμβρίου, μαζί με την πιο κάτω Αγία, που εσφαλμένα εκεί αναφέρεται ως Μαραθώ).
Η ΑΓΙΑ ΜΑΝΑΘΩ, η παρθένος
Μαρτύρησε και αυτή στα χρόνια του Μαξιμιανού (286-305). Συνελήφθη επειδή ήταν χριστιανή στη Σκυθούπολη της Παλαιστίνης, και αφού την έσυραν γυμνή μέσα στην πόλη, τελικά την έκαψαν ζωντανή.
Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, επίσκοπος Τραπεζούντας
Άγνωστος στους Συναξαριστές, γνωστός όμως στην εκκλησία της Τραπεζούντας, στην οποία κάθε χρόνο αυτή τη μέρα γιόρταζαν τη μνήμη του με ασματική Ακολουθία, που βρήκε ο Κεραμεύς Παπαδόπουλος σε χειρόγραφο στην Τραπεζούντα, όπως γράφει στα Βυζαντινά Χρονικά (σ.12, 143). Ο Βασίλειος έζησε επί βασιλείας Λέοντος του Σοφού και Κων/νου Προφυρογέννητου. Για την αγιότητα της ζωής του, κατατάχθηκε στους Αγίους της εκκλησίας της Τραπεζούντας.