«Φύλλο και φτερό» έκανε το Συμβούλιο Επικρατείας το διάταγμα Γεραπετρίτη για το «περίφημο» Επιτελικό Κράτος!
Ο καθηγητής του συνταγματικού δικαίου στη Νομική Αθηνών, υπουργός επικρατείας κ. Γεραπετρίτης υπέστη έναν άνευ προηγουμένου διασυρμό από το ΣτΕ…
Το 5ο Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, με το πρακτικό επεξεργασίας που δημοσιεύουμε στη συνέχεια, κάνει «φύλλο και φτερό» το πολυδιαφημισμένο Επιτελικό Κράτος του δίδυμου Μητσοτάκη-Γεραπετρίτη. Πραγματικός κόλαφος οι παρατηρήσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις οποίες πρέπει πάραυτα να προσαρμοσθεί το Κράτος. Δεν φτάνει που το Επιτελικό Κράτος δεν έχει εφαρμοσθεί έως τώρα στα βασικά του σημεία, έρχεται και το Συμβούλιο της Επικρατείας και το αποδομεί στην επεξεργασία του πρώτου κρίσιμου διατάγματος εφαρμογής του.
Το σημαντικό είναι ότι το σχέδιο αυτό προεδρικού διατάγματος είναι έργο του Υπουργού Επικρατείας κ. Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος είναι καθηγητής του συνταγματικού δικαίου στη Νομική Αθηνών. Το Συμβούλιο Επικρατείας «βάζει τα γυαλιά» στον κ. καθηγητή, και του «σφυρίζει» : «Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις». Άλλωστε τα νομικά του κ. Γεραπετρίτη φάνηκαν και προχθές, με την «περισπούδαστη» ανάλυση ότι η κυριαρχία μας για την αιγιαλίτιδα ζώνη φτάνει στα 6 ν.μ.! Και έτσι ο Ερντογάν κάνει κρουαζιέρα με το Ουρούτς Ρέϊς ανοιχτά στο Καστελλόριζο!
Και εις άλλα με υγεία κ. Καθηγητά. Περιμένουμε με αγωνία το σύγγραμά σας περί συνταγματικού δικαίου για να φωτιστούμε, και εμείς και οι φοιτητές σας, όταν γυρίσετε πίσω στο Πανεπιστήμιο.
Ακολουθεί το κείμενο του διατάγματος και στη συνέχεια το πρακτικό επεξεργασίας
Π ρ α κ τ ι κ ό Σ υ ν ε δ ρ ι ά σ ε ω ς
I. Το Τμήμα συνήλθε με την ανωτέρω σύνθεση στις 16 Σεπτεμβρίου 2020, με την παρουσία και της Γραμματέως του Ε΄ Τμήματος Δ. Τετράδη, για να επεξεργασθεί το ανωτέρω σχέδιο προεδρικού διατάγματος, το οποίο διαβιβάσθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας από τη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων με το 1009/9.9.2020 έγγραφό της, που πρωτοκολλήθηκε αυθημερόν.
Κατά τη συνεδρίαση έλαβε τον λόγο ο εισηγητής, ο οποίος αναφέρθηκε στο περιεχόμενο του υπό επεξεργασία σχεδίου προεδρικού διατάγματος και ανέπτυξε τη γνώμη του για τα ζητήματα που προκύπτουν.
Ακολούθησε συζήτηση μεταξύ των μελών και το Τμήμα αποφάσισε να συνεχίσει την επεξεργασία του σχεδίου σε επόμενη συνεδρίαση.
IΙ. Το Τμήμα συνήλθε με την ανωτέρω σύνθεση στις 28 Σεπτεμβρίου 2020, με την παρουσία και της Γραμματέως του Ε΄ Τμήματος Δ. Τετράδη, για να συνεχίσει την επεξεργασία του ανωτέρω σχεδίου προεδρικού διατάγματος.
Κατά τη συνεδρίαση, ο εισηγητής και τα λοιπά μέλη ανέπτυξαν τη γνώμη τους για τα ζητήματα που προκύπτουν και ύστερα από σχετική συζήτηση το Τμήμα γνωμοδότησε ως εξής:
Γ ν ω μ ο δ ό τ η σ η
1. Με το υπό επεξεργασία σχέδιο προεδρικού διατάγματος επιχειρείται η θέσπιση του Οργανισμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης. Το σχέδιο αποτελείται από τριάντα έξι άρθρα σχετικά με την αποστολή της Προεδρίας της Κυβέρνησης (άρθρο 1), τη διάρθρωση των υπηρεσιών της (άρθρο 2), την αποστολή, διάρθρωση και τις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας του Πρωθυπουργού και των οργανικών της μονάδων (άρθρα 3 – 11), της Γενικής Γραμματείας Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων και των οργανικών της μονάδων (άρθρα 12 – 15), της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού και της Ειδικής Γραμματείας Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Παρακολούθησης και Αξιολόγησης του Κυβερνητικού Έργου και των οργανικών τους μονάδων (άρθρα 16 – 17), της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης και των οργανικών της μονάδων (άρθρα 18 – 23), τις θέσεις προσωπικού, την κατανομή και κατάταξή τους (άρθρα 24 – 28), τα προσόντα του μόνιμου προσωπικού και του προσωπικού ΙΔΑΧ (άρθρο 29), τα περιγράμματα των καθηκόντων των Προϊσταμένων των οργανικών μονάδων και τα προσόντα για την επιλογή τους (άρθρα 30 – 35), με το δε άρθρο 36 ορίζεται ο χρόνος έναρξης της ισχύος του διατάγματος.
2. Το σχέδιο, όπως προκύπτει από το προοίμιό του προτείνεται κατ’ επίκληση των διατάξεων των άρθρων 20 παρ. 1, 2, 3 και 5 καθώς και 21 παρ. 7 του ν. 4622/2019 (Α΄ 133/7.8.2019). Το άρθρο 20 του νόμου αυτού ορίζει τα εξής: «1. Η οργάνωση και λειτουργία των φορέων της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και των εποπτευόμενων από αυτούς νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, πλην των Ανεξάρτητων Αρχών, καθορίζονται με Οργανισμούς, οι οποίοι καταρτίζονται, αντικαθίστανται ή τροποποιούνται με προεδρικά διατάγματα, τα οποία εκδίδονται με πρόταση του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού ή του Πρωθυπουργού, κατά περίπτωση, και των αρμόδιων Υπουργών για τον προϋπολογισμό και για θέματα οργάνωσης της δημόσιας διοίκησης. Η οργάνωση και λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών, καθορίζονται με Οργανισμούς, οι οποίοι καταρτίζονται, αντικαθίστανται ή τροποποιούνται με αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων διοίκησής τους. 2. Με τους Οργανισμούς της προηγούμενης παραγράφου καθορίζονται: (α) η αποστολή του φορέα, όπως προκύπτει από τις κείμενες διατάξεις που διέπουν τη σύσταση και τις αρμοδιότητές του, καθώς και η διάρθρωση των υπηρεσιών του σε οργανικές μονάδες (γενικές διευθύνσεις, διευθύνσεις, υποδιευθύνσεις, τμήματα, αυτοτελή και μη, αυτοτελή γραφεία, θεσμοθετημένα συλλογικά όργανα), (β) η ονομασία και η έδρα των παραπάνω οργανικών μονάδων, καθώς και οι στρατηγικοί σκοποί των Γενικών Διευθύνσεων, οι επιχειρησιακοί στόχοι των Διευθύνσεων και Υποδιευθύνσεων και οι αρμοδιότητες των Τμημάτων και λοιπών οργανικών μονάδων, (γ) το σύνολο των οργανικών θέσεων του προσωπικού, η κατανομή αυτών κατά εργασιακή σχέση, κατηγορία, κλάδο και ειδικότητα, καθώς και τα τυπικά προσόντα διορισμού ή πρόσληψης κατά κλάδο και ειδικότητα και (δ) η γενική περιγραφή καθηκόντων κάθε θέσης ευθύνης, καθώς και οι κλάδοι, από τους οποίους προέρχονται οι Προϊστάμενοι των οργανικών μονάδων. 3. Με τους Οργανισμούς της παραγράφου 1 μπορεί επίσης να προβλέπεται: (α) η σύσταση, κατάργηση ή συγχώνευση Γενικών ή Ειδικών Γραμματειών και θέσεων Γενικών ή Ειδικών Γραμματέων, η οργάνωση και λειτουργία τους καθώς και η τροποποίηση των αρμοδιοτήτων τους, (β) η σύσταση, κατάργηση ή συγχώνευση υπηρεσιών ή οργανικών μονάδων, καθώς και η μεταφορά των αρμοδιοτήτων τους σε άλλες υπηρεσίες ή οργανικές μονάδες του φορέα ή εποπτευόμενων φορέων του ή η κατάργησή τους, (γ) η σύσταση νέων θέσεων προσωπικού, καθώς και η κατάργηση, κατά κατηγορία και κλάδο, υφιστάμενων θέσεων που πλεονάζουν, (δ) η σύσταση νέων κλάδων κατά κατηγορίες, καθώς και η συγχώνευση ή κατάργηση υφισταμένων με δυνατότητα κατάργησης αντίστοιχων οργανικών θέσεων, (ε) η μεταφορά θέσεων προσωπικού σε άλλους κλάδους, υφιστάμενους ή νέους, της ίδιας ή άλλης κατηγορίας, καθώς και η ρύθμιση θεμάτων ένταξης υπηρετούντων υπαλλήλων σε νέους κλάδους της ίδιας κατηγορίας, που προκύπτουν με σύσταση ή συγχώνευση υφισταμένων, (στ) η σύσταση οργανικών μονάδων χωρίς εσωτερική διάρθρωση, (ζ) κάθε άλλη λεπτομέρεια που αφορά την οργάνωση και λειτουργία της οικείας υπηρεσίας. … 5. Προηγούμενες της έναρξης ισχύος του παρόντος άρθρου, ειδικές διατάξεις που προέβλεπαν την έκδοση προεδρικού διατάγματος ή υπουργικής ή κοινής υπουργικής απόφασης περί της οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων της παραγράφου 1, διέπονται πλέον από το θεσμικό πλαίσιο που θέτει το παρόν άρθρο, διατηρουμένων, όμως, σε ισχύ των τυχόν ειδικών διαδικαστικών προϋποθέσεων που οι διατάξεις αυτές ορίζουν και οι οποίες ισχύουν παράλληλα». Το άρθρο 21 του ίδιου νόμου προβλέπει τα εξής: «1. Συνιστάται αυτοτελής, επιτελική, δημόσια υπηρεσία με την ονομασία Προεδρία της Κυβέρνησης, η οποία υπάγεται στον Πρωθυπουργό. 2. Η Προεδρία της Κυβέρνησης αποτελείται από τις ακόλουθες Γενικές Γραμματείες οι οποίες συστήνονται με τον παρόντα νόμο σε αυτήν: (α) τη Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού, (β) τη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, (γ) τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Εσωτερικών Πολιτικών, (δ) τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Οικονομικών και Αναπτυξιακών Πολιτικών, (ε) την Ειδική Γραμματεία Ο.Π.Σ. Παρακολούθησης και Αξιολόγησης του Κυβερνητικού Έργου και (στ) τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης. 3. … . 7. Η οργάνωση και λειτουργία της Προεδρίας της Κυβέρνησης, καθορίζεται με τον Οργανισμό της, ο οποίος εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 20 του παρόντος νόμου». Το άρθρο 22 του ίδιου νόμου ορίζει: «1. Αποστολή της Προεδρίας της Κυβέρνησης είναι η υποστήριξη του Πρωθυπουργού στην ενάσκηση των κατά το Σύνταγμα καθηκόντων του, ώστε να διασφαλίζεται η συνοχή και η αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού έργου. 2. Στο πλαίσιο αυτό η Προεδρία της Κυβέρνησης: (α) συντονίζει τον σχεδιασμό και παρακολουθεί την εφαρμογή του κυβερνητικού έργου, επιλύοντας διαφορές μεταξύ συναρμοδίων υπηρεσιών, όπου αυτές αναφύονται, ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι της κυβερνητικής πολιτικής, (β) λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την εφαρμογή των αρχών και εργαλείων της Καλής Νομοθέτησης, (γ) σχεδιάζει και υλοποιεί την επικοινωνιακή στρατηγική της Κυβέρνησης και μεριμνά για την έγκαιρη ενημέρωση της κοινής γνώμης και (δ) υποστηρίζει το Υπουργικό Συμβούλιο, τα συλλογικά κυβερνητικά όργανα και τις λοιπές διυπουργικές ομάδες κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους». Στο δε άρθρο 116 παρ. 1 του ν. 4622/2019 ορίζεται ότι «[ο] Οργανισμός της Προεδρίας της Κυβέρνησης εκδίδεται το αργότερο εντός τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος». Εξάλλου, στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον ν. 4622/2019 αναφέρονται σε σχέση με το άρθρο 20 του νόμου αυτού τα εξής: «Το άρθρο 20 ρυθμίζει την οργάνωση και τη λειτουργία των φορέων της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης καθώς και των εποπτευόμενων από αυτούς νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Σκοπός του είναι να διασφαλιστεί η ορθολογική, αποδοτική και αποτελεσματική οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης προκειμένου να ανταποκρίνεται στην αποστολή της. Η όλη μεθοδολογία είναι διαφορετική σε σχέση με το παρελθόν, καθώς προωθούνται οργανωτικές δομές και διαδικασίες που είναι ευέλικτες και εγγυώνται τη βέλτιστη λειτουργία της Διοίκησης. Η οργάνωση και η λειτουργία των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης στηρίζεται στους οργανισμούς, το περιεχόμενο των οποίων καταρτίζεται, τροποποιείται και καταργείται μόνο με προεδρικά διατάγματα. Για τον λόγο αυτό, με την επιφύλαξη τυχόν ειδικών διαδικαστικών προϋποθέσεων που ορίζουν ειδικές διατάξεις και οι οποίες βρίσκονται σε ισχύ, ορίζεται ότι καταργείται κάθε άλλη διάταξη που προβλέπει, περί της οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων της παραγράφου 1, την έκδοση υπουργικής ή κοινής υπουργικής απόφασης με την οποία καθορίζεται ο Οργανισμός των φορέων αυτών. Με το εν λόγω άρθρο θεσπίζονται οι βασικές αρχές για το περιεχόμενο των Οργανισμών, με στόχο την ευελιξία και τη λειτουργικότητα της Διοίκησης. Το περιεχόμενο αυτό μπορεί να είναι είτε υποχρεωτικό (ως προς τα ζητήματα της παραγράφου 2 του άρθρου 20) είτε δυνητικό (ως προς τα ζητήματα της παραγράφου 3 του ιδίου άρθρου)». Σε σχέση με το κεφάλαιο Β΄ του ν. 4622/2019 (άρθρα 21-34) το οποίο διαλαμβάνει ρυθμίσεις για την Προεδρία της Κυβέρνησης, η αιτιολογική έκθεση του νόμου αυτού αναφέρει: «Κρίσιμο ζητούμενο του προτεινόμενου σχεδίου νόμου αποτελεί η δημιουργία λειτουργικών και αποτελεσματικών δομών διακυβέρνησης που θα ενισχύσουν μακροπρόθεσμα την αποτελεσματικότητά της. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι προτεινόμενες διατάξεις παρέχουν στην εκάστοτε Κυβέρνηση τα απαιτούμενα εργαλεία, προκειμένου αυτή να ανταποκριθεί σε μία συγκεκριμένη στοχοθεσία με επίκεντρο τη διαρκή επικοινωνία και αλληλεπίδραση μεταξύ των Υπουργείων και της Προεδρίας της Κυβέρνησης που συνιστάται ως επιτελική δημόσια υπηρεσία, για να υπάρχει συνεχής παρακολούθηση της εξέλιξης του κυβερνητικού έργου και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί. Ζητούμενο σήμερα αποτελεί, πράγματι, η αναβάθμιση της ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών και η διασφάλιση ενός επιπέδου λειτουργίας που να επιτρέπει την αποτελεσματική εφαρμογή δημόσιων πολιτικών. Στο πλαίσιο αυτό θεσπίζεται μία καινοτόμος δημόσια υπηρεσία, η Προεδρία της Κυβέρνησης, η οποία υπάγεται στον Πρωθυπουργό και αποσκοπεί στον προγραμματισμό και την υλοποίηση των κυβερνητικών δράσεων μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, έτσι ώστε να παρακολουθείται εάν υπάρχει χρονική υστέρηση στην επίτευξη των βασικών προτεραιοτήτων. Η νέα δημόσια υπηρεσία καθίσταται ο βασικός πυλώνας, μέσω του οποίου θα γίνεται η παρακολούθηση και ο συντονισμός του κυβερνητικού έργου με σκοπό να αρθούν οι παθογένειες των κυβερνητικών δομών, και να εισαχθεί ένα αποτελεσματικότερο σύστημα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των κυβερνητικών υπηρεσιών. Προς τον σκοπό αυτό, η νέα αυτή δημόσια υπηρεσία διαρθρώνεται σε πέντε Γενικές Γραμματείες, οι οποίες θα λειτουργούν στο πλαίσιο μιας ισχυρής και συνεκτικής στρατηγικής με σκοπό την άσκηση αποτελεσματικής διοίκησης. Περαιτέρω, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο εγκαινιάζεται ένα νέο μοντέλο κυβερνητικής λειτουργίας, στο οποίο κομβικό ρόλο έχει ένα πρωτοπόρο πληροφοριακό σύστημα προγραμματισμού και παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου, με το οποίο επιδιώκεται η συστηματική υποστήριξη και παρακολούθηση του έργου των Υπουργείων και η έγκαιρη παρέμβαση για την εξασφάλιση της επιτυχούς εφαρμογής του. Το ανωτέρω πληροφοριακό σύστημα αποτελεί κεντρικό δίαυλο επικοινωνίας και κεντρικό αποθετήριο των κυβερνητικών ενεργειών. Μέσω του εν λόγω Πληροφοριακού Συστήματος παρέχεται η δυνατότητα τήρησης του χρονοπρογραμματισμού κάθε δραστηριότητας, επικαιροποίησης του Κυβερνητικού Προγράμματος, καθώς και παρακολούθησης της προόδου του μέσω της εξαγωγής σχετικών αναφορών και απεικονίσεων με τελικό σκοπό τη συστηματική διαρκή παρακολούθηση του Κυβερνητικού Έργου και την έγκαιρη παρέμβαση για την εξασφάλιση της επιτυχούς εφαρμογής του». Ειδικώς σε σχέση με το άρθρο 21 του ν. 4622/2019, η αιτιολογική έκθεση του νόμου αυτού αναφέρει: «Μια ακόμη καινοτομία που εισάγεται στο παρόν νομοσχέδιο είναι η θέσπιση μίας νέας αυτοτελούς, επιτελικής, δημόσιας υπηρεσίας, με την ονομασία Προεδρία της Κυβέρνησης, η οποία υπάγεται στον Πρωθυπουργό και λειτουργεί και οργανώνεται σύμφωνα με τον οργανισμό της, στη βάση του άρθρου 20 του παρόντος. Η νέα αυτή δημόσια υπηρεσία της Προεδρίας της Κυβέρνησης αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο τόσο στην οργάνωση όσο και στη λειτουργία των φορέων Δημόσιας Διοίκησης, προκειμένου να ενδυναμωθεί το Διοικητικό Σύστημα και να ενισχυθεί η συνεργασία των φορέων της δημόσιας διοίκησης. …». Σύμφωνα με την ίδια αιτιολογική έκθεση «Στο άρθρο 22 αποτυπώνεται η αποστολή της καινοτόμου δημόσιας υπηρεσίας της Προεδρίας της Κυβέρνησης, η οποία συνίσταται στην υποστήριξη του Πρωθυπουργού στην ενάσκηση των καθηκόντων του, όπως αυτά προβλέπονται στο Σύνταγμα (άρθρο 82 παρ. 2), προς τον σκοπό διασφάλισης της συνοχής και της αποτελεσματικότητας του κυβερνητικού έργου με γνώμονα το συμφέρον της κοινωνίας και της χώρας. Για να μπορεί ο Πρωθυπουργός να ασκεί την πολυδιάστατη αποστολή του, δεδομένης της πολυπλοκότητας και εξειδίκευσης των κυβερνητικών και εν γένει δημόσιων υπηρεσιών, έχει ανάγκη μίας νέας συνεκτικής δομής …».
3. Το παρόν σχέδιο, με το οποίο επιχειρείται, το πρώτον, η θέσπιση οργανισμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης, προτείνεται αρμοδίως από τον Πρωθυπουργό, τον Υπουργό Εσωτερικών και τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών (άρθρο 1 περ. α΄ και άρθρο 2 περ. β΄ και δ΄ της Υ44/5.8.2020 απόφασης του Πρωθυπουργού, Β΄ 3299), και ευρίσκει, κατ’ αρχήν, νόμιμο εξουσιοδοτικό έρεισμα στις διατάξεις των άρθρων 20 παρ. 1, 2, 3 και 5 καθώς και 21 παρ. 7 του ν. 4622/2019, όπως ισχύει. Και ναι μεν ο παρών Οργανισμός εκδίδεται μετά την πάροδο της ταχθείσης με την διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 116 του ν. 4622/2019 προθεσμίας [7.11.2019], η προθεσμία, όμως, αυτή είναι, από τη φύση της, ενδεικτική, η δε υπέρβασή της δεν αποκλείει την έγκυρη έκδοση του διατάγματος (Π.Ε. 126/2018 κ.ά.). Το σχέδιο προκαλεί τις ακόλουθες παρατηρήσεις.
4. Μετά τον τίτλο και πριν από το προοίμιο του σχεδίου πρέπει να προστεθούν οι λέξεις «Η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας» (βλ. Π.Ε. 153/2020, 103/2020, 88/2020, 79/2020).
5. Όπως έχει γίνει δεκτό (Π.Ε. 122, 138/2020, 218/2019 κ.ά.), η τήρηση του ουσιώδους τύπου που προβλέπεται στο άρθρο 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα [π.δ. 63/2005 (Α΄ 98) – άρθρο 29Α του ν. 1558/1985 (Α΄ 137)], το οποίο διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 119 (περ. 22) του ν. 4622/2019 (Α΄ 133), για τον τρόπο, δηλαδή τη δυνατότητα καλύψεως της δαπάνης, η οποία προκαλείται από τις ρυθμίσεις σχεδίου διατάγματος, καθώς και οποιασδήποτε άλλης κανονιστικής πράξεως, δεν πληρούται με την απλή βεβαίωση στο προοίμιο του σχεδίου ότι «προκαλείται δαπάνη», αλλά απαιτείται να βεβαιώνεται στο προοίμιο, επί τη βάσει των στοιχείων που συνοδεύουν το σχέδιο διατάγματος, το ύψος της δαπάνης, ο τρόπος καλύψεώς της, με αναφορά σε συγκεκριμένο κωδικό ή λογαριασμό του προϋπολογισμού, από τις εγγεγραμμένες πιστώσεις του οποίου καλύπτεται η δαπάνη, καθώς και ότι η προκαλούμενη δαπάνη στοιχεί προς τις δεσμεύσεις και τους στόχους του εγκριθέντος και ισχύοντος Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (εφεξής «Μ.Π.Δ.Σ.»).
6. Εν προκειμένω, στο στοιχείο 2 του προοιμίου προβλέπεται ότι από τις διατάξεις του προτεινόμενου διατάγματος προκαλείται επιπλέον ετήσια δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 184.800 ευρώ, η οποία δύναται να καλυφθεί από τις εγγεγραμμένες πιστώσεις του Ειδικού Φορέα 1023-611-0000000, όπως βεβαιώνεται με την 96333 ΕΞ 2020/3.9.2020 εισήγηση της περ. ε΄ της παρ. 5 του άρθρου 24 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143) της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (Γ.Δ.Ο.Υ.) του Υπουργείου Οικονομικών. Στο 103737 ΕΞ 17.9.2020 έγγραφο του Προϊσταμένου της Γ.Δ.Ο.Υ. προς το Δικαστήριο αναφέρεται ότι η πρόσθετη επιβάρυνση που θα προκύψει στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Οικονομικών για το τρέχον και τα επόμενα έτη δεν έχει περιληφθεί «προφανώς» στο ισχύον Μ.Π.Δ.Σ. 2019-2022, όπως ψηφίστηκε με τον ν. 4549/2018 (Α΄ 105). Στην υποβληθείσα έκθεση προς το ΓΛΚ για την κατάρτιση του επόμενου Μ.Π.Δ.Σ. έχει ζητηθεί, με το Λ 1716/1.7.2020 έγγραφο της Προεδρίας της Κυβέρνησης, η εγγραφή πρόσθετων πιστώσεων για την αντιμετώπιση των αναγκών μισθοδοσίας του προσωπικού της Προεδρίας της Κυβέρνησης. Σύμφωνα με το ίδιο από 17.9.2020 έγγραφο της Γ.Δ.Ο.Υ., στον υπό κατάρτιση προϋπολογισμό του επόμενου έτους θα ζητηθεί από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους η έγκριση των αναγκαίων πιστώσεων για την κάλυψη της μισθοδοσίας των υπαλλήλων της Προεδρίας της Κυβέρνησης, όπως αυτές αποτυπώνονται στο Λ 2085/18.8.2020 έγγραφό της. Σύμφωνα με το τελευταίο αυτό έγγραφο, οι πρόσθετες ανάγκες (Μείζονα Κατηγορία 21) της Προεδρίας της Κυβέρνησης αναμένεται να ανέλθουν σε 1.700.000 ευρώ κατ’ έτος επιπλέον σε σχέση με τα ποσά που προβλέπονται με τον ψηφισθέντα προϋπολογισμό οικ. έτους 2020 λόγω της υπογραφής του Οργανισμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης, την έκδοση της διαπιστωτικής πράξης του Πρωθυπουργού, των αναγκών οργάνωσης-αναδιοργάνωσης της Μονάδας Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης, της σταδιακής τοποθέτησης, από το τελευταίο τετράμηνο 2020 και έως τις αρχές του έτους 2021 του απολύτως αναγκαίου προσωπικού, προκειμένου να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του Φορέα και τέλος, λόγω της καλύτερης εκτίμησης των αναγκών σε τακτικές και πρόσθετες αποδοχές, όπως αυτές προκύπτουν από την μέχρι στιγμής εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2020. Εξάλλου, η ανάγκη θεσπίσεως των προτεινόμενων ρυθμίσεων τεκμηριώνεται στο αποσταλέν στις 21.9.2020 με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σημείωμα της Γενικής Γραμματείας Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων ως εξής: «Το προτεινόμενο σχέδιο προεδρικού διατάγματος για τον Οργανισμό της Προεδρίας της Κυβέρνησης (ΠτΚ) δεν περιέχει ουσιώδεις διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις προβλέψεις του ν. 4622/2019. Απλώς εξειδικεύει και συμπληρώνει, ως προς τις υποκείμενες οργανικές μονάδες, τις νομοθετικές προβλέψεις, προβαίνοντας σε οριακές διορθώσεις που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη πραγμάτωση της αποστολής της ΠτΚ, όπως αυτή αξιολογείται με τα σημερινά δεδομένα. Ειδικότερα: Ως προς τη Γενική Γραμματεία Πρωθυπουργού, διαφοροποίηση υφίσταται μόνο ως προς την ειδικότερη διάρθρωση της Μονάδας Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης, η οποία συστήνεται με το άρθρο 24 του ν. 4622/2019, όπου και αναφέρονται απλώς οι Διευθύνσεις στις οποίες αυτή διαρθρώνεται. Το σχέδιο Οργανισμού δεν διαφοροποιεί τον αριθμό των Διευθύνσεων που προβλέπεται στο νόμο. Εξειδικεύει απλώς την περαιτέρω διάρθρωση των Διευθύνσεων σε Τμήματα, κατά τέτοιο τρόπο ώστε η Μονάδα να αποκτήσει την ολοκληρωμένη δομή μιας Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών και να επιτελέσει με πληρότητα τον ρόλο και τα καθήκοντά της. Περαιτέρω, προστίθενται δύο Αυτοτελή Γραφεία (Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων και Πολιτικής Σχεδίασης Εκτάκτου Ανάγκης), σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις που διέπουν την οργάνωση των δημοσίων υπηρεσιών. Ως προς τη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, οι προβλεπόμενες στο άρθρο 25 του ν. 4622/2019 δύο Διευθύνσεις Νομοπαρασκευαστικής Διαδικασίας συγχωνεύονται σε μία Διεύθυνση, με αντίστοιχη μείωση του δημοσιονομικού κόστους. Η προσέγγιση προκρίνεται ως βέλτιστη, για τον καλύτερο συντονισμό του νομοθετικού έργου, ενόψει και των πολλαπλών ζητημάτων συναρμοδιοτήτων που τίθενται ως προς τις επιμέρους νομοθετικές πρωτοβουλίες. Περαιτέρω, προβλέπεται η ειδικότερη διάρθρωση σε Τμήματα τόσο της Διεύθυνσης Νομοπαρασκευαστικής Διαδικασίας όσο και του Γραφείου Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, την οποία ο ν. 4622/2019 καταλείπει στη ρύθμιση μέσω του Οργανισμού. Ως προς τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού, λόγοι διασφάλισης της συνοχής του κυβερνητικού έργου κρίνεται ότι επιβάλλουν τη συγχώνευση σε μια ενιαία Γενική Γραμματεία Συντονισμού των δύο διακριτών Γενικών Γραμματειών Συντονισμού Εσωτερικών Πολιτικών και Οικονομικών και Αναπτυξιακών Πολιτικών του άρθρου 26 του ν. 4622/2019. Δεδομένου δε ότι ο ν. 4622/2019 περιορίζεται (στην παρ. 4 του άρθρου 26) σε μια γενική αναφορά ως προς τη διάρθρωση σε τομείς πολιτικής που είναι οργανικές μονάδες επιπέδου Διεύθυνσης, καθίσταται αναγκαία η εξειδίκευση και συμπλήρωση αυτής της διάρθρωσης μέσω της πρόβλεψης των επιμέρους τομέων πολιτικής και των υποκείμενων οργανικών μονάδων. Ως προς την Ειδική Γραμματεία του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Παρακολούθησης και Αξιολόγησης του Κυβερνητικού Έργου, οι υφιστάμενες βάσει του νόμου Διευθύνσεις επαναλαμβάνονται στο σχέδιο Οργανισμού, το οποίο απλώς προβλέπει και την περαιτέρω διάρθρωση αυτών σε δύο Τμήματα ανά Διεύθυνση. Ως προς τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, επίσης, οι Διευθύνσεις παραμένουν ως έχουν, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 28 του ν. 4622/2019. Προβλέπεται απλώς η ειδικότερη διάρθρωσή τους σε Τμήματα». Λαμβάνοντας υπόψη ότι από το ως άνω σημείωμα αλλά και από το περιεχόμενο του σχεδίου προκύπτει ότι το προτεινόμενο σχέδιο δεν περιέχει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με την οργανωτική δομή που επέλεξε ο νομοθέτης με τον ν. 4622/2019, ότι στην αιτιολογική έκθεση του νόμου αυτού αναφέρονται στοιχεία που τεκμηριώνουν την, κατά την εκτίμηση του νομοθέτη, αναγκαιότητα συστάσεως της Προεδρίας της Κυβέρνησης και των συναφών ρυθμίσεων, ότι στην 220/3/2019 έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους του άρθρου 75 παρ. 1 του Συντάγματος και στην από 25.7.2019 ειδική έκθεση των Υπουργών Οικονομικών και Επικρατείας του άρθρου 75 παρ. 3 του Συντάγματος (που συνοδεύουν τον ν. 4622/2019) αναφέρονται αναλυτικά τα οικονομικά αποτελέσματα του ν. 4622/2019 επί του κρατικού προϋπολογισμού, καθώς και ότι έχει προταθεί από τη Διοίκηση η εγγραφή πρόσθετων πιστώσεων για την αντιμετώπιση των αναγκών μισθοδοσίας του προσωπικού της Προεδρίας της Κυβέρνησης τόσο στον προϋπολογισμό του επομένου έτους όσο και στο Μ.Π.Δ.Σ. 2021-2024, η αναγκαιότητα των προτεινόμενων ρυθμίσεων και ο τρόπος κάλυψής τους αιτιολογείται επαρκώς από τη Διοίκηση. Εξάλλου, όπως έχει κριθεί (Π.Ε. 122, 138/2020, 218/2019 κ.ά.), από το γεγονός ότι το υπό επεξεργασία σχέδιο προτείνεται και από τον αρμόδιο για την παρακολούθηση του Μ.Π.Δ.Σ. Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη, συνάγεται ότι η δαπάνη που προκαλείται από το υπό επεξεργασία σχέδιο δεν υπερβαίνει τις δεσμεύσεις του Μ.Π.Δ.Σ., οπότε καλύπτεται και ο σχετικός ουσιώδης τύπος για την έκδοση του διατάγματος. Με τα δεδομένα αυτά, οι διατάξεις του σχεδίου προτείνονται νομίμως από την άποψη της τηρήσεως του τύπου του άρθρου 90 του π.δ/τος 63/2005. Ενόψει όμως του περιεχομένου της 96333 ΕΞ 2020/3.9.2020 εισήγησης της Προϊσταμένης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών, το στοιχείο 2 του προοιμίου πρέπει να αναδιατυπωθεί ως εξής: «2. Την 96333 ΕΞ 2020/3.9.2020 εισήγηση της Προϊσταμένης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών, από την οποία προκύπτει ότι από τις διατάξεις του παρόντος θα προκληθεί πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση σε βάρος των εγγεγραμμένων πιστώσεων του Ειδικού Φορέα 1023.611.0000000 “Προεδρία της Κυβέρνησης”, συνολικού ύψους 184.800,00 ευρώ για το έτος 2020 και 554.400,00 ευρώ για κάθε επόμενο έτος». Εξάλλου, αν, όπως προκύπτει από το Λ 2085/18.8.2020 έγγραφο της Προεδρίας της Κυβέρνησης, οι πρόσθετες ανάγκες της Προεδρίας της Κυβέρνησης αναμένεται να ανέλθουν σε 1.700.000 ευρώ κατ’ έτος επιπλέον σε σχέση με τα ποσά που προβλέπονται με τον ψηφισθέντα προϋπολογισμό οικ. έτους 2020 και το γεγονός αυτό αποτελεί συνέπεια της δημοσίευσης του Οργανισμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης, το ακριβές ύψος της πρόσθετης επιβάρυνσης πρέπει να αποτυπωθεί στο προοίμιο, με ευθύνη της Διοίκησης, ενδεχομένως με τη σύνταξη νέας εισήγησης της Γ.Δ.Ο.Υ.
7. Σύμφωνα με το άρθρο 58 του ν. 4622/2019, η ποιότητα των ρυθμίσεων διασφαλίζεται με την τήρηση των αρχών καλής νομοθέτησης, όπως είναι, μεταξύ άλλων, η αποφυγή αντιφατικών ρυθμίσεων, ο σαφής προσδιορισμός των αρμοδίων οργάνων εφαρμογής των ρυθμίσεων και η ασφάλεια δικαίου. Κατά το ίδιο άρθρο, οι αρχές της καλής νομοθέτησης εφαρμόζονται, μεταξύ άλλων, κατά την κατάρτιση σχεδίων κανονιστικών πράξεων και κατά την αναμόρφωση και την κωδικοποίηση των ρυθμίσεων. Σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 3 του νόμου αυτού, σε περίπτωση νομοθετικής μεταβολής, κατά την οποία αντικαθίστανται, τροποποιούνται, προστίθενται ή παρεμβάλλονται άρθρα, παράγραφοι, λέξεις ή καταργούνται ισχύουσες διατάξεις, αναφέρεται ολόκληρο το άρθρο ή Κεφάλαιο, όπως διαμορφώνονται τελικά. Επίσης, δεν επιτρέπονται οι παρεκκλίσεις από πάγιες ή πρόσφατες διατάξεις χωρίς αποχρώντα λόγο. Σε περίπτωση συνολικής ρύθμισης ενός θέματος διατυπώνεται το σύνολο των σχετικών διατάξεων και οι καταργούμενες διατάξεις αναφέρονται ρητά σε αυτοτελές άρθρο, στο τέλος του νομοσχεδίου. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 4622/2019, με τους εκδιδόμενους δυνάμει αυτής της διάταξης οργανισμούς είναι δυνατή, όπως και υπό το καθεστώς των διατάξεων του άρθρου 54 του ν. 4178/2013 (Α΄ 174): α) η αντικατάσταση, κατάργηση και τροποποίηση κάθε ισχύουσας διάταξης νόμου ή κανονιστικής πράξης, σχετικής με την οργάνωση και λειτουργία των φορέων που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 20, β) η σύσταση νέων οργανικών θέσεων και η κατάργηση υφιστάμενων θέσεων που πλεονάζουν και γ) η κωδικοποίηση, ο εκσυγχρονισμός και η επικαιροποίηση των αρμοδιοτήτων των οργανικών μονάδων εντός του πλαισίου της αποστολής του φορέα, όπως αυτή προκύπτει από τις κείμενες διατάξεις, όπως προβλεπόταν. Περαιτέρω, κατά τις νέες αυτές διατάξεις, η θέσπιση των Οργανισμών των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης και των εποπτευόμενων ν.π.δ.δ. δεν βασίζεται πλέον σε εκθέσεις αξιολόγησης των οργανικών μονάδων τους συνοδευόμενες από περιγράμματα αποστολής και θέσεων και από σχέδια στελέχωσης, εγκρινόμενα από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Μεταρρύθμισης, όπως προέβλεπε η διάταξη του άρθρου 54 του ν. 4178/2013 (Π.Ε. 68/2020, πρβλ. Π.Ε. 209/2019).
8. Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του σχεδίου και το από 21.9.2020 σημείωμα που απεστάλη στο Δικαστήριο από τη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, το προτεινόμενο σχέδιο δεν περιέχει ουσιώδεις διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις προβλέψεις του ν. 4622/2019 και απλώς εξειδικεύει και συμπληρώνει, ως προς τις υποκείμενες οργανικές μονάδες, τις νομοθετικές προβλέψεις, προβαίνοντας σε οριακές διορθώσεις που συμβάλλουν στην, κατά την εκτίμηση του κανονιστικού νομοθέτη, αποτελεσματικότερη πραγμάτωση της αποστολής της Προεδρίας της Κυβέρνησης, όπως αυτή αξιολογείται υπό τις παρούσες συνθήκες. Με τα δεδομένα αυτά, νομίμως, με το σχέδιο, καθ’ ερμηνεία των ειδικότερων διατάξεών του, αντικαθίστανται, καταργούνται ή τροποποιούνται οι προσφάτως θεσπισθείσες διατάξεις του ν. 4622/2019 σχετικά με την διάρθρωση των οργανικών μονάδων της Προεδρίας της Κυβέρνησης και τις αρμοδιότητές τους.
9. Ωστόσο, παρατηρείται ότι, μετά την δημοσίευση του παρόντος σχεδίου, η οργανωτική δομή και η λειτουργία της Προεδρίας της Κυβέρνησης θα ρυθμίζονται παράλληλα τόσο από τις διατάξεις του πρόσφατου νόμου 4622/2019 (άρθρα 21-34) όσο και από τις διατάξεις του προς έκδοση διατάγματος, το οποίο, ως νεότερο, δεν περιέχει καμία διάταξη προς συνάρμοση του περιεχομένου του με το ισχύον καθεστώς που προβλέπει ο ν. 4622/2019. Δοθέντος δε ότι, αφενός επαναλαμβάνονται στο σχέδιο διατάξεις του ν. 4622/2019, και μάλιστα αυτολεξεί, επανάληψη η οποία είναι ανεκτή για λόγους πληρότητας του κειμένου του (βλ. Π.Ε. 34/2020, 52, 54/2017, 102, 181, 198/2016), και αφετέρου περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που αποκλίνουν από τις διατάξεις του νόμου αυτού, αποκλίσεις που εμφανίζονται άλλοτε ηθελημένες (π.χ. ο ν. 4622/2019 αναφέρεται σε Γενική Γραμματεία Συντονισμού Εσωτερικών Πολιτικών και Γενική Γραμματεία Συντονισμού Οικονομικών και Αναπτυξιακών Πολιτικών οι οποίες συγχωνεύονται, με το άρθρο 2 του σχεδίου, σε μία ενιαία Γενική Γραμματεία Συντονισμού) και άλλοτε όχι (π.χ. το Γραφείο Κοινωνικών Υποθέσεων του άρθρου 23 παρ. 2 περ. βζ΄ είναι αρμόδιο και για «κάθε θέμα που άπτεται της ανοιχτής διακυβέρνησης και των σχέσεων Κράτους και Κοινωνίας», η αρμοδιότητα, όμως αυτή, παραλείπεται από το άρθρο 5 παρ. 2 περ. ζ΄ του σχεδίου), είναι δυνατό να προκληθούν δυσχέρειες κατά την ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων που ρυθμίζουν ζητήματα σχετικά με την οργάνωση και τη λειτουργία της Προεδρίας της Κυβέρνησης, κατά παράβαση μάλιστα των αρχών καλής νομοθέτησης που προβλέπουν τα προμνημονευθέντα άρθρα 58 και 59 του ν. 4622/2019. Για τους λόγους αυτούς, το παρόν σχέδιο πρέπει να αναμορφωθεί, με ευθύνη της Διοίκησης, ως εξής: α) Ενόψει του ότι κύρια αποστολή ενός Οργανισμού είναι να καταγράφει και να κατανέμει όλες τις αρμοδιότητες που έχουν απονεμηθεί στον οικείο φορέα της κεντρικής δημόσιας διοίκησης, δεν είναι σκόπιμη η παράλειψη μνείας υπηρεσιών ή οργανωτικών μονάδων που υπάγονται στον εν λόγω δημόσιο φορέα. Συνεπώς, για παράδειγμα, προς αποφυγή ερμηνευτικών αμφιβολιών, εφόσον πρόθεση της Διοίκησης είναι να συνεχίσει να υπάγεται η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (Ε.Υ.Π.) στην Προεδρία της Κυβέρνησης, όπως προβλέπει το άρθρο 21 παρ. 4 του ν. 4622/2019, σκόπιμο είναι η μνεία αυτή να περιληφθεί και στο σχέδιο. Το ίδιο ισχύει και για τη Μονάδα Ασφάλειας του Πρωθυπουργού (άρθρο 23 παρ. 4 του ν. 4622/2019) αλλά και για την υποστήριξη που παρέχει η Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής. β) Πρέπει να περιληφθεί αυτοτελές άρθρο στο τέλος του σχεδίου, το οποίο είτε να περιέχει τις τυχόν καταργούμενες ή τροποποιούμενες διατάξεις του ν. 4622/2019, είτε, όλως εξαιρετικώς (ενόψει του ιδιαίτερου χαρακτήρα του Οργανισμού, ο οποίος ενσωματώνει στο ρυθμιστικό του πεδίο αρμοδιότητες και διατάξεις που προβλέπονται από άλλες ισχύουσες διατάξεις νόμων ή κανονιστικών πράξεων, σχετικών με την οργάνωση και λειτουργία των φορέων που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 4622/2019), γενική ρήτρα περί κατάργησης γενικών ή ειδικών διατάξεων που είναι αντίθετες στο περιεχόμενο του παρόντος. γ) Πρέπει να γίνει προσεκτικός έλεγχος εκ μέρους της Διοικήσεως ως προς την πλήρη αντιστοίχηση των αρμοδιοτήτων οργανικών μονάδων (είτε νέων είτε ήδη προβλεφθέντων με τον ν. 4622/2019) που προτείνονται με το παρόν σχέδιο και των αρμοδιοτήτων, όπως είχαν καθοριστεί με τον ν. 4622/2019, προκειμένου να αποφευχθούν αλληλοεπικαλύψεις αλλά και κενά.
10. Η αρίθμηση των υποδιαιρέσεων του κειμένου των άρθρων πρέπει να γίνεται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα άρθρα. Συγκεκριμένα, οι παράγραφοι πρέπει να αριθμούνται με αραβικούς αριθμούς (1, 2, 3…), οι περιπτώσεις με μικρά ελληνικά γράμματα (α, β, γ…) και οι υποπεριπτώσεις με διπλά μικρά ελληνικά γράμματα (αα, ββ, γγ, δδ, εε, στστ, ζζ, ηη, θθ, ιι, κκ…) χωρίς τη χρήση των λατινικών στοιχείων i, ii, iii ή άλλων συμβόλων. Για τον λόγο αυτό, πρέπει να αναμορφωθεί το σύνολο του σχεδίου ως προς την αρίθμηση των υποπεριπτώσεων (π.χ. άρθρα 3 παρ. 2, 17 παρ. 3, 20 παρ. 3 περ. ι΄).
11. Σύμφωνα με την παρατήρηση 9, για λόγους νομοτεχνικούς, στο άρθρο 6 πρέπει να αναφερθεί ρητώς ότι η Μονάδα Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης εντάσσεται στον Τομέα Διοικητικής Υποστήριξης της Προεδρίας της Κυβέρνησης, όπως προβλέπει και το άρθρο 23 παρ. 2 του ν. 4622/2019.
12. Στο άρθρο 7 παρ. 2 πρέπει να διορθωθεί ο τίτλος της Διεύθυνσης «Ανθρωπίνου Δυναμικού και Οργάνωσης» σε «Διεύθυνση Ανθρωπίνου Δυναμικού, Οργάνωσης και Προμηθειών».
13. Στο άρθρο 8 του σχεδίου, μετά την παράγραφο 2 υπάρχει παράγραφος «1», η οποία πρέπει να αναριθμηθεί ως «3».
14. Στο άρθρο 10 του σχεδίου, το οποίο αναφέρεται στη σύσταση Αυτοτελούς Γραφείου Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων, επαναλαμβάνεται το περιεχόμενο των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων – ΓΚΠΔ – «GDPR») (ΕΕ L 119, 4.5.2016, σελ. 1 επ.). Στην παρ. 2 και στο εδάφιο α΄ της παρ. 3 του άρθρου αυτού, όμως, πρέπει να αντικατασταθεί η έκφραση «εποπτική αρχή» από τη μνεία «Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα» η οποία είναι η αρμόδια εποπτική αρχή στη Χώρα μας. Εξάλλου, νομίμως ορίζεται στο εδάφιο γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 10 του σχεδίου ότι ο Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (DPO) λογοδοτεί απευθείας στον Γενικό Γραμματέα του Πρωθυπουργού, κατά την παρ. 3 του άρθρου 38 του ΓΚΠΔ. Ωστόσο, οι διατάξεις των εδαφίων β΄, γ΄ και δ΄ της παρ. 3 και της παρ. 4 του άρθρου 10 του σχεδίου, κατά το λοιπό περιεχόμενό τους, με το οποίο ρυθμίζονται επιμέρους ζητήματα ευθύνης του Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων (DPO) πρέπει να διαγραφούν, μολονότι έχουν έρεισμα στις διατάξεις του ΓΚΠΔ, διότι το ζήτημα της ευθύνης των προσώπων που προΐστανται των οργανικών μονάδων της Προεδρίας της Κυβέρνησης δεν δύναται να θεωρηθεί ότι αποτελεί σχετικό θέμα με την «οργάνωση» και τη «λειτουργία της Προεδρίας της Κυβέρνησης», που καθορίζεται με προεδρικό διάταγμα σε εκτέλεση της εξουσιοδότησης των άρθρων 20 παρ. 1-3 και 5 καθώς και 21 παρ. 7 του ν. 4622/2019. Αρκεί δε για τη ρύθμιση του ζητήματος αυτού η παραπομπή στις διατάξεις του ΓΚΠΔ και στην εθνική νομοθεσία με τα εδάφια ε΄ και στ΄ της παρ. 3 του άρθρου 10 του σχεδίου.
15. Επισημαίνεται ότι στο άρθρο 17 παρ. 4 περ. γ΄ του σχεδίου αναφέρεται ότι το Τμήμα Λειτουργίας και Αναβάθμισης του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος είναι αρμόδιο για «την επίλυση κάθε μορφής τεχνικών ή λειτουργικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χρήστες του συστήματος». Στην δε παρ. 5 περ. β΄ του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι το Τμήμα Επιχειρησιακής Υποστήριξης και Ποιοτικού Ελέγχου Δεδομένων του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος είναι αρμόδιο για «την υποστήριξη των χρηστών του πληροφοριακού συστήματος και την επίλυση κάθε μορφής τεχνικών ή λειτουργικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν από τη χρήση του συστήματος». Ενόψει του κανόνα ότι δεν επιτρέπεται η παράλληλη άσκηση των αυτών αρμοδιοτήτων από διαφορετικές οργανωτικές μονάδες, θα πρέπει η Διοίκηση να διευκρινίσει σε ποιά από τις μονάδες υπάγονται τελικώς οι σχετικές αρμοδιότητες.
16. Η περ. δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 20 του σχεδίου, η οποία αναφέρεται στους επιχειρησιακούς στόχους της «Διεύθυνσης Εποπτείας Μέσων Ενημέρωσης», πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «1. Οι επιχειρησιακοί στόχοι της Διεύθυνσης Εποπτείας Μέσων Ενημέρωσης αφορούν: α) … δ) στην κατά το Σύνταγμα και τον νόμο άσκηση της κρατικής εποπτείας στις εταιρείες “Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση Ανώνυμη Εταιρεία” (ΕΡΤ Α.Ε.) και “Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Α.Ε.” (ΑΠΕ-ΜΠΕ Α.Ε.) και ε) …», διαγραφόμενης της μνείας σε «άσκηση της κρατικής εποπτείας στα μέσα ενημέρωσης». Και τούτο, διότι στην έννοια των μέσων ενημέρωσης του άρθρου 20 του σχεδίου περιλαμβάνονται, λόγω της ευρύτητας της διατύπωσης, τόσο ο Τύπος όσο και τα οπτικοακουστικά μέσα ενημέρωσης. Όμως, κατά το άρθρο 14 του Συντάγματος δεν νοείται σύστημα «κρατικής εποπτείας» του τύπου, ενώ κατά το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον «άμεσο έλεγχο του Κράτους», έννοια που υπερβαίνει, ως προς την έκταση και το περιεχόμενο, την έννοια της κρατικής εποπτείας (ΣτΕ 5040/1987 Ολ., 2544/1999, 553, 554/2003 κ.ά.), φορέας δε ελέγχου και επιβολής κυρώσεων στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα είναι αποκλειστικώς το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (βλ. ΣτΕ 95/2017 Ολ., 2307/2018 Ολ. κ.ά.) και όχι η Κεντρική Δημόσια Διοίκηση. Επισημαίνεται, βεβαίως, στον κανονιστικό νομοθέτη ότι, εφόσον το κρίνει σκόπιμο, μπορεί να θέσει ως επιχειρησιακό στόχο της ως άνω Διεύθυνσης την εν γένει παρακολούθηση των όρων λειτουργίας των μέσων ενημέρωσης.
17. Στην περ. δ΄ της παρ. 5 του άρθρου 20 μπορεί, για λόγους σαφήνειας και βάσει των αρχών καλής νομοθέτησης, να μνημονευθεί το π.δ. 60/1997 (Α΄ 53) το οποίο έχει εκδοθεί κατ’ εκτέλεση της παρ. 24 του άρθρου 14 του ν. 2328/1995 (Α΄ 159).
18. Στο άρθρο 24 παρ. 1 του σχεδίου αναφέρεται ότι «[τ]ο σύνολο των θέσεων της Προεδρίας της Κυβέρνησης ανέρχεται σε τετρακόσιες σαράντα (440), εκ των οποίων εκατό (100) θέσεις μετακλητών υπαλλήλων και τριακόσιες σαράντα (340) οργανικές θέσεις μόνιμων υπαλλήλων δημοσίου δικαίου ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και δημοσιογράφων». Η σύσταση του συγκεκριμένου αριθμού θέσεων έχει ήδη προβλεφθεί από τον τυπικό νομοθέτη με το άρθρο 29 παρ. 1 του ν. 4622/2019 ως πάγια διάταξη (διάταξη η οποία επαναλαμβάνεται αυτολεξεί στο παρόν σχέδιο) και αποτελεί τον ανώτατο αριθμό υπαλλήλων που θα υπηρετούν, μετά τη θέση σε ισχύ του νέου Οργανισμού, στην Προεδρία της Κυβέρνησης, μη εφαρμοζομένης πλέον της διάταξης της παρ. 16 του άρθρου 116 του ν. 4622/2019 με την οποία εισάγεται μεταβατικού χαρακτήρα ρύθμιση ισχύουσα μέχρι τη δημοσίευση του υπό επεξεργασία διατάγματος. Ειδικώς δε η σύσταση θέσεων μετακλητών υπαλλήλων στην Προεδρία της Κυβέρνησης, ευρίσκει έρεισμα στην παρ. 5 του άρθρου 103 του Συντάγματος, με την οποία ορίζεται ότι «[μ]ε νόμο μπορεί να εξαιρούνται από τη μονιμότητα ανώτατοι διοικητικοί υπάλληλοι που κατέχουν θέσεις εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας, … , οι υπάλληλοι … των γραφείων του Πρωθυπουργού, των Υπουργών και των Υφυπουργών», επομένως και οι υπάλληλοι της γραμματείας συλλογικών οργάνων της Κυβέρνησης και προεχόντως του Υπουργικού Συμβουλίου (Π.Ε. 12/2004). Με τα δεδομένα αυτά, οι σχετικές διατάξεις προτείνονται νομίμως.
19. Στο άρθρο 24 παρ. 2 του σχεδίου αναφέρεται ολογράφως ότι ο συνολικός αριθμός των θέσεων μονίμων υπαλλήλων δημοσίου δικαίου είναι «διακόσιες δέκα τέσσερις» και των θέσεων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου «εκατόν είκοσι έξι». Ωστόσο στο ίδιο άρθρο οι θέσεις αυτές προσδιορίζονται αριθμητικώς ως «(210)» και «(130)» αντιστοίχως. Η Διοίκηση, με δική της ευθύνη, οφείλει να άρει τις αντιφάσεις αυτές.
20. Όπως έχει κριθεί (Π.Ε. 85/2012 Ολ., 233/2018), στη Δημόσια Διοίκηση, η οποία, κατά τον κανόνα της παραγράφου 1 του άρθρου 103 του Συντάγματος, στελεχώνεται από μόνιμους δημοσίους υπαλλήλους, δηλαδή, πρόσωπα συνδεόμενα με το Κράτος ή άλλους φορείς δημόσιας εξουσίας με ειδική νομική σχέση και υπαγόμενα σε ειδικό νομικό καθεστώς δημοσίου δικαίου, είναι δυνατόν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους και πρόσωπα, συνδεόμενα με τους εν λόγω φορείς με σχέση ιδιωτικού δικαίου. Η σύναψη συμβάσεων ιδιωτικού δικαίου μεταξύ φορέων δημόσιας εξουσίας και των προσώπων, αντικείμενο της οποίας είναι η παροχή εργασίας εκ μέρους των τελευταίων, δεν μπορεί να αποτελεί τον κανόνα για τη στελέχωση της Δημόσιας Διοίκησης και τελεί υπό τις αυστηρές προϋποθέσεις που θέτουν οι παράγραφοι 2, 3 και 8 του άρθρου 103 του Συντάγματος. Ειδικότερα, η παράγραφος 3 ρυθμίζει την περίπτωση συνάψεως συμβάσεων ιδιωτικού δικαίου μεταξύ του Κράτους ή άλλου φορέα δημόσιας εξουσίας και φυσικών προσώπων, η οποία αποσκοπεί στην κάλυψη και παγίων και διαρκών αναγκών δημόσιας διοίκησης, και αναφέρεται σε συμβάσεις είτε ορισμένου είτε αορίστου χρόνου. Η σύναψη, όμως, συμβάσεων ιδιωτικού δικαίου κατ’ εφαρμογή της παραγράφου 3 τελεί υπό την προϋπόθεση ότι το προσωπικό, με το οποίο συνάπτεται η σύμβαση έχει τον χαρακτήρα είτε ειδικού επιστημονικού προσωπικού, δηλαδή, προσωπικού εξειδικευμένων επιστημονικών γνώσεων και εμπειρίας, απαιτουμένων λόγω των ιδιάζουσας φύσης αρμοδιοτήτων, τις οποίες πρόκειται να ασκήσει, είτε τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού. Στην προκειμένη περίπτωση, με το άρθρο 26 παρ. 1 του σχεδίου, επιχειρείται η κατανομή 130 θέσεων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ) κατά εκπαιδευτική βαθμίδα και ειδικότητα. Μεταξύ άλλων προβλέπονται 24 θέσεις Ειδικού Επιστημονικού Προσωπικού ΙΔΑΧ και 7 θέσεις ΥΕ Βοηθητικού Προσωπικού ΙΔΑΧ. Οι λοιπές θέσεις ΙΔΑΧ περιλαμβάνουν ειδικότητες κατηγορίας ΠΕ, ΤΕ ή ΔΕ, οι οποίες δεν προκύπτει ότι ανήκουν στις κατηγορίες που προβλέπονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 103 του Συντάγματος, δηλαδή του ειδικού επιστημονικού, τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού. Και ναι μεν ο αριθμός των οργανικών θέσεων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (συνολικά 99 θέσεις, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις κατηγορίες προσωπικού για τις οποίες το άρθρο 103 παρ. 3 του Συντάγματος επιτρέπει τη σύναψη συμβάσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου) είναι σημαντικός σε σχέση με το σύνολο των υπηρετούντων στην Προεδρία της Κυβέρνησης, ωστόσο, εφόσον δεν έχει εκδοθεί ο προβλεπόμενος στην παρ. 8 του άρθρου 103 του Συντάγματος εκτελεστικός νόμος, η κατανομή των θέσεων που υπηρετούν στην Προεδρία της Κυβέρνησης με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου είναι εν προκειμένω προσωρινώς ανεκτή. Πρέπει όμως να προβλεφθεί ότι με την αποχώρηση των υπαλλήλων των ως άνω τριών εκπαιδευτικών βαθμίδων από την υπηρεσία, οι θέσεις αυτές θα στελεχωθούν κατά τον κανόνα, ήτοι θα μετατραπούν σε οργανικές θέσεις δημοσίου δικαίου (βλ. Π.Ε. 94/2020, 135/2019, 183/2018, 174/2017, 152/2017, 144/2017, 109/2017, 191, 213/2014, 144 – 154/2014 κ.ά.) ή ενδεχομένως θα καλυφθούν από μετακλητούς υπαλλήλους, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 103 παρ. 5 του Συντάγματος. Ως εκ τούτου, η παρ. 2 του άρθρου 26 νομίμως προβλέπει ότι με την καθ’ οιονδήποτε τρόπο κένωση κάθε θέσης ΙΔΑΧ η θέση αυτή μετατρέπεται σε οργανική θέση δημοσίου δικαίου κατά τα ειδικώς οριζόμενα στη διάταξη αυτή. Όμως, η παρ. 2 του άρθρου 26 πρέπει να αναδιατυπωθεί, με ευθύνη της Διοίκησης, ώστε να μην εξαιρεί τις θέσεις ΠΕ ή ΤΕ δημοσιογράφων (θέσεις που δεν ανήκουν στο ειδικό επιστημονικό, τεχνικό ή βοηθητικό προσωπικό) από τη μετατροπή τους σε οργανική θέση δημοσίου δικαίου με την καθ’ οιονδήποτε τρόπο κένωσή τους. Εφόσον, βεβαίως, ο κανονιστικός νομοθέτης το κρίνει σκόπιμο, μπορεί να προβλέψει την κάλυψη των θέσεων αυτών από μετακλητούς υπαλλήλους αντίστοιχης ειδίκευσης, μετά την καθ’ οιονδήποτε τρόπο κένωσή τους.
21. Στο άρθρο 27 του σχεδίου περιλαμβάνονται πίνακες που ρυθμίζουν την κατάταξη του μόνιμου προσωπικού και του προσωπικού με σχέση εργασίας ΙΔΑΧ σε νέους κλάδους και ειδικότητες αντιστοίχως. Η Διοίκηση, με δική της ευθύνη, οφείλει να ελέγξει τους πίνακες αυτούς, δοθέντος ότι έχουν εμφιλοχωρήσει σφάλματα (π.χ. εσφαλμένη αρίθμηση στην περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου αυτού, εσφαλμένη αντιστοίχηση παλιών και νέων κλάδων «Διοικητικών Γραμματέων» και «Ληπτών Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Εκπομπών» στην περ. γ΄ της παρ. 1 κ.ά.).
22. Στο άρθρο 28 παρ. 1 πρέπει να προσδιοριστεί από τον κανονιστικό νομοθέτη ο χρόνος θητείας του Ιατρού Εργασίας.
23. Από τις διατάξεις του άρθρου 20 παρ. 2 περ. δ΄ του ν. 4622/2019 συνάγεται ότι ο κανονιστικός νομοθέτης, κατά την κατάρτιση ή τροποποίηση των οργανισμών της παρ. 1 του άρθρου 20, προσδιορίζει, ανάλογα με το αντικείμενο των συγκεκριμένων οργανικών μονάδων και την ειδικότητα του κλάδου, από ποιές κατηγορίες και από ποιούς κλάδους κάθε κατηγορίας θα προέρχονται οι προϊστάμενοι των οργανικών μονάδων κάθε υπηρεσίας, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να ορίσει ότι οι προϊστάμενοι θα προέρχονται από όλες τις κατηγορίες ή από όλους τους κλάδους κάθε κατηγορίας (πρβλ. Π.Ε. 173/2017, ΣτΕ 2459/2012, 102/2010, πρβλ. ΣτΕ 2207/2002, 915/2000, 249/1998). Από το αντικείμενο των αρμοδιοτήτων των επιμέρους οργανικών μονάδων δεν προκύπτει, καταρχήν, ότι οι ρυθμίσεις των άρθρων 33, 34 και 35 του σχεδίου, σχετικά με τις κατηγορίες και τους κλάδους/ειδικότητες κάθε κατηγορίας από τους οποίους θα προέρχονται οι προϊστάμενοι των οργανικών μονάδων κάθε υπηρεσίας, παρίστανται αδικαιολόγητες, ως μη συναφείς με το αντικείμενο των αντίστοιχων οργανικών μονάδων, και ότι προσβάλλουν την συνταγματικώς κατοχυρωμένη ισότητα (πρβλ. Π.Ε. 173/2017, ΣτΕ 2207/2002, 915/2000). Σε κάθε περίπτωση, τελεί υπό την ευθύνη της Διοικήσεως η εκτίμηση αν οι κατηγορίες και οι κλάδοι/ειδικότητες της κάθε κατηγορίας από τους οποίους θα προέρχονται οι προϊστάμενοι των οργανικών μονάδων κάθε υπηρεσίας είναι συναφείς με το αντικείμενο των αντίστοιχων οργανικών μονάδων.
24. Τέλος, πριν από την αποστολή του σχεδίου στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας πρέπει να γίνει προσεκτικός έλεγχος του κειμένου από τη Διοίκηση για την ορθή χρήση των σημείων στίξης και για τη διόρθωση ορθογραφικών και συντακτικών παραδρομών πέραν αυτών που επισημάνθηκαν ανωτέρω. Για παράδειγμα, πρέπει να τεθεί «στ» αντί «στε» (αρίθμηση των περιπτώσεων του άρθρου 11), να προστεθεί κενό διάστημα μεταξύ των λέξεων «Γραμματεία» και «Συντονισμού» (άρθρο 14 περ. ε΄), των λέξεων «λειτουργεί» και «στη» (άρθρο 23 παρ. 1) και των λέξεων «Προεδρίας» και «και» (άρθρο 32 παρ. 1 περ. ε΄), να τεθεί «στις βαθμίδες» αντί «στους βαθμίδες» (άρθρο 27 παρ. 4) και «συνιστάται» αντί «υφίσταται» (άρθρο 28 παρ. 1).
Η παρούσα γνωμοδότηση εκδόθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2020.
Ο Προεδρεύων Αντιπρόεδρος Η Γραμματέας του Ε΄ Τμήματος
Π. Ευστρατίου Δ. Τετράδη