Πέρασαν 20 ολόκληρα χρόνια από τότε. Αλλά η ιστορία που θα σας διηγηθώ είναι απολύτως επίκαιρη και σήμερα, γιατί το θέμα της αποτελεί σημείο αιχμής της καυτής ατζέντας του επικείμενου ελληνοτουρκικού διαλόγου.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
«δημοκρατία»
Με ανοιχτό, μάλιστα, το ενδεχόμενο αδιανόητων εθνικών υποχωρήσεων, με τη σύμπραξη των δύο μεγάλων κομμάτων: της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ.
Αναφέρομαι στο ζήτημα της ανάδειξης των θρησκευτικών λειτουργών της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, των λεγόμενων «μουφτήδων». Η εκλογή τους με κάλπη, κατά τα πρότυπα του σιιτικού Ιράν, αποτελεί πάγιο στόχο της Άγκυρας εδώ και 30 χρόνια. Εάν οι Τούρκοι πάρουν και τις σφραγίδες του ελληνικού κράτους στη Θράκη, άλλο που δεν θέλουν! Σήμερα λοιπόν θα γυρίσω το ρολόι του χρόνου πίσω, στο σωτήριον έτος 2000. Τότε που η Ελλάς κατηγγέλλετο από τις Ετήσιες Εκθέσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Συμβουλίου της Ευρώπης για το «έγκλημά» της να μην κάνει δεκτό το αίτημα ακραίων της μειονότητας για εκλογή του μουφτή από τους μουσουλμάνους πιστούς στα τζαμιά.
Η Άγκυρα με μια παρωδία ψηφοφορίας είχε εκλέξει «μουφτήδες» με ψηφοφορία διά ανατάσεως της χειρός, με τη συμμετοχή μόνο ανδρών μέσα στα τεμένη, κατά την προσευχή της Παρασκευής. Αλλά αυτό δεν της έφθανε: Απαιτούσε τη νομιμοποίησή τους με τη βούλα της Ελληνικής Πολιτείας. Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα επισκέφθηκαν λοιπόν την Κομοτηνή και την Ξάνθη δύο βουλευτές του Συμβουλίου της Ευρώπης, προκειμένου να συντάξουν την ετήσια έκθεσή τους για τα μειονοτικά δικαιώματα στο πλαίσιο του λεγόμενου «monitoring». Επρόκειτο για τον Ιταλό Χριστιανοδημοκράτη Κοντεστάμπιλε και τον Μολδαβό σοσιαλιστή Σολονάρι. Αμφότεροι προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο της Καβάλας προκατειλημμένοι κατά της Ελλάδας. Τους είχε δοθεί η εντύπωση ότι επισκέπτονται μια υποανάπτυκτη, πάμπτωχη περιοχή, με πολλή εθνοτική ένταση. Ηταν σχεδόν φοβισμένοι.
Στην Ξάνθη τούς περίμενε ο τότε διευθυντής Πολιτικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών, μετέπειτα πρέσβης σε σημαντικά πόστα (τελευταίο του, το Κουβέιτ), Θεόδωρος Θεοδώρου. Σαλονικιός. Προσωπικός φίλος του Σταύρου Δήμα και στενός συνεργάτης του Θεόδωρου Πάγκαλου τω καιρώ εκείνω. Οι δύο βουλευτές ρώτησαν τον Θεοδώρου για διάφορα θέματα, μεταξύ αυτών και για εκείνο της εκλογής των μουφτήδων, και συνέχισαν την ημέρα τους με ραντεβού που περιελάμβαναν εκπροσώπους της μειονότητας, αλλά και της πλειονότητας. Χριστιανούς και μουσουλμάνους.
Τα μέλη αυτών των αποστολών συνήθως αναχωρούν μετά την ολοκλήρωση των συνεντεύξεων. Δεν επανέρχονται στους εκπροσώπους των κυβερνήσεων για ανακεφαλαίωση, επαλήθευση, επίλυση αποριών. Παίρνουν την πρώτη διαθέσιμη πτήση και επιστρέφουν στη βάση τους.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, συνέβη κάτι απρόσμενο: Οι δύο βουλευτές-επιθεωρητές κάλεσαν τον Θεοδώρου και του ζήτησαν να συναντηθούν εκ νέου. Πράγματι. Και τότε συνέβη κάτι εξαιρετικό: Κατά τη διάρκεια του δείπνου που τους παρέθεσε ο Ελλην αξιωματούχος, οι δύο βουλευτές τού εξέφρασαν ανοιχτά τη σκέψη τους για όλα όσα είδαν και άκουσαν στη Θράκη. Οι άνθρωποι είχαν καταρχάς εντυπωσιαστεί με την οικονομική ανάπτυξη του τόπου και με τις προηγμένες αγροτικές καλλιέργειες – τους είχαν προϊδεάσει αρνητικά ότι θα επισκεφθούν τις ελληνικές φαβέλες. Αλλά αυτό στο οποίο στάθηκαν με έμφαση και επιμονή ήταν το ζήτημα της εκλογής του μουφτή. Είχαν εντυπωσιαστεί με το θράσος της Αγκύρας.
«Καμία θρησκεία του κόσμου δεν εκλέγει τους ηγέτες της με άμεση εκλογή από τον λαό!» άρχισε ο Ιταλός και προσέθεσε: «Ούτε εμείς οι καθολικοί ούτε εσείς οι ορθόδοξοι ούτε οι προτεστάντες ούτε οι Εβραίοι ούτε βεβαίως το σουνιτικό Ισλάμ». «Μόνο ο Χίτλερ προέκρινε την πάνδημη εκλογή του θρησκευτικού ηγέτη των προτεσταντών για πολιτικούς λόγους» υπενθύμισε ο -ρέκτης της Ιστορίας- Μολδαβός. «Ξέρετε γιατί πουθενά δεν υπάρχει πάνδημη εκλογή θρησκευτικού ηγέτη;» ρώτησε με τη σειρά του ο Θεοδώρου. Και συνέχισε: «Γιατί η απευθείας εκλογή είναι βόμβα στα θεμέλια της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας! Εάν ένας μουφτής, ένας καρδινάλιος, ένας μητροπολίτης λάβει 80.000 ψήφους σε μια τοπική εκλογή, ενώ ο βουλευτής της περιοχής λάβει 20.000 ψήφους, για παράδειγμα, ποιος θα έχει το πάνω χέρι σε μια εθνική κρίση; Ο εκπρόσωπος του Θεού ή ο εκπρόσωπος του λαού;»
Εκείνη τη στιγμή, ο Ιταλός ετοιμαζόταν να γευτεί θρακιώτικο πικάντικο καβουρμά. Του έπεσε το πιρούνι από το χέρι μόλις άκουσε το επιχείρημα περί αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Τόσο ο ίδιος όσο και ο Μολδαβός αντελήφθησαν ότι η υιοθέτηση του τουρκικού αιτήματος περί άμεσης εκλογής θα δημιουργούσε επικίνδυνο προηγούμενο, σε πανευρωπαϊκή κλίμακα μάλιστα. Πριν αναχωρήσουν για το αεροδρόμιο «Μέγας Αλέξανδρος» της Καβάλας, ο Ελλην διπλωμάτης τούς είπε και το τελευταίο επιχείρημα που είχε στη φαρέτρα του – μη γίνει κανένα λάθος! Τους κάλεσε να μην «τσιμπήσουν» αν όποιος Τούρκος αξιωματούχος τούς προέβαλλε το γεγονός ότι στην Κύπρο η εκλογή Αρχιεπισκόπου είναι πάνδημη και απευθείας. Δεν είναι.
Στην Κύπρο αναδεικνύεται με ψήφο των πιστών ειδικό εκλεκτορικό σώμα, το οποίο «συμπληρώνει» τη Σύνοδο που εκλέγει Αρχιεπίσκοπο. Δεν πρόκειται για κυρίαρχο σώμα. Το εκλεκτορικό είναι μεικτό – μητροπολίτες συν εκπρόσωποι του πληρώματος. Και, το κυριότερο, το Σώμα αυτό δεν ψηφίζει για έναν, αλλά με βάση το τριπρόσωπο για περισσότερους υποψηφίους.
Από εκείνη την επίσκεψη των επιθεωρητών του Συμβουλίου της Ευρώπης και εντεύθεν, παρατηρήθηκε κάτι αξιοσημείωτο: Ποτέ, μα ποτέ έως σήμερα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν υποστήριξε σε έκθεσή του ότι πρέπει να εκλέγονται οι μουφτήδες στη Θράκη. Σταμάτησε να το ζητεί. Και βεβαίως -εννοείται- την ίδια θέση υιοθέτησε και το Συμβούλιο της Ευρώπης στις εκθέσεις του.
Επειδή το συμβούλιο θα συνεδριάσει σε τμήμα στην Κομοτηνή αυτόν τον Νοέμβριο έπειτα από ελληνικό αίτημα και επειδή ακούω διάφορα περίεργα -ότι η διακομματική της Θράκης, με μέλη της τη γνωστή κοσμοπολίτικη συριζονεοδημοκρατική παρέα, σκέφτεται κάποια πράγματα και για τον μουφτή και για τη σαρία και για άλλα λεπτά θέματα-, απλώς υπενθυμίζω για την ώρα αυτή την ιστορία. Δεν ξέρω πόσο θα «συγκρατηθώ».
Όταν πρόκειται για τη Θράκη, τη δεύτερη πατρίδα μου, είναι σαν να μου πατάει κανείς τον κάλο!
Ας πούμε ότι το σημερινό κείμενο είναι ένα συστημένο γράμμα προς συγκεκριμένα μέλη της διακομματικής και από τη Ν.Δ. και από τον ΣΥΡΙΖΑ και από το ΚΙΝ.ΑΛ., που ετοιμάζονται να υιοθετήσουν ως «μεταρρύθμιση» κάτι που θα οδηγήσει στο ξήλωμα του πουλόβερ και στην αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης. «Γλυκά το λέω», που θα έλεγε και ο Βορίδης: Μην το αποπειραθείτε. Θα δυσκολευτείτε πολύ να περάσετε τη γέφυρα του Νέστου. Διαπίστωση είναι το τελευταίο, όχι προειδοποίηση!