Εμμανουήλ Ροΐδης – Ιστορία μιας γάτας

Από τα Διηγήματα του Εμμανουήλ Ροΐδη

Ἂν ἐξαιρέσωμεν τοὺς νεοπλατωνικοὺς φιλοσόφους, δὲν πιστεύω νὰ ὑπάρχωσιν ἄλλα ἐπὶ γῆς πλάσματα ὅσον οἱ γάτοι συκοφαντηθέντα. Ὡς κατὰ πρόληψιν καὶ κατὰ παράδοσιν κηρύττονται δεισιδαίμονες, ὀπτασιασταί, μυθολόγοι καὶ ὀνειροπλέκται ὁ Πορφύριος, ὁ Ἰάμβλιχος, ὁ Πρόκλος καὶ ὁ Πλωτίνος, οὕτω κακίζεται καὶ πᾶς γάτος ὡς δόλιος, ἄπιστος, ἀχάριστος καὶ ἀνίκανος ἄλλον παρὰ τὸν ἑαυτόν του ν᾿ ἀγαπήσῃ. Καὶ ὡς εἰς τὰ λεγόμενα ὀνείρατα τῶν νεοπλατωνικῶν ἀντιτάσσεται ἡ ἀσφαλὴς ἐπιστήμη τοῦ Ἀριστοτέλους, οὕτω καὶ εἰς τοῦ γάτου τὴν κακίαν αἱ πάντοιαι τοῦ σκύλλου ἀρεταί. Εἰς προγενέστερον ἔργον μου ἐπροσπάθησα ν᾿ ἀποδείξω τὸ ἱστορικῶς ἀσύστατον τῆς τοιαύτης περὶ τῶν Ἀλεξανδρινῶν γνώμης καί, πρὸ πάντων, πόσον εἶναι ἄδικος ἡ πρὸς ἄλληλα σύγκρισις δυὸ πραγμάτων ὅλως ἀνομοίων, οἵα ἡ ἐμπειρία τοῦ Σταγειρίτου πρὸς τὸ ὑπερούσιον πτερύγισμα τῆς νεοπλατωνικῆς διανοίας1. Τοῦτο εἶναι περίπου τὸ αὐτὸ ὡς ἂν ὑπετιμάτο ἐν συγκρίσει πρὸς τὴν πέρδικα, ὡς μὴ φαγώσιμος, ἡ ἀηδών. Καθ᾿ ὅμοιον τρόπον κατηγορεῖται καὶ ὁ γάτος ὅτι δὲν γλείφει τὰς χεῖρας τοῦ κυρίου ὅταν οὗτος τὸν δέρη, ὅτι δὲν τρέχει ἅμα τὸν καλέση, οὐδὲ στέργει νὰ φανῇ χρήσιμος κυνηγῶν διὰ λογαριασμόν του, φυλάσσων τὰ πρόβατά του, στρέφων ἐπὶ τῆς πυρᾶς τὸν ὀβελὸν καὶ προπορευόμενος μὲ φανάριον εἰς τὸ στόμα, ἢ κὰν νὰ τὸν διασκέδαση ὑπερπηδῶν ράβδους ἢ ὀρθούμενος ἐκ τῶν ὀπισθίων ποδῶν. Ταῦτα εἶναι ἀκριβέστατα. Οὐδεὶς ποτὲ οὔτε δι᾿ ἀμοιβῆς οὔτε διὰ ραβδισμῶν κατώρθωσε νὰ ἐπιβάλῃ εἰς γάτον νὰ πράξη ὅσα πράττουσιν οἱ σκύλλοι, οἱ δοῦλοι καὶ οἱ γελωτοποιοί. Ἀλλ᾿ οἱ τοιαῦτα παρ᾿ αὐτοῦ ἀπαιτοῦντες λησμονοῦσιν, ὡς φαίνεται, ὅτι ἐκ τῶν συνοίκων μας ζῴων μόνον οὗτος ἀνήκει εἰς τὸ βασιλικὸν γένος τῶν αἰλουροειδῶν (filins)· ὅτι εἶναι πρωτεξάδελφος τῆς τίγρεως, τοῦ πάνθηρος καὶ τοῦ λέοντος, καὶ ἄμεσος ἀπόγονός του αἰλούρου καὶ τοῦ λυγκέως· ὅτι ἔχει, ὡς ἐκεῖνοι, ὀφθαλμοὺς λάμποντας εἰς τὸ σκότος καὶ γνώρισμα τῆς εὐγενείας του ὀξεῖς ὄνυχας συσταλτούς. Οὐδὲ φαίνονται κάλλιον τῆς φυσιολογίας μελετήσαντες τὴν ἱστορίαν. Ἐκ ταύτης θὰ ἐμάνθανον ὅτι κατὰ τοὺς ἀρχαίους ἐκείνους χρόνους, ὅτε ἐθεοποιεῖτο τὸ κάλλος τοῦ σώματος καὶ τὸ σθένος τῆς ψυχῆς, πλειστάκις ἠξιώθη ὁ γάτος θείων τιμῶν. Οἱ Αἰγύπτιοι τὸν ἐλάτρευσαν ὡς Ἀπόλλωνα ὑπὸ τὸ σχῆμα γαιοκεφάλου νεανίσκου καὶ τὴν γάταν ὡς θεὰν τοῦ ἔρωτος καὶ τοῦ κάλλους. Ἡ εὐμορφία τῷ ὄντι τῶν γυναικῶν ἐξετιμᾶτο παρ᾿ αὐτῶν κατ᾿ ἀκριβῆ ἀναλογίαν τῆς ὁμοιότητος πρὸς τὰ αἰλουροειδῆ, τοῦ σπινθηρισμοῦ τῶν ὀφθαλμῶν, τῆς λειότητος τοῦ δέρματος, τοῦ ροδίνου χρώματος τῶν ρωθώνων, τῆς ἐλαφρότητος τοῦ πατήματος, τῆς χάριτος καὶ τῆς εὐκινησίας. Πρὸς κατάκτησιν τοιούτων προσόντων ἀφιεροῦντο, κατὰ τὸν Διόδωρον, νηπιόθεν αἱ κορασίδες εἰς τὴν θεὰν Γαλῆν, διὰ τῆς ἀναρτήσεως εἰς τὸν τράχηλον μεταλλίου φέροντος τὴν εἰκόνα τῆς Αἰγυπτίας Ἀφροδίτης, κατὰ δὲ τὸν Διόδωρον, ὁσάκις ἀπέθνησκεν ἐντὸς αἰγυπτιακῆς οἰκίας γαλῆ, ἔκοπτον οἱ κάτοικοι εἰς ἔνδειξιν πένθους τὴν κόμην. Μετὰ τοὺς Αἰγυπτίους ἐλάτρευσαν οἱ Ἄραβες εἰς τοὺς αὐτοὺς τόπους τὸ εἴδωλον τοῦ Χρυσοῦ Γάτου, οὐδ᾿ ἔπαυσαν μετὰ τὴν ἀποκάλυψιν τοῦ ἑνὸς Θεοῦ νὰ τὸν κηρύττωσι τὸ κάλλιστον μετὰ τὸν ἄνθρωπον δημιούργημα, ἀντιτάσσοντες αὐτὸν ὡς σύμβολον καθαριότητος καὶ εὐγενείας εἰς τὰ λοιπὰ ζῷα καὶ μάλιστα τὸν σκύλλον. Ἀλλὰ τὴν ἀληθῆ αὐτοῦ ὑπεροχὴν φαίνονται κατανοήσαντες κάλλιον παντὸς ἄλλου λαοῦ οἱ κατακτηταὶ τοῦ ἀρχαίου κόσμου Σουηδοὶ καὶ Βανδῆλοι, οἱ ἀναγράψαντες εἰς τὰς πολεμικὰς αὐτῶν σημαίας τὸ ὁμοίωμα τοῦ γάτου, ὡς τοῦ μόνου πλάσματος τὸ ὁποῖον δύναται μὲν νὰ ἡμερωθῆ, ὄχι ὅμως καὶ νὰ ὑποδουλωθῆ.
Τοιοῦτος ὤν, μόνον ὡς ἰσότιμος τοῦ οἰκοδεσπότου στέργει ὁ γάτος νὰ φιλοξενηθῆ παρ᾿ ἡμῖν. Ἀλλ᾿ ἂν δὲν δέχεται ὡς τ᾿ ἄλλα ζῷα νὰ δουλεύσῃ, ἕπεται ἄρα ἐκ τούτου ὅτι δὲν δύναται οὐδ᾿ ὡς φίλος ν᾿ ἀγαπήση; Ὁ τοιοῦτος ἰσχυρισμὸς ἀδύνατον εἶνε νὰ στηριχθῆ εἰς τὰ διδάγματα τῆς πείρας. Τὸ περὶ γάτου πολύκροτον ἄρθρον τοῦ Βυφῶν, τὸ ὑπὸ τοσούτων ἀναμασηθὲν ψιττακῶν, οὐδὲν ἄλλο ἀπ᾿ ἀρχῆς ἕως τέλους εἶνε παρὰ συρραφὴ συκοφαντιῶν. Δὲν ἐνθυμοῦμαι τὶς κριτικός, θέλων νὰ ὀνειδίση τὸν Πλούταρχον ὡς ἀνακριβῆ, ἔφθασε νὰ εἴπῃ περὶ αὐτοῦ ὅτι θὰ ἦτο ἱκανὸς νὰ διηγηθῆ ὅτι ἐνίκησαν οἱ Ἀθηναῖοι τὸν Φίλιππον ἐν Χαιρωνείᾳ, ἂν τοῦτο ἠδύνατο νὰ καταστήση τὴν περίοδον αὐτοῦ στρογγυλωτέραν. Τοιαύτη μομφὴ θὰ ἤρμοζε πολὺ μᾶλλον εἰς τὸν Βυφῶν, ὅστις περὶ οὐδενὸς ἄλλου φροντίζων παρὰ πὼς νὰ διαπρέψη ὡς ρήτωρ, δὲν ἐδίστασε νὰ συγγράψη λίβελλον κατὰ τοῦ γάτου διὰ τὸν μόνον λόγον ὅτι εἶχεν ἀνάγκην ἀναθέσεως πρὸς ἀνάδειξιν τοῦ ἐγκωμίου τοῦ σκύλλου. Ἐξ ἴσου ἄδικος, ἀλλὰ τουλάχιστον ἀκριβέστερος, ἀπεδείχθη ὁ εὐσεβέστατος Ἄγγλος ποιητὴς Βούνυαν (Bunnyan). Οὗτος ἐξετάζων τὸ ζήτημα οὐχὶ ἐν συνόλῳ, ὡς ἀπήτει ἡ δικαιοσύνη, ἀλλὰ θεολογικῶς, ὑπὸ μόνην τὴν ἔποψιν τῆς ἠθικῆς του Εὐαγγελίου, ἀνυμνεῖ τὸν σκύλλον, ὡς τέλειον πάσης χριστιανικῆς ἀρετῆς καὶ ἀκριβὴ τηρητὴν τῶν παραγγελμάτων τῆς ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλίας περὶ ταπεινότητος, λήθης τῶν ὕβρεων καὶ ἀγάπης καὶ πρὸς τοὺς κακοποιοῦντας ἡμᾶς. Κατὰ τοῦτο ἔχει πληρέστατον δίκαιον ὁ Βούνυαν, ὄχι ὅμως, πιστεύομεν, καὶ ὅλως ἄδικον ὁ γάτος μόνον τοὺς ἀγαπῶντας αὐτὸν ν᾿ ἀγαπᾷ. Ἡ κατάκτησις τῆς καρδίας του δὲν εἶναι βεβαίως εὐχερὲς ἔργον. Ὁ θέλων ν᾿ ἀγαπηθῆ παρ᾿ αὐτοῦ δὲν ἀρκεῖ νὰ τὸν καλοθρέψη καὶ νὰ τὸν περιποιῆται, ἀλλὰ πρέπει καὶ νὰ μὴ λησμονῇ ὅτι ρέει εἰς τὰς φλέβας τοῦ αἷμα βασιλικόν, προσφερόμενος πρὸς αὐτὸν μετὰ τῆς δεούσης εὐλαβείας. Φύσει ὧν ἀριστοκρατικός, ἀποστρέφεται ὁ γάτος τὴν ὑπερβολικὴν οἰκειότητα, τὴν ἀδιακρισίαν καὶ ἰδίως πᾶσαν ἀξίωσιν περιορισμοῦ τῆς ἀπολύτου αὐτοῦ ἀνεξαρτησίας. Ὑπεραγαπᾷ μὲν τὰς θωπείας, ἀλλὰ μόνον ὅταν ἔχῃ ὄρεξιν αὐτῶν. Ἀρέσκεται νὰ πηδᾷ εἰς τὰ γόνατά μας, ὄχι ὅμως καὶ νὰ συλλαμβάνεται ἀγροίκως ἐκ τοῦ τραχήλου, διὰ νὰ τοποθετηθῆ ἐπ᾿ αὐτῶν ὡς δέμα. Προσκαλούμενος οὐδέποτε ἔρχεται ἀμέσως ἢ κατ᾿ εὐθεῖαν, ἀλλὰ μετὰ τινὰ ἀναβολὴν καὶ δι᾿ ἑλιγμοῦ, ὡσεὶ θέλων ν᾿ ἀποδείξη ὅτι προσῆλθεν ὡς φίλος αὐθορμήτως καὶ οὐχὶ ὡς δοῦλος ὑπακούσας εἰς προσταγήν. Πολὺ μᾶλλον καὶ τοῦ σκύλλου καὶ παντὸς ἄλλου ζῴου εὐχαριστεῖται νὰ μένῃ μακρὰς ὥρας εἰς τὸν κοιτῶνα μας, ἀναπαυόμενος παρὰ τὴν ἑστίαν, ἢ ἐπισκοπῶν τοὺς διαβάτας ἐκ τοῦ παραθύρου, ἀλλὰ θεωρεῖ προδοσίαν τὸ νὰ μὴ ἀνοιχθῆ εἰς αὐτὸν ἡ θύρα, ἅμα ἐπιθυμήση νὰ ἐξέλθη. Ὑπὲρ πᾶν ὅμως ἄλλο βδελύσσεται τοὺς διακόπτοντας τὴν σειρὰν τῶν συλλογισμῶν του ὅταν ὀνειροπολῇ, ἢ τὸν ὕπνον του ὅταν κοιμᾶται. Τοῦτο κάλλιστα ἐγνώριζεν ὁ προφήτης Μωάμεθ, ὅστις, σπεύδων ἡμέραν τινὰ νὰ μεταβῆ εἰς τὴν ἑσπερινὴν προσευχήν, ἐπροτίμησε νὰ κόψῃ διὰ ψαλλίδος τὴν ἄκραν του ἐνδύματός του, παρὰ νὰ ταράξη τὴν ἀνάπαυσιν τοῦ ἐπ᾿ αὐτοῦ ἀποκοιμηθέντος εὐνοουμένου τοῦ γάτου.
Εἰς τοὺς οὕτως ἀγαπῶντας αὐτὸν ἴσην ἀνταποδίδει καὶ οὗτος ἀγάπην, ὡς δύνανται νὰ μαρτυρήσωσιν ὅσαι υἱοθέτησαν γάτους γεροντοκόραι καὶ μετ᾿ αὐτῶν ἡ ἐκλεκτὴ φάλαγξ τῶν πάσης ἐποχῆς καὶ χώρας ἐπισήμων ἀνδρῶν. Ἀξιοσημείωτον τῷ ὄντι εἶνε ὅτι οἱ πλεῖστοι τούτων, καὶ ἰδίως οἱ ἔξοχοι διπλωμᾶται, συγγραφεῖς, ποιηταὶ καὶ καλλιτέχναι ἐπροτίμησαν τοῦ σκύλλου τὸν γάτον. Παραλείποντες τοὺς ἀρχαίους, ἀρκούμεθα νὰ μνημονεύσωμεν τὸν Καρδινάλιον Ριχελιέ, τὸν Κολβέρτον, τὸν Μονταίγνιον, τὸν Χόφμαν, τὸν Φοντενέλον, τὸν Γεράρδον Δόου, τὸν Λόπε δὲ Βέγας, τὸν Σατωβριάν, τὸν Ἐδγάρδον Πόου, τὸν Θεόφιλον Γκωτιέ, τὸν Χάρτμαν καὶ τὸν Βωδελαῖρον, οἵτινες πάντες ἠγάπησαν τοὺς γάτους των περιπαθῶς καὶ ἀντηγαπήθησαν παρ᾿ αὐτῶν ὁλοψύχως. Οὐδ᾿ εἶναι ἀνάγκη ν᾿ ἀνατρέχωμεν, πρὸς ἀπόδειξιν τῆς ἀνταποδόσεως ταύτης, εἰς ἄλλους καιροὺς καὶ τόπους, ἀφοῦ οἰκεῖον καὶ πρόσφατον ἔχομεν τὸ παράδειγμα τοῦ γιγαντιαίου ἐκείνου λευκοῦ γάτου τοῦ ἀοιδίμου Κουμουνδούρου ὅστις, ἂν καὶ ἦτο ἡ ἐποχὴ τῶν ἐρώτων, οὐδ᾿ ἐπὶ στιγμὴν ἀπεμακρύνθη τοῦ προσκεφαλαίου του κατὰ τὴν πολυήμερον πρὸς τὸν θάνατον πάλην, καὶ ἔπειτα ἐπῆγε ν᾿ ἀποθάνη καὶ ἐκεῖνος ἐκ τῆς λύπης εἰς μίαν γωνίαν, ἐνῷ οἱ σκύλλοι τοῦ μακαρίτου ἐξηκολούθουν νὰ τρώγουν, νὰ πίνουν καὶ νὰ γαυγίζουν καὶ οἱ θερμότατοι φίλοι του μετέβαινον νὰ προσκυνήσωσι τὸν κύριον Τρικούπην.
Τὴν πρὸς τοὺς γάτους συμπάθειαν τῶν συγγραφέων καὶ καλλιτεχνῶν ἐπεχείρησαν τινὲς νὰ ὑποτιμήσωσιν, ὀνομάζοντες αὐτὴν διαστροφήν, ὡς τὴν ὄρεξιν ὄζοντος τυροῦ, ἀώρων ὀπωρῶν ἢ ὑπερωρίμων ἑταιρῶν. Τὸ βέβαιον εἶναι ὅτι, ἂν ἔλειπεν ὁ γάτος, θὰ ἦτο καταδικασμένος ὁ ἀγρυπνῶν συγγραφεὺς εἰς ἀπόλυτον μοναξίαν, ἀφοῦ οὐδενὸς ἄλλου πλάσματος δύναται νὰ συμβιβασθῆ ἡ συντροφιὰ μετ᾿ ἀδιατάρακτου διανοητικῆς ἐργασίας. Οἱ σκύλλοι ἢ ἀπασχολοῦσι παίζοντες θορυβωδῶς ἢ κοιμῶνται ὡς ἀσπάλακες, καὶ τότε εἶνε ὡς νὰ μὴ ὑπῆρχον. Μόνος ὁ γάτος ἠξεύρει ν᾿ ἀκινητῆ ἐπὶ ὁλοκλήρους ὥρας εἰς γωνίαν τῆς τραπέζης, στηρίζων ὡς Αἰγυπτία Σφὶγξ τὴν κεφαλὴν ἐπὶ τῶν ἐμπροσθίων ποδῶν καὶ προσηλῶν τὸ βλέμμα εἰς τὸν μελετῶντα, ὡς ἂν ἐνδιεφέρετο εἰς τὸ ἔργον αὐτοῦ. Πλειστάκις φαίνεται μαντεύων τὴν ἰδέαν τὴν κατεβαίνουσαν ἀπὸ τοῦ ἐγκεφάλου εἰς τὴν ἄκραν του καλάμου τοῦ γράφοντος καὶ προτείνει τὸν πόδα ὡς ἂν ἤθελε νὰ τὴν συλλάβη. Ὅταν δ᾿ ἐπὶ τέλους βαρυνθῆ τὴν ἀκινησίαν, ἐγείρεται τότε ἡσύχως, τανύει τὴν ἐλαστικήν του ράχιν εἰς σχῆμα βυζαντινῆς ἁψῖδος καὶ ἀρχίζει ἥσυχον περίπατον διὰ τῶν λεξικῶν καὶ τῶν μελανοδοχείων. Γνωστὸν εἶνε ὅτι ὁ σκύλλος τοῦ Νεύτωνος Ἀδάμας, ἀνατρέψας τὸν λύχνον ἐπὶ χειρογράφων, ἔγινε παραίτιος ν᾿ ἀπολεσθῆ ὁ καρπὸς πολυετοῦς μελέτης. Ἀλλ᾿ ἐκ τῆς περιφορᾶς τοῦ γάτου ἐπὶ τῆς τραπέζης οὐδεὶς ἀπειλεῖται κίνδυνος χύσεως, οὔτε μελάνης οὔτε πετρελαίου. Τὸ βάδισμα τοῦ ἐνθυμίζει τὸν ἐπὶ αὐγῶν χορὸν τῶν Ἰσπανίδων ἢ τοὺς Ὁμηρικοὺς ἐκείνους, τοὺς τρέχοντας δι᾿ ἀγρῶν καὶ λειμώνων χωρὶς νὰ θραύσωσιν οὔτε τοὺς στάχεις οὔτε τὰ κρίνα. Ἄλλοτε πάλιν, ἀφοῦ διὰ μακρὰς ἐργασίας μεταδώση στιλπνότητα κατόπτρου εἰς τὸ ἀτλάζινον αὐτῆς δέρμα, προσέρχεται ἡ γαλῆ νὰ προσφέρῃ ἑαυτὴν οὕτω καλλωπισθεῖσαν εἰς τὰς θωπείας τοῦ κυρίου της. Αἱ ἐνδείξεις τῆς ἀγάπης της οὐδὲν ἔχουσι κοινὸν πρὸς τὴν θορυβώδη προπέτειαν τῶν κυνῶν, ἀλλ᾿ ἀριστοκρατικὴν τινὰ ἐπιφύλαξιν καὶ σεμνότητα, ὑπεραρέσκουσαν εἰς τὸν καλλιτέχνην, ὅστις, ἂν εἶνε πράγματι τοιοῦτος, μισεῖ καὶ ἀποστρέφεται ὑπὲρ πᾶν ἄλλο τὴν ἐπίδειξιν, τὸν στόμφον καὶ τὴν αἰσθηματικὴν κοινοτοπίαν. Δύσκολον δὲ φαίνεται νὰ μὴ θεωρήσωμεν τὴν ἐπίμονον πρὸς στίλβωσιν τοῦ τριχώματος αὐτοῦ ἐργασίαν τοῦ γάτου, ὡς πολύτιμον εἰς τοὺς γράφοντας ὑπόμνησιν ὅτι ἴσον πρέπει καὶ οὗτοι νὰ καταβάλλωσι κόπον πρὸς τέλειόν του ὕφους τῶν ὁμαλισμόν. Ζητῶν συγγνώμην διὰ τὴν καὶ ὑπὲρ τοῦ ἰδικοῦ μου γάτου περιαυτολογίαν, τολμῶ νὰ προσθέσω εἰς τ᾿ ἀνωτέρω καὶ τὸ ἑξῆς ἰδιαίτερον αὐτοῦ προσόν, ὅτι ὁσάκις βλέπει ἐπὶ πολλὴν ὥραν τὴν χεῖρα μου ἀκινητοῦσαν ἐξ ἀνικανότητος νὰ συρράψη ἄλλην περίοδον μετὰ προηγουμένης, ἔρχεται τότε καὶ ἁπλώνεται ἐπὶ τοῦ χειρογράφου μου μακρὺς πλατύς, ὡς ἂν ἤθελε νὰ μὲ εἰδοποιηθῆ ὅτι προτιμότερον εἶνε νὰ ὑπάγω νὰ κοιμηθῶ παρὰ νὰ ἐπιμένω γράφων φράσεις ὑπνωτικάς.
Ἀπορίας ἄξιον εἶνε πὼς οὐδεὶς φυσιοδίφης ἔτυχεν ἀκόμη νὰ παρατηρήση τὴν εἰς μόνον τὸ γένος τῶν οἰκιακῶν αἰλούρων παρατηρουμένην προφανῆ του θήλεος ὑπεροχήν. Ἡ γάτα εἶνε ἀνωτέρα του γάτου, ὅσον τουλάχιστον ἡ Πολωνὶς τοῦ Πολωνοῦ. Ἡ ὑπεροχὴ αὕτη πρέπει ἴσως νὰ ἀποδοθῆ εἰς τὸ ὅτι τὸ ζῷον καὶ τὸ ἔθνος τοῦτο ἔχουσιν ἀμφότερα χαρακτῆρα φύσει θηλυκόν, ὀξύν, εὐπαθῆ, εὐερέθιστον, ἰδιότροπον, φιλήδονον, ρᾴθυμον καὶ αἰσθηματικόν, τὰ δὲ γυναικεῖα ταῦτα προσόντα ἑπόμενον εἶνε ν᾿ ἀναδεικνύωνται ἐναργέστερα καὶ λαμπρότερα εἰς τὰς θηλείας. Διὰ τὸν αὐτὸν λόγον, διὰ τὸν ὁποῖον ὑπερέχει ὁ ἐμβριθὴς Ἄγγλος τὴν Ἀγγλίδα κατὰ τὴν ἐμβρίθειαν, ἔπρεπε νὰ εἶνε καὶ ὁ εὔχαρις Σλάβος κατώτερος τῆς γυναικός του κατὰ τὴν χάριν. Ἀγνοῶ κατὰ πόσον ἀληθεύουσιν ὅσα διηγοῦνται ὁ Καραμζῖνος καὶ ὁ κακόγλωσσος Καζανόβας περὶ τοῦ δεσποτικοῦ χαρακτῆρος καὶ τῶν ἐλευθέρων ἠθῶν τῶν μεγάλων δεσποινῶν τῆς Πολωνίας, βέβαιον ὅμως εἶνε ὅτι ἡ γάτα καταχρᾶται κάπως τὴν ὑπεροχὴν αὐτῆς. Εἰς οὐδένα ἄλλον ὑποτάσσεται πλὴν τῆς ὀρέξεως αὐτῆς ζυγόν· δὲν θέλει δεσπότην, ἀλλ᾿ ἀρέσκεται νὰ σύρῃ ὄπισθεν τῆς οὐρᾶς της ὑπόδουλον σμῆνος λατρευτῶν. Καὶ ὅμως, οὖσα τὸ ἠδυπαθέστατον τῶν ζῴων, εἶνε συγχρόνως καὶ τὸ μόνον τὸ προικισθὲν ὑπὸ τοῦ δημιουργοῦ διὰ τοῦ ἀνθρωπίνου αἰσθήματος τῆς αἰδοῦς. Οὐδεὶς εἶδε ποτὲ γάταν παραδιδομένην εἰς ἐρωτικὰς περιπτύξεις ὑπὸ τὸ φέγγος τοῦ ἡλίου καὶ τὰ βλέμματα παντὸς διαβάτου, ὡς πράττουσιν αἱ σκύλλοι, αἱ ὄρνιθες, αἱ αἶγες καὶ τ᾿ ἄλλα ἀδιάντροπα κτήνη, ἀλλὰ ζητεῖ τὸ σκότος τῆς νυκτὸς καὶ τὴν μοναξίαν ἀπατήτων κορυφῶν. Διὰ τοῦτο πιθανῶς ἐξωμοιώθη ἐν Αἰγύπτῳ ὄχι μόνον πρὸς τὴν Ἀφροδίτην, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὴν αἰδήμονα Ἄρτεμιν, τὴν λαθραίως ἐπισκεπτομένην ἐπὶ τῶν ἀκρωρειῶν τοῦ Λάκμονος τὸν φίλον της ποιμένα. Ὅσοι ἀνέγνωσαν βιβλία νευρολόγων κάλλιστα γνωρίζουσιν, ὅτι εἰς τινὰς ἐξόχως εὐπαθεῖς φύσεις μεταβάλλεται ἐνίοτε εἰς αἴσθημα ὀδύνης ἡ ὑπερτάτη ἔντασις τῆς ἡδονῆς. Τοιαύτην ὑπερευαισθησίαν πρέπει νὰ ὑποθέσωμεν ὑπάρχουσαν καὶ εἰς τὴν γαλῆν, τῆς ὁποίας οἱ ἐρωτικοὶ στεναγμοὶ ἠχοῦσι πολλάκις εἰς τὴν ἀκοὴν τῶν ἀγρυπνούντων ὡς γόοι σφαζομένης 2. Ἄλλη ἀπόδειξις τῆς ἐξαιρετικῆς παρ᾿ αὐτῇ ἀναπτύξεως τοῦ νευρικοῦ συστήματος εἶνε ἡ κλίσις πρὸς τὴν μουσικήν. Τὴν μελομανίαν ταύτην ἐξηκρίβωσαν ἐπιστημονικῶς ὁ Γκρέυ, ὁ Λεκλὲρκ καὶ ἄλλοι διάσημοι φυσιοδίφαι, κατὰ δὲ τὸν Τουσενὲλ ἡ συγκίνησις τὴν ὁποίαν προξενοῦσιν εἰς τινὰς γαλὰς αἱ λιγυραὶ μελωδίαι, φθάνει ἐνίοτε μέχρι λιποθυμίας. Ἡ ὁμοιότης ἐν γένει τῆς γάτας πρὸς φιλήδονον δέσποιναν ἢ καὶ ἀριστοκρατικὴν ἑταῖραν φαίνεται ὑπὸ πᾶσαν ἔποψιν τελεῖα. Ὅπως αἱ κυρίαι μὲ τὰς καμελίας, οὕτω καὶ αὕτη ἀγαπᾶ νὰ μεταβάλλῃ τὴν νύκτα εἰς ἡμέραν, τὸ πρωινὸν ἐξάπλωμα παρὰ τὴν ἑστίαν, τοὺς χνοώδεις τάπητας τοὺς προφυλάσσοντας τοὺς ρόδινους πόδας της ἀπὸ τὴν ὑγρασίαν, τὸν πολύωρον καλλωπισμόν, τὰ ἀρώματα, τὸ ἀνθόγαλα, τὰς θωπείας, τὰ σπαράγγια, τὰ μαλακὰ ἀνάκλιντρα, τὰ μετάξινα παραπετάσματα καὶ ἰδίως τὰ τρίχαπτα, τὰς φούντας καὶ τὰ κρόσσια πρὸς ἄσκησιν εἰς τὸ σπάραγμα τῶν στιλπνῶν αὐτῆς ὀνύχων.
Τοιαύτη ἀκριβῶς ἦτο ἡ ἡρωὶς τοῦ παρόντος διηγήματος Συριανὴ γάτα, συνυπότροφός μου εἰς τὸ ἤδη μνημονευθὲν Λύκειον τοῦ Εὐαγγελίδου καὶ φέρουσα τὸ ὄνομα Σεμίρα. Τὸ γλαυκὸν χρῶμα τῶν ὀφθαλμῶν καὶ τὸ τρίχρουν τοῦ τριχώματος αὐτῆς καθίστανον πιθανὴν τὴν ὑπόθεσιν ὅτι ἦτο γένους μικτοῦ. Ὁ εἷς ἐκ τῶν γονέων της κατήγετο πιθανῶς ἀπὸ τὴν Ἄγκυραν, ὁ δὲ ἄλλος ἀπὸ τὰ κεραμίδια. Πολλοὶ μεταξὺ τῶν συμμαθητῶν μου ἦσαν οἱ ἐπιδιώκοντες τὴν εὔνοιαν καὶ τὴν συντροφίαν τῆς εὔμορφης Σεμίρας, πρὸ πάντων τὸν χειμῶνα, εἰς τοὺς παγεροὺς κοιτῶνας τοῦ Λυκείου. Τοὺς ἀντιζήλους τούτους εἶχον κατορθώση νὰ παραγκωνίσω, δι᾿ ἀνωτέρας προσφορᾶς λιχνευμάτων, τεχνικωτέρου ξυσίματος τῆς κεφαλῆς καὶ πρὸ πάντων διὰ τῆς χρήσεως τοῦ γατικοῦ ἀγαποχόρτου, τῆς βαλεριάνας δηλαδή, ὡς τὴν λέγουσιν οἱ Φράγκοι, ἢ τοῦ φοῦ, ὡς τὴν ὠνόμαζον οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἰατροί, οἱ οὐδόλως ἐντρεπόμενοι, ὡς οἱ σημερινοί, νὰ μεταχειρίζωνται ξένας ἀκλίτους λέξεις. Ἡ ὀσμὴ τοῦ χόρτου τούτου ὑπεραρέσκει ὄχι μόνον εἰς τὰς γαλάς, ἀλλὰ καὶ εἰς πολλὰς κυρίας καὶ ἰδίως τὰς πρεσβυτέρας Ἀθηναίας, ὡς κάλλιστα ἐγνώριζεν ὁ ἀοίδιμος γυναικολόγος Βενιζέλος, ὁ ἀναμιγνύων βαλεριάναν εἰς ὅλας του ἀνεξαιρέτως τὰς συνταγάς, ὅπως ὁ Ρηγόπουλος εἰς ὅλας του τὰς ἀγορεύσεις τὸν Νιαγάραν.
Χάρις εἰς τὸ χόρτον τοῦτο καὶ τὴν μοναδικὴν σύμπτωσιν παντοίων ἄλλων εὐνοϊκῶν περιστάσεων, ὑπῆρξα ἐπὶ τινὰς ἑβδομάδας τὸ εὐτυχέστερον ὑπὸ τὸν ἥλιον ἀνθρωπάριον. Ὁ διευθυντὴς τοῦ Λυκείου διέσχιζε κατ᾿ ἐντολὴν τοῦ μακαρίτου βασιλέως Ὄθωνος τὸν Ἀτλαντικόν, μεταβαίνων νὰ κηρύξη εἰς τοὺς Ἀμερικανοὺς τὸ εὐαγγέλιον τῆς Μεγάλης Ἰδέας· παρὰ τοῦ Γερμανοῦ μετοίκου Μπέκ, πατρός, νομίζω, τοῦ ἡμετέρου βιβλιοπώλου, εἶχε συστηθῆ πρὸ μικροῦ τὸ πρῶτον τῆς Ἑλλάδος δανειστήριον γαλλικῶν βιβλίων ἀντὶ συνδρομῆς τριῶν κατὰ μήνα δραχμῶν καὶ ἄλλας τόσας εἶχον δαπανήσει εἰς λαθραῖαν προμήθειαν κηρίων. Οἱ δυὸ σύνοικοί μου, παθόντες ἱλαράν, εὑρίσκοντο εἰς τὸ θεραπευτήριον, ὥστε ἤμην ἀπόλυτος κύριος τοῦ θαλάμου μου. Ἡ τοιαύτη μόνωσις καὶ ἀνεξαρτησία εἶνε ἡ γλυκυτάτη τῶν ἀπολαύσεων διὰ δυστυχὴ ὑπότροφον σχολείου καταδικασμένον εἰς ἄπαυστον καταναγκαστικὴν συγχρώτισιν μὲ παντὸς εἴδους συντρόφους. Εἰς τὸν θάλαμον ἐκεῖνον, παράπλευρον ἔχων τὴν Σεμίραν, διῆλθον τὰς εὐτυχεστάτας τοῦ βίου μου ἀΰπνους νύκτας, ἀναγινώσκων πρώτην φορὰν τοὺς Τρεῖς Σωματοφύλακας, τὸν Μοντεχρίστον, τὸν Οὐσκὸκ καὶ τὰ ἄλλα ἀλησμόνητά της ἐποχῆς ἐκείνης ἔργα, τὰ ὑπερέχοντα ψυχολογήματα τοῦ Βουρζὲ καὶ τὰ φυσιολογήματα τοῦ Ζολᾶ ὅσον ἡ Νόρμα, ἡ Σονάμπουλα καὶ ἡ Λουκία, τὰ σοφὰ γυμνάσματα τοῦ Ἀμβρουὰζ Θωμᾶ καὶ τοῦ Σαμάρα. Εἰς τὴν ὑπέροχον τῶν ἀναγνωσμάτων ἐκείνων ἀξίαν πρέπει νὰ προστεθῆ τῆς δωδεκαετοῦς μου φαντασίας ἡ παρθενία. Ὅταν μ᾿ ἐκούραζεν ἡ ἀνάγνωσις ἢ μᾶλλον ἡ ἔντασις τῆς συγκινήσεως, συνεπαίζαμεν μὲ τὴν Σεμίραν ἢ ἐμοιράζαμεν ἀδελφικῶς κουραμπιέν, τσουρέκι, χριστόψωμον ἢ ἄλλο φιλοδώρημα τῆς καλῆς μου κηδεμόνος, καὶ ἡ ἀγρυπνία παρετείνετο πολλάκις μέχρις οὗ ἀντήχει τὸ ᾆσμα τῶν σαλεπιτζῆδων, τῶν πετεινῶν, τῶν λαχανοφόρων γαϊδάρων καὶ τῶν ἄλλων προδρόμων τῆς ῥοδοδακτύλου Ἠοῦς.
Ἡ χαριτόβρυτος ἐν τούτοις Σεμίρα εἶχε θανάσιμον ἐντὸς τοῦ Λυκείου ἐχθράν. Αὕτη ἦτο ἡ ἀπὸ τινῶν μηνῶν ἐκτελοῦσα ἔργα οἰκονόμου. Προτιμῶν νὰ σιωπήσω τὸ ὄνομα τῆς γυναικὸς ταύτης, ἀρκοῦμαι νὰ εἴπω ὅτι τὴν εἶχον μεταβαπτίσει Λάμιαν οἱ μαθηταί. Πατρίδα εἶχε τὴν Ὕδραν καὶ ἡλικίαν φθινοπωρινήν. Ἀλβανὴ προφανῶς τὸ γένος, μὲ ἀνάστημα δίπηχυ καὶ ὤμους ἀχθοφορικούς, ὠμοίαζε Λιάπην γυναικοφορεμένον. Πρὸς συμπλήρωσιν τῆς περιγραφῆς της ἀρκεῖ νὰ προσθέσω ὅτι ἀπὸ τὰς περιζητήτους ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁμοιότητας τῆς γυναικὸς πρὸς γαλῆν δὲν εἶχεν ἡ Λάμια παρὰ μίαν, ὄχι βεβαίως τὴν εὐκαμψίαν, τὴν λειότητα, τὴν χάριν ἢ τὸ ρόδινον χρῶμα τοῦ χείλους, ἀλλὰ μόνον ἱκανῶς πυκνὸν μύστακα ὑπεράνω αὐτοῦ. Οὐδ᾿ ἦτο χαριέστερος τοῦ προσώπου τῆς γεροντοκόρης ὁ χαρακτήρ. Πρὸς ἐκτίμησιν αὐτοῦ δύναται νὰ χρησιμεύση ὅτι, μὴ θεωροῦσα τὸν μύστακα καὶ τὰ σαρανταπέντε τουλάχιστον ἔτη της ἱκανὰ νὰ ἐμπνεύσωσιν ἐπαρκὴ σεβασμόν, ἐθεώρει πρέπον νὰ προσφέρεται μετὰ περισσῆς σοβαρότητος καὶ αἰδημοσύνης μὲ τοὺς οὐδόλως βλέποντας πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτῆς. Ὁ φόβος της τῶν ἀσέμνων θεαμάτων ἦτο τοσοῦτος ὥστε, λησμονοῦσα ὅτι καὶ αὐταὶ αἱ καλογραῖαι θεωροῦσι τοὺς πάσχοντας ὡς οὐδετέρους, οὐδ᾿ εἰς ἑξαετὲς παιδάριον ἔστεργε νὰ ἐπιθέση κατάπλασμα, περὶ δὲ κλύσματος οὐδὲ λόγος ἠδύνατο νὰ γείνῃ. Ἀντὶ ὅμως αὐξήσεως σεβασμοῦ οὐδὲν ἄλλο ἐκ τῆς τοσαύτης ἐπιδείξεως σεμνότητος παρὰ τῶν μαθητῶν ἀπελάμβανε παρὰ καθημερινὰς πεζάς τε καὶ ἐμμέτρους διακαοῦς ἔρωτος δηλώσεις. Τὰς ἐπιστολὰς ταύτας, διὰ τῶν ὁποίων ἀνυμνοῦντο ὑπὲρ πᾶν ἄλλο τῶν θελγήτρων τῆς τοῦ μύστακος αὐτῆς αἱ τρίχες, ἔσπευδε μετ᾿ αἰδήμονος ἀγανακτήσεως νὰ καταγγείλη εἰς τὸν προσωρινὸν διευθυντὴν μακαρίτην Φαβρίκιον, πολυμαθέστατον καὶ ἀγαθώτατον Γερμανόν, μ᾿ εὔθυμον διάθεσιν καὶ μύτην κόκκινην μετὰ τὸ γεῦμα. Τοιοῦτος ὤν, δυσκόλως κατώρθωνε νὰ κράτησῃ τὸν γέλωτα ὅταν ἐπέπληττε τὸν ἔνοχον, εἰς τὸν ὁποῖον ἐπέβαλλε νὰ ζητήσῃ συγγνώμην ἀπὸ τὴν ἀξιότιμον δεσποινίδα ἐνώπιον ὅλων του τῶν συμμαθητῶν. Αἱ σκηναὶ ἐκεῖναι δημοσίας αἰτήσεως συγγνώμης ἦσαν ὄντως διασκεδαστικαί. Ἀκριβὰ ὅμως ἐπλήρωναν οἱ δυστυχεῖς ὑπότροφοι τὴν διασκέδασιν ἐκείνην. Ἡ Λάμια ἦτο τότε ἀπόλυτος καὶ ἀνεξέλεγκτός του Λυκείου τροφοδότις, ἡ δὲ τροφὴ ἦτο μὲν κατὰ τὴν καθιερωμένην φράσιν ὑγιεινὴ καὶ ἀρκοῦσα, ἀλλά, καὶ ὅπως εἰς ὅλα τὰ σχολεῖα, τὰ ἀρεστότερα τοῦ γεύματος συστατικὰ ἦσαν ὁ πρόσφατος ἄρτος καὶ τὰ ὀπωρικά. Τὰ τελευταῖα ταῦτα εἶχε προγράψη ὁ φόβος τῆς μαστιζούσης ἤδη τὰς Ἀθήνας ἀσιατικῆς ἢ μᾶλλον ἀγγλογαλλικῆς χολέρας, τὰ δὲ ψωμία ἐφεῦρε πρὸς ἐπίδειξιν οἰκονομικῆς δεινότητος ἡ Λάμια νὰ κλείῃ, ἐπιστρέφοντα ἐκ τοῦ φούρνου, ἐπὶ τρεῖς ἢ τέσσαρας ἡμέρας εἰς ὑψηλὸν ἐρμάριον διὰ νὰ δαμάσουν, ὡς αἱ πέρδικες καὶ οἱ φασιανοί, εὐλόγως παρατηροῦσα ὅτι τρώγεται πολὺ ὀλιγώτερος ἄρτος ὅταν εἶνε ξηρός. Ἡ ἐφεύρεσις αὕτη καὶ ὁ περιορισμὸς τῶν ἀλλαγῶν ὑποκαμίσου εἰς δυὸ τὴν ἑβδομάδα μετέβαλον εἰς ἀγανάκτησιν τὴν εὐθυμίαν τῶν μαθητῶν, οἵτινες συνελθόντες εἰς μυστικὸν συνέδριον ἀπεφάσισαν παμψηφεὶ ν᾿ ἀναθέσωσι τὴν ἐκδίκησιν αὐτῶν εἰς τὴν Σεμίραν.
Πρὸς κατανόησιν τῆς ἐκδικήσεως ταύτης πρέπει νὰ εἴπωμεν ὅτι ἡ τόσον σεμνὴ ἐκείνη παρθένος, ἡ καλύπτουσα, ὁσάκις μετέβαινεν εἰς τὴν αὐλήν, μὲ τὴν χεῖρα στοὺς ὀφθαλμοὺς διὰ νὰ μὴ τοὺς σκανδαλίσωσιν οἱ ἆθλοι τοῦ πετεινοῦ, ἐζήλευεν ἐν τούτοις τὰς ὄρνιθας εἰς τὸ βάθος τῆς ψυχῆς της. Ἀπὸ εἰκοσιπέντε τουλάχιστον ἐτῶν οὐδὲν ἄλλο ὠνειρεύετο παρὰ τὰς ἀπολαύσεις ἔρωτος θεμιτοῦ καὶ ὑπὸ τῆς ἐκκλησίας εὐλογημένου. Ἀφοῦ ἐδαπάνησεν ὅλον τέταρτον αἰῶνος ὑφαίνουσα ἱστοὺς πρὸς ἄγραν συζύγου, ἐξηκολούθει ἀκόμη νὰ ὑφαίνῃ ἡ ἀκούραστος ἐκείνη ἀράχνη. Πλὴν τῆς ἤδη ὑμνηθείσης σεμνότητος πολλὰ ἄλλα ἐπεδείκνυε πρὸς ἐπιτυχίαν τοῦ ποθούμενου προσόντα, ἐργατικότητα, ὀλιγάρκειαν, μαγειρικὴν τέχνην, χειροτεχνήματα καὶ νοικοκυρωσύνην, δραστηριώτερον ὅμως πάντων τούτων δελέασμα ἐνόμιζε τὴν ἐπίδειξιν τῆς κλίνης της. Ἀληθὲς εἶνε ὅτι ἡ κλίνη αὕτη, ἂν καὶ ὀλίγον ἀρχαϊκή, ἦτο πράγματι ἀξιοθέατος, σιδηρά, εὐρύχωρος, μ᾿ ἐπίχρυσον ἄνω τῆς κεφαλῆς ζεῦγος ἀσπαζομένων τρυγόνων. Ἀκόμη πλουσιώτερα ἦσαν τὰ στρωσίδια. Τὰς ἄκρας της ἄνω σινδόνας ἐστόλιζε κόκκινος μαίανδρος καὶ ἄλλος πλατύτερος τὰ παραπετάσματα· τὰ ἐφαπλώματα ἦσαν μεταξωτὰ καὶ τὸ ἐκ πτεροῦ σκέπασμα τῶν ποδῶν ἄνωθεν κεντητὸν μὲ ὑπόραμμα ἐκ χρυσίζοντος ἀτλαζίου. Εἰς δὲ τὸν τοῖχον ἐθάμβωνε τὴν ὅρασιν χρυσάργυρος Παναγία μ᾿ ἐρυθρὰν κάτωθεν κανδήλαν· οὐδ᾿ ἔλειπαν τὰ βάγια, τὰ φυλακτά, οἱ σταυροὶ καὶ ἡ κογχύλη τοῦ Παναγίου Τάφου. Ἀλλὰ τὸ πρὸ πάντων διακρῖνον τὴν κοίτην ἐκείνην ἀπὸ πᾶσαν ἄλλην εἶνε ὅτι οὐδεὶς οὐδέποτε οὔτε νύκτα οὔτε ἡμέραν ἐπ᾿ αὐτῆς ἀνεπαύθη. Ἡ Λάμια ἐκοιμᾶτο εἰς παρακείμενον σοφᾶν, ἡ δὲ ὡραῖα ἐκείνη κλίνη τῆς ἐχρησίμευε διὰ νὰ γυμνάζεται εἰς κεντήματα, νὰ τὴν καλλωπίζῃ, νὰ τὴν καμαρώνῃ καὶ νὰ τὴν ἐπιδεικνύῃ εἰς τοὺς ἐπισκέπτας της, μέχρις οὗ εὑρεθῇ ὁ προσφερόμενος νὰ συναναβῶσιν ὁμοῦ ἐπ᾿ αὐτῆς, μὲ τὴν ἄδειαν τοῦ Δεσπότη καὶ τὴν εὐλογίαν τοῦ Παπᾶ. Ὡς καταλληλότατος πρὸς τοῦτο ἐθεωρεῖτο ἀπὸ τινὸς χρόνου ὑπ᾿ αὐτῆς ὁ παντοπώλης τοῦ Λυκείου, χῆρος μισοκαιρίτης, τὸν ὁποῖον ἐδέχετο τὴν Κυριακὴν μετὰ τὴν λειτουργίαν εἰς τὸν νυμφῶνα τῆς πρὸς τακτοποίησιν τοῦ λογαριασμοῦ τῆς ἑβδομάδος, ἀφίνουσα διὰ τὸ ἀσκανδάλιστον ὀρθάνοικτον καὶ τὸν χειμῶνα τὴν θύραν.
Τῷ καιρῷ ἐκείνω εὑρίσκετο εἰς τὴν ἀκμήν του ὁ μετασχηματισμὸς τῶν Συριανῶν εἰς Εὐρωπαίους, τὸν ὁποῖον ὠνόμαζαν, μὲ συμπάθειο, ξεβράκωμα. Αἱ φέσσαι καὶ αἱ βράκαι ἐξηφανίζοντο ἀλλεπάλληλοι, ὡς τὰ πρωϊνὰ ἄστρα, ὑπὸ τὰς ἀκτῖνας τοῦ ἑσπερίου πολιτισμοῦ. Παρασυρθεὶς ὑπὸ τοῦ ρεύματος ἐπαρουσιάσθη Κυριακὴν τινὰ καὶ ὁ Βακάλης εἰς τὴν πρωϊνήν του ἐπίσκεψιν μετημφιεσμένος εἰς Εὐρωπαῖον ἀπὸ κορυφῆς μέχρι ποδῶν. Ὅπως πᾶς ἄλλος νεόφραγκος, ἑπόμενον ἦτο νὰ φαίνεται καὶ οὗτος γελοιωδέστατος κατὰ τὰς πρώτας τοῦ ξεβρακώματος ἡμέρας· οἱ καγχασμοὶ τῶν μαθητῶν ἠκούσθησαν ἕως τὸ Νησάκι. Πολὺ ὅμως διάφορος ἦτο ἡ ἐντύπωσις τὴν ὁποίαν ἐπροξένησεν ἡ μετένδυσις εἰς τὴν Λάμιαν, ἥτις ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἐκείνης οὐδὲν ἄλλο ὠνειρεύετο παρὰ ν᾿ ἀπαρνηθῆ κι ἐκείνη τὸ πάτριον τσεμπέρι καὶ κοντογοῦνι. Οὐδ᾿ ἐβράδυνε νὰ μεταβῆ ἀπὸ τοὺς λόγους εἰς τὰ ἔργα ἢ μᾶλλον εἰς τὰ ἐμπορικὰ πρὸς προμήθειαν τοῦ πρώτου ὑλικοῦ τῆς μεταμορφώσεως. Τὸ μαλλινομέταξον τοῦ φορέματος, ἡ τότε ἀπαραίτητος πελερίνα, ἡ πόλκα, τὸ μαλακὼφ ἢ πυγόκοσμος, ὡς τὸν εἶχεν ἐξελληνίση ὁ καθηγητὴς τοῦ Συριανοῦ γυμνασίου κύριος Φαρδούλης, τὰ θηλυκωτὰ ὑποδήματα καὶ τ᾿ ἄλλα εὑρέθησαν μετὰ σχετικῆς εὐκολίας. Τὸ μόνον ἀπαιτοῦν μεγάλην συλλογὴν ἦτο τὸ καπέλον. Τὸ τότε κάλυμμα τῆς κεφαλῆς τῶν κυριῶν δὲν ἦτο, ὅπως σήμερον, ἓν τίποτε κοστίζον ἑκατὸν φράγκα, ἀλλ᾿ ὑψηλόν, πλατύγυρον καὶ πολύπλοκον οἰκοδόμημα, ἐκ χαρτονιοῦ, σιδηροῦ σύρματος, βελούδου, ἀνθέων καὶ πτερῶν, μετέχον πύργου, κήπου καὶ πτηνοτροφείου. Εἰς τὴν Σύρον μάλιστα ἐβασίλευον ἀκόμη αἱ γιγάντειαι παμίλαι τοῦ Λουδοβίκου Φιλίππου, καίτοι ἀπὸ τρία ἤδη ἔτη ἐβασίλευεν εἰς Παρισίους ὁ Λουδοβίκος Ναπολέων. Ἀλλ᾿ ἐπὶ τέλους συνετελέσθη καὶ τοῦ πίλου ἡ κατασκευὴ καθ᾿ ὅλους τοὺς κανόνας τῆς γαλλοσυριανῆς τέχνης. Ἦτο ἀπὸ βελοῦδον βαθυπράσινον, καὶ οὔτε ἄνθη τοῦ ἔλειπαν οὔτε οὐραὶ στρουθοκαμήλων. Οὕτω Σαββατιανὴν τινὰ ἑσπέραν, μετὰ πολλοὺς κόπους καὶ δρόμους, ὁ περίφημος πῖλος εὑρίσκετο ἐντὸς χαρτίνου κουτίου ἐπὶ τῆς ἱματιοθήκης, τὰ ἐνδύματα ἡπλωμένα ἐν τάξει καὶ συμμετρίᾳ ἐπὶ τῆς παρθενικῆς κλίνης, καὶ πλησίον αὐτῶν τὰ στιλπνὰ ὑποδήματα καὶ τὰ μεταξωτὰ χειρόκτια, ὅλα ἕτοιμα διὰ τὴν αὐριανὴν μεταμόρφωσιν τῆς Λάμιας εἰς Εὐρωπαίαν. Ἀλλ᾿ ἑτοίμη ἦτο καὶ ἡ Σεμίρα.
Ὁ λόγος τῆς τοσαύτης κατὰ τοῦ χαριτοβρύτου τούτου πλάσματος ἔχθρας τῆς οἰκονόμου ἦτο ὅτι, ὡς ὅλαι αἱ γᾶται καὶ μᾶλλον πάσης ἄλλης, ὑπερηγάπα ἡ ἰδική μας τὴν ζέστην καὶ τὸ ἅπλωμα εἰς τὰ μαλακά. Τούτων τὸ ἄκρον ἄωτον δὲν ἠδύνατο νὰ εὕρῃ παρὰ μόνον εἰς τὴν μεγαλοπρεπὴ ἐκείνην κλίνην. Ἐκεῖ λοιπὸν κατέφευγε τακτικὰ κατ᾿ ἀπόγευμα ἀκριβῶς μεταξὺ τοῦ ἐφαπλώματος καὶ τοῦ σκεπάσματος τῶν ποδῶν, ἔχουσα ἀτλάζι ὑπὸ τὴν κοιλίαν καὶ πούπουλον ἐπάνω εἰς τὴν ράχιν. Ἡ Λάμια μία μόνην πρώτην καὶ τελευταίαν φορὰν ἐπέτυχε νὰ τὴν συλλάβη ἀνύποπτον καὶ νὰ τὴν δείρη ἀνηλεῶς. Ἀλλ᾿ οὐδὲν ἄλλο κατώρθωσε διὰ τῆς ράβδου της νὰ τὴν διδάξῃ, παρὰ μόνον νὰ φυλάττεται, οὐχὶ ὅμως καὶ ν᾿ ἀπέχῃ τοῦ μεταξοστρώτου ἐκείνου παραδείσου. Ἔκτοτε ἐξηκολούθουν καθημερινῶς τῆς γάτας αἱ ὑπὸ τὸ σκέπασμα κατακλίσεις καὶ τῆς γυναικὸς αἱ μάταιαι καταδιώξεις. Ἡ τοιαύτη καθ᾿ ἑκάστην καὶ κατὰ τὴν αὐτὴν σχεδὸν ὥραν μονομαχία συγκατελέγετο μεταξὺ τῶν τακτικῶν διασκεδάσεων τῶν ὑποτρόφων. Ἡ Λάμια, παραμονεύουσα παρὰ τὴν θύραν, εὐθὺς ἅμα παρετήρει ὑψούμενον ἐπὶ τῆς πεδιάδος τῆς κλίνης τὸν λόφον τὸν ἀγγέλλοντα τὴν παρουσίαν τῆς Σεμίρας ὑπὸ τὸ πούπουλον, ἐπλησίαζεν ἀκροποδητί, μὲ τὴν ἐλπίδα νὰ τὴν καταφθάση κοιμωμένην· ἀλλὰ καθ᾿ ἣν ἀκριβῶς στιγμὴν ὑψώνετο τὸ σκουπόξυλον, ἀπετίνασσε τὸ πονηρὸν ζῷον τὸ σκέπασμα καὶ ἐξώρμα δι᾿ ἑνὸς πηδήματος εἰς ὑψηλὸν ράφι. Ἂν δὲ καὶ ἐκεῖ ἀπειλεῖτο διὰ βλημάτων, ἠδύνατο τότε κατ᾿ ἀρέσκειαν εἴτε νὰ κράξη εἰς βοήθειαν τοὺς μαθητὰς εἴτε νὰ ζητήσῃ ἄσυλον εἰς τὰ κεραμίδια, δι᾿ ἀφράκτου τινὸς φεγγίτου χρησιμεύοντος εἰς φωτισμὸν τοῦ γείτονος σκοτεινοῦ διαδρόμου.
Τὴν ἀξιομνημόνευτον ἐκείνην ἑσπέραν ὁ ὑποδειχθεὶς διὰ λαχνοῦ συνωμότης, ὠφελούμενος τῆς στιγμῆς καθ᾿ ἣν ὑπέβαλεν ἡ οἰκονόμος τὴν συνήθη ἔκθεσίν της εἰς τὸν διευθυντήν, εἰσήρχετο λαθραίως εἰς τὸν κοιτῶνα της, ἔπραττεν ἐκεῖ ὑπὸ τὸ φῶς τῆς κανδήλας τὰ προαποφασισθέντα καὶ κατώρθωνε νὰ ἐξέλθη ἀπαρατήρητος. Οἱ ἄλλοι παρέμενον εἰς τὸν διάδρομον καὶ τὸ ἑστιατόριον, διότι ἐπλησίαζεν ἡ ὥρα τοῦ δείπνου. Πρὶν ἢ σημάνη τὸν κώδωνα αὐτοῦ ἤνοιξεν ἡ Λάμια κατὰ τὸ σύνηθες τὴν θύραν τοῦ κοιτῶνος τῆς διὰ νὰ παρατηρήση ἂν ἦσαν ἐν τάξει τὰ πανιά, καὶ ἰδίως τὰ αὐριανά της στολίδια. Ἀλλ᾿ εἰς τὸ μέσον τῆς κλίνης ὑψώνετο θεόρατος καὶ ὁλοστρόγγυλος ὁ λόφος, ὁ σημαίνων ὅτι τὸ τρισκατάρατον ζῷον εὗρε καὶ πάλιν τρόπον νὰ χωθῆ ὑπὸ τὸ σκέπασμα. Ἡ Ἀλβανὴ ἐδάγκασε τὸ χεῖλος της καὶ ἐκύτταξεν ἡμᾶς ἀγρίως. Χωρὶς οὐδὲ λέξιν νὰ εἴπῃ ἀπέβαλε τὰ συρτὰ τῆς κουντούρια καὶ σφίγγουσα διὰ τῆς μίας χειρὸς τὸ σκουπόξυλον καὶ διὰ τῆς ἄλλης τὴν καρδίαν της, διὰ νὰ κατασιγάσῃ τοὺς παλμοὺς αὐτῆς, ἐπροχώρησεν ἐπὶ τῶν ἄκρων τῶν γυμνῶν της ποδῶν, ἀθόρυβος καὶ φοβερὰ ὡς φάντασμα, πρὸς τὴν κλίνην. Ἤδη εὑρίσκετο πρὸ αὐτῆς, καὶ ὁ λόφος ἔμενεν ἀσάλευτος. Ἡ ταλαίπωρος Σεμίρα ἐκοιμᾶτο, ὡς φαίνεται, τὴν φορὰν ταύτην μὲ τὰ σωστά της. Ἡ βαρεία ράβδος ὑψώθη καὶ κατέπεσεν ἐπὶ τοῦ μαλακοῦ καὶ ἀναπάλλοντος αὐτῆς σώματος ἅπαξ, δίς, πλειστάκις, ἀπειράκις, ὡς κόπανος πλυντρίας. Μόνον κατὰ τὴν τελευταίαν στιγμὴν ἠκούσθη ἓν ἥσυχον μιάου-μιάου. Ἀλλὰ τοῦτο ἐφαίνετο καταβαῖνον ἐξ ὕψους. Πάντων οἱ ὀφθαλμοὶ ἐστράφησαν πρὸς τὸ μέρος ἐκεῖνο καὶ ὀρθὴ ἐπάνω εἰς τὸ ράφι, χασμωμένη ὡς ἂν εἶχε διακοπῇ ὁ ὕπνος της καὶ κάμπτουσα ὡς τόξον τὴν ράχιν, ἐπεφάνη εἰς τοὺς ἐκπλήκτους θεατὰς ὑγιὴς καὶ ἀνέπαφος ἡ Σεμίρα.
Τί λοιπὸν ἐκοπάνιζεν ἡ Λάμια ἐπὶ τόσην ὥραν καὶ μὲ τόσην λύσαν; Ὅτε ὑπὸ ἀπαισίου κατεχόμενη προαισθήματος ἀπέσυρε μὲ τρέμουσαν χεῖρα τὸ σκέπασμα, ἀπεκαλύφθη ὑπ᾿ αὐτό, ἀντὶ τοῦ πτώματος γαλῆς, τὸ ἐλεεινὸν λείψανον γυναικείου πίλου, τοῦ πίλου τῆς ἐπιούσης, τὸν ὁποῖον διὰ τῶν ἰδίων αὐτῆς χειρῶν εἶχε μεταβάλει εἰς ἄμορφον πήτταν βελούδου, χαρτονιοῦ, ἀνθέων καὶ πτερῶν. Οὐδὲ τοῦ Θυέστου, ὅταν ἀνεκάλυψεν ὅτι ἔφαγε τὰ τέκνα του, ὑπῆρξε, πιστεύω, ἡ κατάπληξις μεγαλειτέρα. Ἀλλ᾿ ἡ Λάμια δὲν ἦτο ἐκ τῶν γυναικῶν ἐκείνων αἱ ὁποῖαι λιποθυμοῦν, ἀλλ᾿ ὥρμησεν ὠρυομένη νὰ μᾶς δείρῃ ὅλους, χωρὶς ἐξαίρεσιν οὐδ᾿ αὐτοῦ τοῦ κυρίου Φαβρικίου. Εἰς πολλὰς καὶ πρότερον καὶ ἔκτοτε ἔτυχε νὰ παρευρεθῶ ἀγρίας σκηνὰς καὶ νὰ ἴδω ἀποθηριωθείσας ὑπὸ τῆς ὀργῆς φυσιογνωμίας, ἀλλ᾿ οὐδεμίαν ἐνθυμοῦμαι φοβερωτέραν τῆς Ἀλβανῆς ἐκείνης μὲ τὸ λυθὲν τσεμπέρι της, τὰς χυτὰς εἰς τοὺς ὤμους της ψαρὰς τρίχας, μὲ σπίθας εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ ἀφροὺς εἰς τὸ στόμα. Θέλων νὰ τὴν καθησυχάσῃ, ἀνήγγειλεν ὁ ἀγαθὸς διευθυντὴς ὅτι θὰ προβῇ τὴν ἐπιοῦσαν εἰς ἀνακρίσεις πρὸς ἀνακάλυψιν καὶ τιμωρίαν τοῦ ἐνόχου. Αἱ ἀνακρίσεις ἐνηργήθησαν, ἀλλ᾿ ἀδύνατον ὑπῆρξε νὰ εὑρεθῆ ὁ τοποθετήσας ὑπὸ τὸ σκέπασμα τὸν κοπανηθέντα πῖλον. Τοῦτο δικαιούμεθα νὰ θεωρήσωμεν ὡς μέγα δι᾿ αὐτὸν εὐτύχημα, διότι τρεῖς ἡμέρας ἔπειτα ἀνεσύρετο νεκρὰ ἐκ τοῦ φρέατος ἡ δυστυχὴς Σεμίρα.
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/emmanuel_roides/history_of_a_cat.htm