Το μυστήριο της Νήσου του Πάσχα

Με πιο πυκνό πέπλο μυστηρίου καλύπτεται πλέον το ερώτη­μα που απασχολεί εδώ και δεκαετίες τους επιστήμονες, για το ποιοι ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της, απομονωμένης στον Ειρηνικό Ωκεανό, Νήσου του Πάσχα με τα εντυπωσιακά πέτρινα αγάλματα. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι οι πρώτοι Ευρωπαίοι έφθασαν στη Νήσο του Πάσχα το 1722.

Μία νέα ανάλυση του DNA των κατοίκων του νησιού, που έγινε από δι­εθνή ομάδα επιστημόνων, αποκλείει τη πιθανότητα πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων οι αυτόχθονες κάτοικοι του νησιού να είχαν έλθει σε επαφή και επιμιξία με κατοίκους της Νότιας Αμερικής. Συνεπώς παραμένει το αίνιγμα από πού, πώς και πότε είχαν φθάσει στη Νήσο του Πάσχα οι πρώτοι κάτοικοι.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή βι­ολογικής ανθρωπολογίας Λαρς Φέρεν-Σμιτς του Πανεπιστη­μίου της Καλιφόρνια-Σάντα Κρουζ που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας “Current Biology», ανέ­λυσαν DNA από οστά πέντε αρχαίων σκελετών, που είχαν έλ­θει στο φως στη διάρκεια ανασκαφών στη δεκαετία του 1980 και σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο Κον-Τίκι του Οσλο. Τρία από τα πέντε άτομα είχαν ζήσει πριν από την άφιξη των πρώ­των Ευρωπαίων και δύο μετά από αυτήν, οπότε ήταν δυνατό να γίνουν γενετικές συγκρίσεις.
«Δεν βρήκαμε κανένα ίχνος ανταλλαγής γονιδίων ανάμεσα στους κατοίκους της Νήσου του Πάσχα και της Νότιας Αμερι­κής. Πραγματικά εκπλαγήκαμε από αυτή την ανακάλυψη. Πι­στεύαμε ότι θα βρούμε άμεσες ενδείξεις για προ-ευρωπαϊκές επαφές του νησιού με τη Νότια Αμερική, αλλά δεν βρήκαμε καμία» δήλωσε ο Φέρεν-Σμιτς.
Η νέα μελέτη δείχνει ότι οι επαφές Νότιας Αμερικής-Νήσου Πάσχα άρχισαν μετά το 1722 και αφού είχαν φθάσει οι Ευ­ρωπαίοι στο νησί. Ακολούθησαν μαζικές εκτοπίσεις αυτοχθό­νων κατοίκων, μεταφορά τους ως σκλάβων σε άλλα μέρη και, βεβαίως, επιμιξία με ντόπιες, που είχαν ως αποτέλεσμα οι ξένοι να αφήσουν το γενετικό αποτύπωμά τους στον τοπικό πληθυσμό.
Η Νήσος του Πάσχα -γνωστή και ως Ράπα Νούι- απέχει σχε­δόν 2.000 χιλιόμετρα από το κοντινότερο νησί και 3.700 χι­λιόμετρα από τη Χιλή. Η πιο πιθανή θεωρία που έχει προταθεί για τους πρώτους κατοίκους της -με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα- είναι ότι ήλθαν από την Πολυνησία, διασχίζοντας τον ανοιχτό ωκεανό γύρω στο 1.200 μ.Χ.. Αυτό θεωρείται πι­θανότερο πια, μετά και την ανακάλυψη ότι δεν είχαν υπάρξει επαφές με την ηπειρωτική Νότια Αμερική πριν την άφιξη των Ευρωπαίων.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ
[τεύχος 85, 15 Φεβρουαρίου 2018] – Εβδομαδιαία έκδοση του Αθηναϊκού & Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων