Γεώργιος Στρατήγης (ο ποιητής εραστής της Φρεαττύδας)

Του Στέφανου Μίλεση

Όταν τον Ιούνιο του 1901 ο Καβάφης κατέφτασε με πλοίο από την Αίγυπτο στον Πειραιά, έναν από τους πρώτους ανθρώπους με τους οποίους συναντήθηκε ήταν και ο ποιητής Γεώργιος Στρατήγης.

Ποιος ήταν όμως ο άνθρωπος εκείνος που έκανε τον Καβάφη να επιδιώξει μια συνάντηση μαζί του;

Ο Γεώργιος Στρατήγης το 1901 ήταν ήδη ένας καταξιωμένος σε πανελλήνιο επίπεδο ποιητής. Υπήρξε εραστής της Φρεαττύδας. Και παρότι ήταν σύγχρονος του Λάμπρου Πορφύρα, σήμερα οι Πειραιώτες τον αγνοούν, χωρίς η αγάπη του για την περιοχή να υστερούσε. Και αγαπούσε όχι μόνο με την Φρεαττύδα αλλά και με όλο τον Πειραιά, όπως συνήθως γινόταν τότε με εκείνους που αν και δεν ήταν γεννημένοι στην πόλη αυτή, δένονταν μαζί της με έναν τρόπο σχεδόν μαγικό.

Ο Γεώργιος Στρατήγης γεννήθηκε στις Σπέτσες στις 24 Ιανουαρίου 1859. Πατέρας του ήταν ο Κωνσταντής Στρατήγης και μητέρα του η Μαριγώ Κολοσούκα. Έξι χρόνια μετά τη γέννηση του Γεωργίου, οι γονείς του θα μετακομίσουν από τις Σπέτσες στον Πειραιά, καθώς ο πατέρας του θα ανοίξει εμπορικό κατάστημα εδώδιμων και αποικιακών. Όχι μόνο θα πετύχει οικονομικά, αλλά θα ασχοληθεί και με τα κοινά του Πειραιά συμμετέχοντας μεταξύ άλλων και σε κοινωφελή έργα της πόλης με την ιδιότητα του Δημοτικού Συμβούλου.

Τα καταστήματα ΕΔΩΔΙΜΑ και ΑΠΟΙΚΙΑΚΑ ΕΔΩΔΙΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟΙΚΙΑΚΑΤα καταστήματα ΕΔΩΔΙΜΑ και ΑΠΟΙΚΙΑΚΑ ήταν ανάρπαστα στο λιμάνι στις αρχές του 20ου αιώνα, δίνοντας ευκαιρίες ανάπτυξης σε πολλούς εμπόρους μεταξύ αυτών και στον Κωνσταντή Στρατήγη.

Ο Γεώργιος ήταν ο μεγαλύτερος από τα πέντε παιδιά που αριθμούσε η οικογένεια. Ο μικρότερος όλων ήταν ο Σωτήριος Στρατήγης (γεν. 1877 στον Πειραιά) που έμελε να γίνει εκτός από ένας πετυχημένος ιατρός και Δήμαρχος του Πειραιά (1934-1938) ακολουθώντας ουσιαστικά τον δρόμο που είχε ανοίξει το πατέρας του Κωνσταντής.

Ο Γεώργιος Στρατήγης θα τελειώσει όπως και οι περισσότεροι Πειραιώτες της εποχής του, το Α’ Γυμνάσιο ενώ μετά θα συνεχίσει σπουδάζοντας νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο Στρατήγης τελειώνοντας θα αρχίσει να δικηγορεί στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπως προφανώς γνώρισε και τον ποιητή Καβάφη. Αργότερα θα ασκεί δικηγορία στον Πειραιά.

Το Α΄ Γυμνάσιο Πειραιώς επί της Πλατείας ΚοραήΤο Α΄ Γυμνάσιο Πειραιώς επί της Πλατείας Κοραή.

Στα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Καραϊσκάκη:

Το 1896 απαγγέλει κατά την διάρκεια μιας μεγαλοπρεπούς εορτής που γίνεται στον Πειραιά, στα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Γεωργίου Καραϊσκάκη, παρισταμένου πλήθους κόσμου, επισήμων και του ίδιου του Βασιλιά Γεωργίου Α΄. Απαγγέλει μπροστά στον γιό του Καραϊσκάκη που ήταν παρών στην τελετή

«είναι γενιά των Πλαταιών, παιδί των Μαραθώνων, κι έχει γραφτεί στο μέτωπο μια λέξη, Αθανασία!».

ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 1896Η φωτογραφία απεικονίζει την Πλατεία Καραϊσκάκη το 1896 αμέσως μετά τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Καραϊσκάκη.

Μαύρο χαβιάρι στα βράχια της Φρεαττύδας:

Η αγάπη του για την Φρεαττύδα περιγράφεται στις «Φιλολογικές Αναμνήσεις» (1879 – 1904) όταν μαζί με τον ποιητή Αχιλλέα Παράσχο περνούν ένα ολόκληρο καλοκαίρι στον γραφικό αυτό κόλπο, όπου μαζί κάθε βράδυ στα βράχια της έτρωγαν μαύρο χαβιάρι απαγγέλοντας ποιήματα. Ο Παράσχος μέσα από τον Στρατήγη αγάπησε την Φρεαττύδα και ο Στρατήγης μέσα από τον Παράσχο αγάπησε τον πολιτικό Χαρίλαο Τρικούπη!

Γεώργιος Στρατήγης
Γεώργιος Στρατήγης

Η αγάπη προς τον Χαρίλαο Τρικούπη:

Ο Στρατήγης είχε ως ίνδαλμα τον Τρικούπη τόσο, που διαρκώς απαιτούσε από τον Παράσχο μια συνάντηση μαζί του. Έτσι Παράσχος και Στρατήγης βρέθηκαν στο παλιό καφενείο του Γιαννόπουλου στην Πλατεία Συντάγματος (αργότερα εκεί ήταν το βιβλιοπωλείο του Ελευθερουδάκη) από όπου ο Στρατήγης ακολούθησε τον Παράσχο στο σπίτι του Χαρίλαου Τρικούπη. Όταν γνώρισε τον πολιτικό που τόσο θαύμαζε έφτασε να του αφιερώσει και ποιήμα που στην συνέχεια έδωσε στα χέρια του σε μια μεταγενέστερη συνάντηση. Ωστόσο εκείνη η πρώτη του φορά έμεινε βαθιά χαραγμένη μέσα του «Η ψυχή μου κατεκλύζετο από ένα αίσθημα υπερτάτης, αφάτου ευδαιμονίας» έγραφε αργότερα στις αναμνήσεις του.

Το περιστατικό με το Λεύκωμα και τα ποιήματα του Βύρωνα:

Στην εποχή του Στρατήγη υπήρχε μια μόδα όλοι οι νέοι να κρατούν λευκώματα, πολλών εκ των οποίων είχαν μόνο ποιήματα. Έτσι κατά τις συνήθειες εκείνες, τον πλησίασε ένας νεαρός Πειραιώτης ο Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος και του έδωσε το λεύκωμά του, ώστε να του γράψει και ο Στρατήγης κάπους στίχους από τα ποιήματά του.

Μόλις ο Στρατήγης το πήρε στα χέρια του είδε με έκπληξη πως κάποιος άγνωστος επίδοξος ποιητής της εποχής με το όνομα Νικολόπουλος είχε γράψει στίχους δίπλα σε στίχους του Λόρδου Βύρωνα. Τότε με αγανάκτηση ο Στρατήγης έγραψε στο λεύκωμα:

«Τόπο Νικολόπουλε! Και Βύρων αν δεν είμαι
θα έχω όμως την τιμή πλησίον σου να κείμαι»

Εργογραφία Στρατήγη:

Ο Στρατήγης θα συνεχίσει να ασκεί δικηγορία στον Πειραιά ασχολούμενος όμως πυρετωδώς με τη ποίηση. Συνεργάστηκε με όλα τα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής του ενώ δημοσιεύει και σε πλήθος εφημερίδων. Το 1880 τυπώνει την πρώτη του ποιητική συλλογή που έχει ως τίτλο «Ροδοδάφναι». Αργότερα θα συγγράψει κι άλλες ποιητικές συλλογές όπως «Νέα ποιήματα», «Δύο επέτειοι», «Μακεδονικά τραγούδια», «Τραγούδια του νησιού» κ.α. Η τελευταία συλλογή του που δημοσιεύτηκε ενώ ακόμη ήταν εν ζωή ήταν το 1918 και έφερε τίτλο «Τι λεν τα κύματα». Σε όλα υπογράφει ως Γ. Κ. Στρατήγης τιμώντας τον πατέρα του Κωνσταντή, ενώ συνηθίζει να τιμά και τον τόπο που αγάπησε «Πειραιάς….».

Εξέδωσε ακόμη μεταφράσεις, διηγήματα, θεατρικά έργα αφήνοντας πίσω του μεγάλο έργο που έμεινε ανέκδοτο.

Πέθανε στον Πειραιά το 1938.

Στέφανος Μίλεσης
Ενδεικτικές Πηγές: Φιλολογικαί Αναμνήσεις (1879 – 1904) (Γ. Στρατήγη)
Χατζημανωλάκης Γιάννης «Γεώργιος Στρατήγης» (Περιοδικό Φιλολογικής Στέγης, Τόμος Στ΄, Νο 46, Οκτ. – Δεκ. 1988)
Βελλιανίτης Θ. «Στρατήγης Γεώργιος» (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια)
Πηγή