Ομηρος: Σκήπτρον ηδέ θέμιστες=εξουσία και δικαιοσύνη

Σκήπτρον ηδέ θέμιστες=εξουσία και δικαιοσύνη
(Πολύ σημαντική η ΔΙΑΦΑΙΝΟΜΕΝΗ…. «διάκριση εξουσιών» από τον Όμηρο,
αλλά και οι περί δικαίου έμμεσες προτάσεις του).
Ας δούμε (αποσπασματικά) το «δίκαιο» στον Όμηρο.
Στον Όμηρο δεν υπάρχει αυτό που ονομάζουμε «γραπτό δίκαιο», «νόμος»,
«νομοθεσία»…..
Δύσκολη υπόθεση το δίκαιο από… τότε:
Ένα παράδειγμα:
Ο Κύκλωπας μπορεί να χαρακτηρίζεται ως απολίτιστος, ά δ ι κ ο ς= «μη θεμίστια ειδώς», από τον… όλο δικαιοσύνη «πολιτισμένο» Οδυσσέα, αλλά οι ερωτήσεις του
….. απολίτιστου…, είναι μία και μία:
α) ποιοι είστε; Τί θέλετε;
β) πώς μπήκατε στο.. σπίτι μου, στον “χώρο” της δουλειάς μου,
στον…. “ΤΡΟΠΟ” της ΖΩΗΣ μου;(δεν θυμάμαι να σας… κάλεσα εγώ)
γ) Μήπως είστε ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ που γυροφέρνουν στις θάλασσες για να κλέψουν;
δ) Έτσι όμως, Και κάνουν κακό στους ΑΛΛΟΥΣ, αλλά και
ε) Β Α Ζ Ο Υ Ν σε κίνδυνο (!) και την δική τους ζωή. (Οδ. ραψ ι)
.
Κατά κανόνα:
Η έννοια του «δικαίου» και της «δικαιοσύνης», έστω και
με την μορφή ακόμη της «ισχύουσας παράδοσης», του «εθιμικού δικαίου», του
«χρησμού», κλπ
έχει επίκεντρο εννοιοδότησης των όρων την «θρησκευτικότητα»,
δηλαδή την υπακοή «στις θεϊκές εντολές», την «ευσέβεια», την μη παράβαση
σχετικών υποχρεώσεων προς τους θεούς.
Σε γενικές γραμμές «δίκαιο», «νόμιμο» είναι το…. «όσιο»
και «άδικο», «παράνομο», «αθέμιστο»= το ανόσιο.
Ωστόσο,
Σε κάποιο βαθμό η «νομιμότητα» ή μη, έχει σχέση με την έννοια της «ύβρης»
θεωρούμενης ως κάτι άλλο, ανθρώπινης επιλογής και ΕΥΘΥΝΗΣ:
Λ.χ όταν ο Αγαμέμνονας κάνει κατάχρηση της εξουσίας του και παίρνει το «λάφυρο» του Αχιλλέα (Βρισηίδα).
Αλλά και όταν εν μέρει αποκαθίσταται το “άδικο”, με την διαβεβαίωση (έστω και
ένορκη) “ότι δεν ανεβηκε στην κλίνη της, δεν έσμιξε μαζί της, όπως το συνηθίζουμε
στην γη, όλοι, γυναίκες κι άνδρες”
Πολύ σημαντικό είναι και το γεγονός ότι ο ΟΜΗΡΟΣ κάνει την επισήμανση
ότι καλός «σκηπτούχος» (ηγέτης) είναι και ο «δίκαιος».
Κι αυτό γιατί, ναι μεν
«Απονομή δικαιοσύνης»= η σωστή, κατά τα ισχύοντα… όσια, αποτίμηση.
Αλλά υπήρχε και η περίπτωση της…. στραβής «δίκης»,
της διαστροφής του δικαίου («κρίνειν θέμιστας σκολιάς»).
Όλα δείχνουν ότι το “θέσφατο” δίκαιο δεν αρκεί.
Χρειάζεται το γραπτό και εξειδικευμένο.
.
Συνήθεις λέξεις- όροι, περί το Ομηρικό «δίκαιο»:
αίσιμα= το σωστό, το «εν μέτρω», άρα το «δίκαιο»
αίσυλα= τα ανόσια, ΑΡΑ άνομα, παράνομα έργα,
δίκη, δίκαιο, δικάζω, θεμιστεύω, δικαστής.… ΥΠΑΡΧΟΥΝ στον Όμηρο οι λέξεις, αλλά εννοιοδοτούνται σε σχέση με τα παραπάνω.
η θέμις, της θέμιστος= το πρέπον, το έθιμο, η τάξη και κατα συνέπεια= το δικαστήριο, ο νόμος, το δίκαιο.
.
Αλλά και «θέμιστες»= φόροι.
«λιπαράς τελέουσιν θέμιστας»= πληρώνουν άφθονους (παχείς) φόρους (ραψ. Ι)
χρυσόστομος τσιρίδης