Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ*
Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Έκανα λογοπαίγνιο από τη διαφήμιση της «ωραίας» Νατάσσας του «λαστ γήαρ» και του πατροπαράδοτου «και διηγώντας τα να…κλαίς!…» καθώς με τα δεδομένα της ύφεσης, της ανεργίας και της οικονομικής δυσπραγίας μάλλον τα…καταφέραμε έτσι ώστε φέτος οι θερινές διακοπές της μέσης ελληνικής οικογένειας να υπολείπονται σε τέτοιο βαθμό και σε τόσο ψηλά ποσοστά της πιθανότητας πραγματοποίησής τους ώστε να μπορούμε πλέον να μιλάμε όχι για τις πολυπόθητες θερινές διακοπές αλλά μάλλον για …όνειρο θερινής νυκτός!
Τα θεμελιακά ερωτήματα, πέραν από τον σαφή οικονομικό τους χαρακτήρα επεκτείνονται και σε συγκεκριμένες ψυχολογικές και κοινωνιολογικές διαστάσεις που θα έπρεπε να θέσουν σε τροχιά παραγωγικού προβληματισμού το σύνολο των Κυβερνητικών στελεχών και μαζί τους ολάκερο το δυναμικό Εθνοπατέρων και Εθνομητέρων καθώς στο συσσωρευμένο υπαρξιακό άγχος και το στρες έρχεται τώρα να προστεθεί και η απροσδόκητα βάναυση
φετινή παροιμιακή αδυναμία της μέσης ελληνικής οικογένειας να «γεμίζει τις πατροπαράδοτες μπαταρίες»με την απόλαυση του δεκαπενθήμερου ή εικοσαήμερου των θερινών διακοπών.
Οι συνθήκες διαβίωσης και συμβίωσης στα σύγχρονα αστικοβιομηχανικά κέντρα των οικονομικά αναπτυγμένων χωρών σε συνδυασμό με τον κατακερματισμό των διαπροσωπικών μας σχέσεων όχι μόνο ανάμεσα σε φίλους, γνωστούς και συνεργάτες αλλά και στα μέλη των ίδιων οικογενειών έχουν φορολογήσει σε απίστευτο βαθμό τον μέσο Ελληνα, την Ελληνίδα και τα παιδιά μας τόσο σε οργανικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.
Το έντονο εργασιακό στρες γεννιέται και θεριεύει μέσα σε εργασιακά φυσικά και ψυχοκοινωνικά περιβάλλοντα που μορφοποιούν τις θερινές διακοπές των 2,3 ή 4 εβδομάδων ως απαραίτητο στοιχείο για την διατήρηση των λεπτών ισορροπιών της ψυχοσωματικής και ψυχοδιανοητικής μας υγείας. Οι διακοπές με απόδραση από τα καθημερινά και καθιερωμένα εργασιακά μας καθήκοντα είναι ένας σημαντικός τρόπος που διαθέτει ο σύγχρονος εργαζόμενος σε όλες τις χώρες του της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά προέκταση του ΟΟΣΑ για να «γεμίζει τις συμβολικές μπαταρίες του.»
Η θεραπευτική δύναμη των διακοπών
Οι διακοπές, και ιδιαίτερα οι θερινές λειτουργούν θεραπευτικά για μικρούς και μεγάλους, δημιουργούν ένα μεγάλο φάσμα θετικών παραστάσεων και ψυχοσυναισθηματικά θετικά φορτισμένων καταστάσεων που θα μας συντροφέψουν ως ευχάριστες αναμνήσεις τους υπόλοιπους μήνες χαϊδεύοντας τον ψυχικό μας κόσμο.
Φέτος έξι στις 10 ελληνικές οικογένειες θα στερηθούν τις θερινές οικογενειακές διακοπές, όπως θα τις στερηθούν και μεμονωμένα άτομα και άλλα ερωτευμένα ζευγάρια που δεν έχουν ακόμη δεθεί με τα δεσμά του γάμου.
Τελικά πόσο αντιπαραγωγικό, ψυχοσυναισθηματικά τραυματικό και κοινωνιολογικά απαξιωτικό μπορεί να αποδειχθεί το γεγονός της στέρησης των θερινών μας διακοπών; Εδώ οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Μερικοί θεωρούν τα τριήμερα Παρασκευο-Σαββατοκύριακα ή Σαββατο-Κυριακο-Δεύτερα επαρκή για να μας τονώσουν ενώ κάποιοι από εμάς πιστεύουμε και θεωρούμε ότι είναι αναγκαία η θερινή απομάκρυνση για δυο-τρεις εβδομάδες από τα καθήκοντά μας διότι βοηθά να ανακτήσουμε σωματικές και ψυχοσυναισθηματικές δυνάμεις που αναλώνονται στην ρουτίνα της καθημερινότητας. Επιπρόσθετα κάποιες έρευνες αναδεικνύουν το γεγονός ότι εφόσον οι θερινές διακοπές θεωρούνται ως επιθυμητές από την πλειοψηφία της κοινής γνώμης τότε εκείνοι που τις στερούνται για διάφορους λόγους, ιδιαίτερα μάλιστα εάν πρωτεύουν οι οικονομικοί λόγοι ένδειας, υποφέρουν διπλά όχι μόνο γιατί δεν μπορούν να χαρούν τις ποθητές διακοπές αλλά και επειδή εισπράττουν το κοινωνικό όνειδος της οικονομικής τους αδυναμίας!
Η αλήθεια είναι ότι οι καλοκαιρινές, και όχι μόνο, διακοπές έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχοσύνθεσης του σύγχρονου εργαζόμενου καθώς θεωρούνται ως απαραίτητες για «το γέμισμα των μπαταριών» μας.
Αντί επιλόγου
Στα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, λίγο εξαιτίας της οικονομικής δυσπραγίας που πέρασαν και περνούν οι Ευρωπαίοι συμπολίτες μας και λίγο από τις διαπιστώσεις ότι είναι ίσως και αντιπαραγωγικό και αρνητικό να επικεντρώνουμε ΟΛΟΙ μας τις θερινές διακοπές στους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο οι συμπολίτες μας οδηγήθηκαν στη διαπίστωση ότι οι θερινές διακοπές ΔΕΝ αποτελούν πανάκεια.
Δημιουργήθηκε και καλλιεργήθηκε, λοιπόν, η άποψη ότι το δεκαπενθήμερο ή εικοσαήμερο, και βάλε για μερικούς προνομιούχους, χρονικό διάστημα των θερινών διακοπών θα μπορούσε να αντικατασταθεί πολύ άνετα από μεγάλα Παρασκευο-Σαββατο-Κυριακο-Δεύτερα που δημιουργούν μία ιδιόμορφη διάσταση ευεργετικών επιπτώσεων στον μέσο εργαζόμενο και τα μέλη της οικογένειάς του.
Ετσι, ίσως, αιτιολογείται η αναδυόμενη τώρα τελευταία τάση και στον ελλαδικό χώρο από πολλούς εργαζόμενους όχι μόνο οικογενειάρχες αλλά και ανύπαντρα ζευγάρια και αδέσμευτους άνδρες και γυναίκες να «κλέβουμε» που και που ένα Σαββατοκύριακο ενισχυμένο με μια Παρασκευή ή Δευτέρα, και να επαναλαμβάνουμε αυτή την συμπεριφορά μερικές φορές μέσα στο χρόνο.
Οι διακοπές, όμως, δεν εξαντλούνται όπως προαναφέρθηκε μόνο στις ανάγκες ημών των ενηλίκων ανδρών και γυναικών αλλά περιέχουν και τις ψυχοσυναισθηματικές ανάγκες και τις οργανικές απαιτήσεις των παιδιών μας. Έτσι, εκείνο που προέχει, βέβαια, είναι να φροντίσουμε να διασφαλίσουμε για τα παιδιά μας και τον/την σύντροφό μας την ικανοποίηση των δικών τους αναγκών να μας έχουν κοντά τους, να μοιραστούμε κάποιες ώρες ξενοιασιάς και σχόλης, να κολυμπήσουμε, να παίξουμε, να καλαμπουρίσουμε και να φάμε μαζί….
Το μυστικό των διακοπών είναι να ΜΗ κάνουμε για κάποιο μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αυτό που κάνουμε τις περισσότερες μέρες του χρόνου. Η «συμπυκνωμένη» απουσία από τα εργασιακά μας καθήκοντα ως πανάκεια ίσως να ήταν και λίγο «μύθος». Βέβαια δεν θα ήθελα να εισπράξει και να αντιληφθεί κανείς αυτήν την θέση και τις αξιολογήσεις μου ως προσπάθεια να χρυσώσω το χάπι της οικονομικής δυσχέρειας που κάνει ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ καρπό τις φετινές θερινές διακοπές. Κάθε άλλο!
Πάντως επειδή η δυσφορία των λαϊκών, και όχι μόνο, μαζών φαίνεται να διογκώνεται την ίδια ακριβώς στιγμή που ο υδράργυρος του θερμομέτρου έχει πάρει την ανηφόρα καθώς τελειώνει η άνοιξη, έχει γίνει επιτακτική ανάγκη οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας και τα Εργατικά Κέντρα να διευρύνουν τη βάση και τον αριθμό των δικαιούχων για κουπόνια κοινωνικού τουρισμού. Τέτοιες ενέργειες θα απαλύνουν το φετινό σοκ της οικονομικής ανέχειας και θα εκτονώσουν τη διάχυτη δυσφορία η οποία εάν επιτραπεί να επιβαρυνθεί ακόμη περισσότερο από την έλλειψη θερινών διακοπών μπορεί να αποδειχθεί κοινωνιολογικά επικίνδυνη το ερχόμενο Φθινόπωρο….
____________________________________________________________
* Ο καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος θα είναι ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ υποψήφιος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης στις εκλογές του 2010