Η θεά Αθηνά σε μιά εκπληκτική αγγειοζωγραφική.
Α) Ομηρικοί τύποι προσφωνήσεων:
Στον Όμηρο,
είναι σπάνιο να απευθύνεται κάποιος κάπου, χωρίς ανάλογη προσφώνηση.
ξείνε, xαίρε ξείνε, γύναι, γέρον, ω παι,
πάππα=μπαμπά (πάππας=ο βιολογικός πατέρας), άττα= “πατέρα” μου (προσφώνηση σεβασμού)
γρηυ, μαία= καλομάνα, αντίστοιχο του άττα, φίλε, δαιμόνιε….
ή προσφώνηση με το όνομα (Αντίνοε, Ναυσικά…)
ή με την ιδιότητα (κήρυξ, νύμφη, κασιγνήτη)
ή με το γενεαλογικό (Ατρεΐδη Μενέλαε) κλπ
Η διάθεση και το ύφος προσδιορίζουν (χρωματίζουν)
το περιεχόμενο της προσφώνησης,
όταν βεβαίως δεν υπάρχουν…. διευκρινιστικά (προσδιοριστικά) επίθετα
(λ.χ αιδοίη γρηυ…. νύμφα φίλη).
Ενδεικτικά η προσφώνηση “γύναι”, μπορεί να σημαίνει:
Γύναι= (ρε) γυναίκα, γυναίκα μου, γυναικούλα μου, αγάπη μου κλπ.
“….γύναι”= (ναι) φως μου (ο Μενέλαος στην Ελένη, ραψ. δ)
Αλλά:
γύναια δώρα= ειρωνικά= με εξαγορά προδοσία
“…που ατίμασε τον άνδρα της για χρήμα…” (ραψ. λ)
(Εννοιολογικώς λέγεται μέχρι σήμερα, όπως μας ήρθε
από τον Όμηρο: “γύναιο”).
Β) Ομηρικά παιδιαρίσματα θεών.
ο θεός του πολέμου, διαμαρτύρεται… εντόνως στον πατέρα του ΔΙΑ:
ΑΡΗΣ:
Τί θα γίνει ρε πατέρα, μ’ αυτό το…. καθυστερημένο;
Μ’ αυτήν την… χαζή την αδελφή μου; (εννοεί την θεά ΑΘΗΝΑ)
Της κάνεις όλα τα χατήρια και ορίστε το αποτέλεσμα…
“τέκες άφρονα κόρην, ουλομένην” Ιλ. ραψ. Ε
ΔΙΑΣ:
Πα, πανάθεμά σε αλλοπρόσαλλε (αυτούσια Ομηρική λέξη)… Στα χούγια και στο πείσμα,
είσαι ίδιος η μάνα σου (εννοεί την ΗΡΑ…. βρήκε την ευκαιρία).
“αλλοπρόσαλλε, μένος έχεις αάσχετον Ηρης”.
(τυπικοί “διάλογοι” μιας… τυπικής Ελληνικής οικογένειας)
Υ.Γ Μπορεί ο ΔΙΑΣ να το έπαιζε σκληρός, αλλά όταν η ΗΡΑ αποφάσισε να του
ζητήσει ΔΙΑΖΥΓΙΟ, ο…. νεφεληγερέτης έκανε σαν τρελός,
για να την φέρει πάλι κοντά του.
Γ) Ομηρικές Λέξεις που γοητεύουν ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ως ακούσματα
(μην τις…. σκοτώσουμε με αναγνωρίσεις, κλίσεις και… αντικαταστάσεις)
λευκή αίγλη
μεθημοσύνη,
εγκοσμώ (όταν τα “εγκόσμια” σήμαιναν τάξη και όχι… ματαιοδοξία)
μοιρηγενής
ινδάλλομαι
και….. μερικές ακόμη χιλιάδες.
Κατά καιρούς θα δίνουμε “ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ” από την Ομηρική καθημερινότητα,
ΔΗΛΑΔΗ στιγμιότυπα από την Ομηρική αλήθεια. Ατελείωτα στον Όμηρο.
χρυσόστομος τσιρίδης