Τι φταίει για την κρίση; Μια ανάλυση (Μέρος δεύτερο)

Γράφει ο Προκόπης Κωφός
Τι φταίει για την ανεργία; Τι φταίει για τη μείωση των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών; Γιατί ανατρέπονται εργασιακά δικαιώματα αιώνων; Γιατί μειώνεται η παραγωγή και μειώνεται και η κατανάλωση; Τι φταίει για τις επιχειρήσεις που κλείνουν και γιατί πολλές επιχειρήσεις δεν πληρώνουν τους εργαζόμενους; Γιατί τα ακίνητα χάνουν την αξία τους; Τι φταίει που δεν είναι δυνατόν να επιστραφούν τα δανεικά; Τι φταίει για την εξάπλωση της φτώχειας και της εξαθλίωσης;
Τα κόμματα Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, Ανεξάρτητοι Έλληνες, «Ποτάμι», Χρυσή Αυγή, διάφορες νεοεμφανισθείσες ή εκκολαπτόμενες κεντροδεξιές ή κεντροαριστερές κινήσεις και φυσικά τα κυρίαρχα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και διάφοροι «ειδικοί», οικονομολόγοι, καθηγητές, πολιτικοί αναλυτές και άλλοι, επιχειρώντας να εξηγήσουν, γιατί η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σ’ αυτή την ιδιαίτερα δυσχερή έως τραγική κατάσταση μας λένε πως φταίει ο υπερδανεισμός του κράτους, οι σπατάλες του, τα λάθη, η ανικανότητα, η ανεπάρκεια και η διαφθορά των πολιτικών, το «μεγάλο Κράτος», ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών», η έλλειψη σχεδίου για την ανάπτυξη της χώρας, οι «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές που ασκήθηκαν, η πολιτική των μνημονίων και ακόμα πως δεν δουλεύαμε και πως καταναλώναμε πάνω από τις δυνάμεις μας.
Όλες αυτές οι «ερμηνείες» για τη δεινή κατάσταση στην οποία βρίσκονται λιγότερο ή περισσότερο όλες οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες και όχι μόνο η ελληνική, είναι αβάσιμες, παραπλανητικές και προβάλλονται όχι μόνο για επικοινωνιακούς λόγους αλλά κυρίως για να δικαιολογήσουν τις πολιτικές που ακολουθούν οι αστικές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν υποτίθεται την κρίση, πολιτικές που επικεντρώνουν στα προβλήματα του κράτους, στα πλεονάσματα, στο χρέος, στους φόρους και άλλα και όχι στα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας που συνιστούν την κρίση, την ανεργία, τη μείωση μισθών, τα λουκέτα σε επιχειρήσεις, τη φτωχοποίηση και άλλα.
Σημαντική θέση στις ερμηνείες της κρίσης που δίνουν οι παραπάνω πολιτικές δυνάμεις και οι παραπάνω παράγοντες είναι οι ευθύνες του Κράτους, το «μεγάλο Κράτος», τα λάθη, η ανικανότητα και η ανεπάρκεια των πολιτικών και ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών». Μετά την ανάλυση του δανεισμού, της σπατάλης και της διαφθοράς ως «ερμηνειών» της κρίσης του πρώτου μέρους, σ’ αυτό το δεύτερο μέρος ακολουθεί η ανάλυση και αυτών των παραπλανητικών ερμηνειών της κρίσης.
Φταίει το Κράτος;
Η λεγόμενη πραγματική οικονομία και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις όχι μόνο δεν βλάπτονται από το Κράτος, αλλά αντίθετα ωφελούνται και ενισχύονται. Τα χάλια που έχει σήμερα το ελληνικό κράτος και το μεγάλο χρέος που έχει, τα έχει στο βαθμό που ενίσχυσε όλα αυτά τα χρόνια τον Ιδιωτικό Τομέα και συνέβαλε στην ανάπτυξή του. Το ερώτημα επομένως που εγείρεται είναι το εξής: Πώς εξανεμίστηκε όλη αυτή η ανάπτυξη δεκαετιών που απολάμβανε όλα αυτά τα χρόνια ο Ιδιωτικός Τομέας; Το Κράτος δανειζόταν, χρωστάει και έχει τα χάλια του. Αυτό είναι φυσικό και αναμενόμενο. Ο ιδιωτικός τομέας που εισέπραττε και είχε κέρδη όλα αυτά τα χρόνια από τα δάνεια του Κράτους και αναπτυσσόταν, γιατί έχει πρόβλημα; Μήπως η μεγάλη ανάπτυξη που είχε ο Ιδιωτικός Τομέας στο παρελθόν ήταν αποτέλεσμα της προνομιακής ενίσχυσης που απολάμβανε από το Κράτος και τώρα που το Κράτος αδυνατεί να τον ενισχύσει, γιατί πρέπει να διευθετήσει τα χρέη που συσσωρεύτηκαν για την ενίσχυσή του, δεν μπορεί πλέον όχι απλά να αναπτυχθεί, αλλά ούτε καν να επιβιώσει; Μήπως οι κυβερνήσεις όλων των προηγούμενων δεκαετιών ενίσχυαν τον Ιδιωτικό Τομέα και όχι τους εργαζόμενους που τις στήριζαν με την ψήφο τους; Μήπως από την ανάπτυξη που είχε ο Ιδιωτικός Τομέας επωφελήθηκαν αποκλειστικά και μόνο οι επιχειρηματίες και όχι οι εργαζόμενοι και συνολικά η κοινωνία; Μήπως γι αυτό ενώ πολλές επιχειρήσεις κλείνουν ή δεν μπορούν να πληρώσουν τους εργαζόμενους και ούτε επενδύσεις γίνονται, μαθαίνουμε για εκατοντάδες δισεκατομμύρια καταθέσεων στον εξωτερικό και βλέπουμε ονόματα να φιγουράρουν σε λίστες τύπου Λαγκάρντ; Μήπως τα κέρδη που είχε ο ιδιωτικός τομέας όλα τα προηγούμενα χρόνια, αντί να τα αξιοποιήσουν για να αναπτυχθεί περαιτέρω η οικονομία με νέες επενδύσεις, τα «επένδυσαν» σε ξένες τράπεζες και αποτελούν ενδεχομένως μέρος αυτών των δανείων που συνέχιζε, συνεχίζει και θα συνεχίσει να δανείζεται και στο μέλλον το Κράτος όταν θα ξαναβγεί όπως επιδιώκουν οι κυβερνήσεις στις αγορές; Μήπως γι αυτό και μόνο το λόγο οι εργαζόμενοι και ο λαός γενικότερα δεν πρέπει να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ για το χρέος του κράτους, γιατί δεν επωφελήθηκαν ούτε ένα ευρώ από αυτό το χρέος και απλά πληρώνονταν για την εργασία που προσέφεραν, είτε εργάζονταν στον ιδιωτικό, είτε στο Δημόσιο Τομέα;
Φταίει το «μεγάλο Κράτος»;
Το «μεγάλο κράτος» της χώρας, ήταν μεγάλο γιατί περιλάμβανε επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας για την οικονομία, όπως,
– επιχειρήσεις στην ενέργεια, βλέπε ΔΕΗ, διυλιστήρια,
– επιχειρήσεις στις επικοινωνίες, βλέπε ΟΤΕ, ταχυδρομεία,
– επιχειρήσεις στις μεταφορές και τις συγκοινωνίες, βλέπε ΟΣΕ, λιμάνια, αεροδρόμια, ναυπηγία, οδοποιία, αστικές συγκοινωνίες στην Αθήνα και άλλα,
– πιστωτικά ιδρύματα (συμπληρωματικά), βλέπε τράπεζες,
– άλλες επιχειρήσεις για τις οποίες δεν υπήρχε ενδιαφέρον από τον Ιδιωτικό Τομέα, αλλά ήταν απαραίτητες για την ανάπτυξή του, βλέπε για παράδειγμα πολιτιστικοί οργανισμοί για την ανάπτυξη του τουρισμού.
Πέραν των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας για την οικονομία της χώρας, το «μεγάλο κράτος» ήταν μεγάλο, γιατί περιλάμβανε και εκτεταμένες κοινωνικές υπηρεσίες που φιλοδοξούσαν να καλύψουν το σύνολο του πληθυσμού, όπως,
– κοινωνική ασφάλεια, βλέπε νοσοκομεία, συντάξεις,
– Παιδεία, βλέπε δημόσια σχολεία, δημόσια πανεπιστήμια,
Η ανάπτυξη από το Κράτος όλων αυτών των κρατικών επιχειρήσεων και των Οργανισμών ωφέλησε αφάνταστα την ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα κατά τις δεκαετίες μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι υποδομές γι αυτές τις απαραίτητες για την ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα επιχειρήσεις απαιτούσαν τεράστια ποσά που ο Ιδιωτικός Τομέας μετά τον πόλεμο δεν τα διέθετε. Όσα κεφάλαια διέθετε ο Ιδιωτικός Τομέας εκείνη την περίοδο προορίζονταν για άλλους τομείς της οικονομίας που θα του απέδιδαν άμεση και υψηλότερη κερδοφορία, βιομηχανία, εμπόριο, τουρισμός, ναυτιλία, οικοδομική δραστηριότητα. Ανέλαβε λοιπόν ο Δημόσιος Τομέας να δημιουργήσει αυτές τις απαραίτητες υποδομές, χρηματοδοτώντας ο ίδιος την ανάπτυξη αυτών των επιχειρήσεων, που ήταν απαραίτητες για την ανάπτυξη του Ιδιωτικού Τομέα και της χώρας γενικότερα. Όταν ο Ιδιωτικός Τομέας αναπτύχθηκε αρκούντως, προέκυψε η ανάγκη να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο, οπότε απαίτησε την επέκτασή του στους τομείς της οικονομίας που χρηματοδότησε, ανέπτυξε και ήλεγχε το Κράτος. Εγκαινιάστηκε λοιπόν πολύ πριν από την εκδήλωση της κρίσης η πολιτική του «μικρότερου κράτους» και των «ιδιωτικοποιήσεων», μέσω της οποίας ξεκίνησε μεθοδευμένα η μεταφορά και αυτών των στρατηγικής σημασίας και εγγυημένης κερδοφορίας επιχειρήσεων από τον Δημόσιο Τομέα στον Ιδιωτικό και μάλιστα πολλές φορές με τη μορφή ξεπουλήματος. Φυσικά, έπρεπε να βρουν και κάποιες δικαιολογίες για να δικαιολογήσουν στον ελληνικό λαό την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων και βέβαια τις βρήκαν εύκολα. Μίλησαν για «σοβιετίες» και για αναποτελεσματικότητα, διαφθορά και «συντεχνίες» συνδικαλιστικών κατεστημένων, αξιοποιώντας τη δική τους αναποτελεσματικότητα, τη δική τους διαφθορά και τις δικές τους συντεχνίες, γιατί φυσικά αυτοί είχαν τον έλεγχο της λειτουργίας αυτών των επιχειρήσεων και δικός τους ήταν και ο κυβερνητικός συνδικαλισμός των «συντεχνιών» των συνδικαλιστικών κατεστημένων. Αντί να τα βάλουν φυσικά με τον εαυτό τους για να πετύχουν την αποτελεσματικότητα των δημοσίων επιχειρήσεων και Οργανισμών, προώθησαν τις «αποκρατικοποιήσεις». Όχι μόνο, πονάει δόντι, κόψει κεφάλι, αλλά και για τον πονόδοντο αυτοί ήταν υπεύθυνοι! Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως και στο στάδιο της ιδιοκτησίας τους από το Δημόσιο Τομέα και στο στάδιο της ιδιοκτησίας τους από τον Ιδιωτικό Τομέα οι επιχειρήσεις αυτές αποτέλεσαν την ιδανική στήριξη του Κράτους για την ενίσχυση και ανάπτυξη της κερδοφορίας του Ιδιωτικού Τομέα και των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Φταίνε οι πολιτικές που ασκήθηκαν; Φταίει η ανικανότητα και η ανεπάρκεια των πολιτικών;
Η λεγόμενη πραγματική οικονομία δεν βλάφτηκε σε καμιά περίπτωση από τις πολιτικές που ασκήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες από τις αστικές κυβερνήσεις, αντίθετα ωφελήθηκε και ενισχύθηκε υπέρμετρα. Σε μια καπιταλιστική οικονομία οι πολιτικές που ασκούνται υπαγορεύονται αποκλειστικά από τις ανάγκες και τα συμφέροντα του Ιδιωτικού Τομέα που πρέπει να αναπτυχθεί, γιατί ο Ιδιωτικός Τομέας είναι η πραγματική οικονομία που παράγει. Οι αστοί πολιτικοί που είχαν την κυβερνητική εξουσία όλα αυτά τα χρόνια σ’ αυτές ακριβώς τις ανάγκες ανταποκρίθηκαν ή προσπάθησαν να ανταποκριθούν παίρνοντας δάνεια, δημιουργώντας τις απαραίτητες υποδομές, ιδιωτικοποιώντας δημόσιες επιχειρήσεις, ξεπουλώντας δημόσια περιουσία, θεσπίζοντας νόμους για τις εργασιακές σχέσεις υπέρ της εργοδοσίας, όπως η θέσπιση της μερικής απασχόλησης, υλοποιώντας τις οδηγίες και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σκοντάφτοντας μόνο σε αντιδράσεις των εργαζομένων τους οποίους κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να τους ελέγξουν ενισχύοντας με διάφορους τρόπους τον εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό, που κυριάρχησε σχεδόν απόλυτα στη ΓΣΕΕ και στην ΑΔΕΔΥ. Τα αποτελέσματα της πολιτικής τους ήταν εντυπωσιακά! Εντυπωσιακοί ρυθμοί ανάπτυξης του ΑΕΠ, έργα υποδομών, ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας και των κερδών του Ιδιωτικού Τομέα και τόσα άλλα τα οποία τώρα με την κρίση πολλοί αναπολούν. Καλύτερα δεν θα μπορούσαν να τα καταφέρουν! Ποιες πολιτικές τους λοιπόν ήταν προβληματικές και ποιοι και πώς θα τα κατάφερναν καλύτερα από αυτούς να ενισχύσουν τον Ιδιωτικό Τομέα, δηλαδή την πραγματική οικονομία; Το μόνο «λάθος» που καταλογίζουν οι ίδιοι στον εαυτό τους είναι πως δεν έκαναν έγκαιρα τις «απαραίτητες» «μεταρρυθμίσεις», δηλαδή δεν προχώρησαν έγκαιρα στην ανατροπή των δικαιωμάτων των εργαζομένων, δεν μείωσαν έγκαιρα τους μισθούς και τις συντάξεις, δεν απελευθέρωσαν έγκαιρα τις απολύσεις, δεν θέσπισαν έγκαιρα τις ελαστικές σχέσεις εργασίας, δεν ξεπούλησαν έγκαιρα το Δημόσιο Τομέα και τόσα άλλα και τα έκαναν και τα κάνουν τώρα που ξέσπασε η κρίση. Ευτυχώς για τους εργαζόμενους που δεν τα έκαναν όλα αυτά «έγκαιρα».
Τι έφταιξε λοιπόν και παρά τις τεράστιες επιτυχίες που είχαν οι πολιτικές που ασκήθηκαν για την ενίσχυση του Ιδιωτικού Τομέα η λεγόμενη πραγματική οικονομία παραπαίει και χρειάζεται «ρευστότητα», όχι για να αναπτυχθεί, αλλά για να μπορέσει τουλάχιστον να επιβιώσει; Ένα είναι βέβαιο, ούτε πρόβλημα υπάρχει με τις πολιτικές που ασκήθηκαν, ούτε ανίκανοι και ανεπαρκείς ήταν αυτοί που τις άσκησαν και ούτε λάθη έκαναν. Αυτά που κλήθηκαν να υλοποιήσουν, τα υλοποίησαν με τον καλύτερο τρόπο. Κάτι άλλο φταίει για την κρίση, που δεν μένει πουθενά αλλού να αναζητηθεί παρά μόνο στον ίδιο τον Ιδιωτικό Τομέα, δηλαδή στην καπιταλιστική οικονομία. Η κρίση πηγάζει από τον Ιδιωτικό Τομέα και όχι από το Κράτος, την πολιτική και τους πολιτικούς.
Φταίνε οι «λαθρομετανάστες»;
Η είσοδος στη χώρα των λεγόμενων «λαθρομεταναστών» ωφέλησε ουσιαστικά τον Ιδιωτικό Τομέα και τις επιχειρήσεις, γιατί τους παρείχε πάμφθηνη και σε μεγάλο βαθμό ανασφάλιστη εργασία που τις κατέστησε πιο ανταγωνιστικές με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν ακόμα περισσότερο. Ο ερχομός των λεγόμενων «λαθρομεταναστών» όχι μόνο δεν έβλαψε τη χώρα, αλλά αντίθετα τη βοήθησε, γιατί αν δεν έρχονταν εδώ οι λεγόμενοι «λαθρομετανάστες» και έμεναν στις χώρες τους, θα πήγαιναν να τους βρουν εκεί πολύ περισσότερες «ελληνικές» επιχειρήσεις από όσες ήδη μετακόμισαν στις βαλκανικές και άλλες χώρες, θα χάνονταν έτσι πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας και οι παραγωγικές δυνατότητες εντός της ελληνικής επικράτειας θα περιορίζονταν. Με βάση τα παραπάνω, ο ερχομός των «λαθρομεταναστών» ουσιαστικά μετέθεσε στο μέλλον την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης που θα είχε εκδηλωθεί στη χώρα μας και πριν από την περίοδο 2009-2010 που εκδηλώθηκε.
Σε επόμενα κείμενα θα αναλυθούν και άλλες παραπλανητικές ερμηνείες της κρίσης.
Προκόπης Κωφός