Εικονομαχία: Ο «τελευταίος διωγμός» και η…. Φιλολογία.
Με φόντο την σκληρότερη φάση της… “μητέρας των μαχών”, της Εικονομαχίας, (και) ο…. ατυχήσας έρωτας του Θεόφιλου με την Κασσιανή.
1) Η ΜΕΤΑ-Εικονομαχική Αυτοκρατορία.
Ακολουθώντας μια αντιδυτική πορεία, διαχωρίζει τις θέσεις της
σε θέματα ΔΟΓΜΑΤΩΝ, ΓΛΩΣΣΑΣ, ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΩΝ.
(Φιλιόκβε, Λατινικά, Δύση, Αριστοτέλης…. η ΔΥΤΙΚΗ ΡΩΜΑΪΚΗ Αυτοκρατορία
το Ομοούσιο της Αγίας Τριάδος, Ελληνική Γλώσσα, Ανατολή, Πλάτωνας…. το ΒΥΖΑΝΤΙΟ)
Από την άποψη αυτή η περίοδος Εικονομαχίας- Εικονολατρείας, ήταν ουσιαστικά μια ΒΙΑΙΟΤΑΤΗ διαμάχη ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ .
( η… μητέρα των… μαχών).
Για τους Χριστιανούς η Εικονομαχία είχε
τον χαρακτήρα ολοσχερούς ΔΙΩΓΜΟΥ.
Η νίκη των ΕΙΚΟΝΟΛΑΤΡΩΝ εντέλει, επιβάλλει κατά κάποιο τρόπο ένα είδος κυριαρχίας του Χριστιανισμού στο Βυζάντιο.
.
2) ΟΜΩΣ:
Τί πρόσφερε το ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ αποτέλεσμα
στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ και Παγκόσμια ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ και ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ,
ΑΠΟ ΚΕΙ (=9ος αιώνας) και ΥΣΤΕΡΑ;
Ή αλλιώς,
ΓΙΑΤΙ και ΠΩΣ ένας καλόγερος να αντιγράψει ένα «θύραθεν», «κοσμικό», «εθνικό», «παγανιστικό» κείμενο, ένα κείμενο “της Ελληνίδος Γλώσσης”;
Αυτή την φορά ΧΩΡΙΣ περικοπές, λ.χ “αυτάρ δε… θεός λύσεν παρθενίην ζώνην γυναικός”.
(Η λέξη “θεός”, έστω και περί ειδωλολατρικού θεού, δημιουργεί συνειρμούς).
.
3) Οι λόγοι
(καθαρά προσωπικής αποτίμησης, που σημαίνει: Καλοδεχούμενη
ΚΑΙ η συμφωνία ΚΑΙ η απόρριψη).
Οι λόγοι λοιπόν.
α) Έχοντας πλέον Αυτοπεποίθηση , αίσθηση σιγουριάς και ασφάλειας, η Εκκλησία,
μετατρέπει ΑΦΟΒΑ πλέον τα Μοναστήρια σε…. εργαστήρια ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ,
όσων Αρχαίων Χειρογράφων
διασώθηκαν και έφτασαν στα χέρια τους εννοείται. (λ.χ η Αλεξανδρινή βιβλιοθήκη
με πρωτότυπα έργα, σε παπύρους, περγαμηνές κλπ, πυρπολήθηκε…).
β) Σε μεγάλο βαθμό, η αντιγραφή των Αρχαίων Ελλήνων ήταν ΠΛΕΟΝ
στοιχείο της νέας αντιδυτικής «Ταυτότητας» της Αυτοκρατορίας.
γ) Οι αντιγραφές- διάσωση των Αρχαίων είχαν και ένα στοιχείο «ΕΝΟΧΗΣ», για την μέχρι τον 9ο αιώνα μ.Χ στάση της Εκκλησίας απέναντι στα «προϊόντα» του
Αρχαίου κόσμου.
δ) Όταν κατακάθησαν τα πάθη και ο φανατισμός των πρώτων μεταχριστιανικών
αιώνων, πολλοί Βυζαντινοί λόγιοι ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΑΝ την Α Υ Τ Ο Ν Ο Μ Η (!!!)
ΑΞΙΑ αυτών των έργων,
που μέχρι τότε θεωρούσαν ειδωλολατρικά, παγανιστικά, αντιχριστιανικά κλπ
και άρχισαν να τα μελετούν με πιο «πλατιές» προσεγγίσεις
και όχι με τις αντιφάσεις και τις… ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ (δες παραπάνω),
όπως συνέβαινε… Π Ρ Ι Ν.
(Ο Μ. Βασίλειος λ.χ “διαχώριζε” τον ΟΜΗΡΟ σε… ηθικό και…. μή ηθικό)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Γι” αυτό πλήθος αντιτύπων (κοντάκια, χειρόγραφα, κώδικες κλπ) είναι αυτής
της περιόδου και μετέπειτα:
9ος-10ος μ.Χ αιώνας και ΕΞΗΣ (μέχρι την εφεύρεση της Τυπογραφίας).
Δεν ήταν ούτε ξαφνικό, ούτε… τυχαίο.
Ήταν απόρροια προηγούμενων, όπως είδαμε, καταστάσεων.
Χρυσόστομος Τ.
