Μονοπώλιο ή ολιγοπώλια; Υπάρχει επάρκεια ισχύος στη χώρα ή όχι; Ανταγωνισμός για τον ανταγωνισμό ή κανείς δεν ενδιαφέρεται για τον καταναλωτή; Ποιές μονάδες χρειαζόμαστε και ποιες θα πάρουν μερίδιο απ’ το Μηχανισμό Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος; Είναι μερικά απ’ τα ζητήματα που μπήκαν χθες στην Αίγλη του Ζαππείου, στους “Ενεργειακούς Διαλόγους” στο πλαίσιο του πολυσυνεδρίου Capital & Vision, αλλά για τα οποία δεν πρόκειται να διαβάσετε πουθενά.
Η εκδήλωση περιστράφηκε γύρω από …
τρεις άξονες:
- το σχεδιασμό της προσαρμογής της εγχώριας αγοράς ηλεκτρισμού στις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Μοντέλου Στόχου (EU Target Model),
- την αναδιοργάνωση του εθνικού Μηχανισμού Διαθεσιμότητας Επαρκούς Ισχύος (ΜΔΕΙ), και
- τη δημιουργία ρυθμιζόμενης προθεσμιακής αγοράς για την πρόσβαση προμηθευτών σε ηλεκτρική ενέργεια από λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή (Δημοπρασίες ΝΟΜΕ).
Δεν είναι μόνο αυτά τα προβλήματα της αγοράς ηλεκτρισμού, απλά αυτά “καίνε” τους πιο πολλούς συνομιλητές της εκδήλωσης, ιδίως η πρόσβαση σε λιγνίτες και νερά, όχι φυσικά με επένδυση, αλλά με λεηλασία της δημόσιας περιουσίας. Οι επενδύσεις χρειάζονται λεφτά και λεφτά δεν υπάρχουν πουθενά, οι δουλειές γίνονται με ελάχιστα ίδια και άπειρα ξένα κεφάλαια, όσο δεν ανοίγουν οι πιστωτικές γραμμές απ’ το τραπεζικό σύστημα οι “επενδυτές” δεν πρόκειται να βάλουν δεκάρα τσακιστή. Απ’ τα λεφτά των άλλων βεβαίως-βεβαίως, που σε βάθος χρόνου μετατρέπονται σε “κόκκινα” δάνεια και μπαίνουν σε διαρκή αναχρηματοδότηση. Το μάθαμε πια το παραμύθι …
Μια ματιά στη φωτογραφία αρκεί: ποιος εκπροσωπεί τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή στο πάνελ; Αν “ενεργειακός διάλογος” είναι να συζητούν οι “αεριάδες” με τους “ΑΠΕτζήδες” για το ποιος θα καταφέρει να πουλήσει ενέργεια σε μια χρεοκοπημένη χώρα, όπου η οικονομία δεν ζητάει ενέργεια και το τελευταίο success story είναι η αύξηση των εισαγωγών, κάπου έχουμε χάσει την ουσία του διαλόγου.
Πολλοί μίλησαν, αλλά τη μαγική φράση την είπε ο εκπρόσωπος του νεοσύστατου ΕΣΕΠΗΕ (Ελληνικός Σύνδεσμος Εμπόρων και Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας), μιλώντας για το Μηχανισμό Διαθεσιμότητας Επαρκούς Ισχύος: “Να δούμε πόσες Μονάδες θέλουμε, δεν πρέπει να πληρωθούν όλες“.
Η φράση αυτή “Να δούμε πόσες Μονάδες θέλουμε“, περιέχει όλη την ουσία του προβλήματος της ηλεκτροπαραγωγής. Η ηλεκτρική ενέργεια έχει την ιδιομορφία πως δεν αποθηκεύεται, πρέπει να παράγεται τη στιγμή που καταναλώνεται και η παραγωγή να αντισταθμίζει τη ζήτηση για να διατηρείται η συχνότητα στα 50Hz. Αυτά είναι τεχνικά χαρακτηριστικά, δεν είναι πολιτικολογίες! Αν κάνεις πολλές μονάδες, για να ικανοποιήσεις τις ιδεοληψίες περί “ανταγωνισμού”, καταλήγεις με μονάδες που με απόλυτη βεβαιότητα θα κάθονται, επειδή δεν θα υπάρχει αγορά στην οποία να μπορούν να πουλήσουν. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, που είναι μια “νησίδα” απομονωμένη στη ΝΑ άκρη της Ευρώπης, χωρίς σημαντικές διασυνδέσεις και χωρίς πλούσιους γείτονες, είναι δύσκολο να διευρυνθεί η αγορά.
Αλλά η αγορά έχει κι άλλα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά: έχει “φορτίο βάσης”, την ελάχιστη ζήτηση φορτίου “βρέξει-χιονίσει”, “μέρα-νύχτα”, χειμώνα-καλοκαίρι”. Έχει “φορτίο αιχμής”, αυτό που θα εμφανιστεί μια φορά το χρόνο, αλλά πρέπει να είναι κανείς έτοιμος να το καλύψει.Και γι’ αυτό πρέπει να έχει μείγμα μονάδων κατάλληλο να καλύπτει τις διαφορετικές ανάγκες που προκύπτουν κάθε στιγμή. Είναι όμως σαφές πως όποιος πουλάει ενέργεια για να καλύπτει το “φορτίο βάσης” είναι σε πλεονεκτική θέση, εξασφαλίζει “σίγουρα λεφτά”.
Οι μονάδες που κάθονται σήμερα στην Ελλάδα των μνημονίων με τη μειωμένη ζήτηση ηλεκτρισμού, είναι οι μονάδες φυσικού αερίου. Κάθονται επειδή είναι πιο ακριβές απ’ τις λιγνιτικές, πιο ακριβές απ’ τα υδροηλεκτρικά, πιο ακριβές απ’ τις εισαγωγές. Είναι πιο φθηνές απ’ τις ΑΠΕ, αλλά με τη στρέβλωση της αγοράς, να μπαίνει πρώτη στο σύστημα προτιμησιακά η ενέργεια από ΑΠΕ, δεν μένει μερίδιο αγοράς για τις μονάδες φυσικού αερίου. Αν οι μονάδες αυτές δεν έχουν έσοδα, μοιραία θα κλείσουν. Αν ωστόσο κλείσουν, θα μειωθεί η διαθέσιμη ισχύς της χώρας. Και όλοι οι διάφοροι “Μηχανισμοί” που μας προκύπτουν κάθε τόσο, (ΜΑΜΚ, ΑΔΙ, ΜΔΕΙ), σ’ αυτό αποσκοπούν, να ισορροπήσουν ανάμεσα στην ανάγκη να υπάρχει επάρκεια ισχύος στη χώρα και στα κέρδη που θα εξασφαλίσουν μονάδες που δεν δουλεύουν.
Αυτά τα προβλήματα δεν υπήρχαν στην εποχή πριν την “απελευθέρωση” της αγοράς, εμφανίστηκαν από τότε που οι πολιτικοί θεώρησαν καλό να μετατρέψουν τον ηλεκτρισμό σε ένα ακόμα εμπόρευμα. Ο κεντρικός σχεδιασμός του ηλεκτρικού συστήματος αντικαταστάθηκε από αθρόα και άκριτη χορήγηση αδειών ηλεκτροπαραγωγής και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε σήμερα: ενεργειακός σχεδιασμός δεν υπάρχει εδώ και κάποια χρόνια, τα τιμολόγια του ρεύματος αυξήθηκαν 60% στο διάστημα 2008-2013, δεν είμαστε καθόλου σίγουροι ότι το 2020 θα έχουμε ρεύμα τα βράδια, όσοι πίστεψαν Παπανδρέου & Μπιρμπίλη κι επένδυσαν σε Φ/Β τρέχουν σε δικηγόρους να κάνουν αγωγές στο δημόσιο, ένα αληθινό success story, αντάξιο του σάπιου πολιτικού συστήματος που χρεοκόπησε τη χώρα σε καιρό ειρήνης.
Το πλήρες άρθρο με τα λινκς τεκμηρίωσης (με μπλε) βρίσκεται στο http://greeklignite.blogspot.gr/2014/11/blog-post.html και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite!
Τα “πειράματα” των πολιτικών ακριβαίνουν τον ηλεκτρισμό και υποσκάπτουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Ας το βάλουν καλά στο μυαλό τους όλοι: ηλεκτροπαραγωγή στην Ελλάδα χωρίς το λιγνίτη δεν γίνεται, να αφήσουν κατά μέρος τα “πειράματα” (πολύ ευγενική έκφραση), να σοβαρευτούν και να συμμαζέψουν τη λιγνιτική βιομηχανία της χώρας, που την έχουν οδηγήσει σε αποσύνθεση. Διαφορετικά η ΕΒΙΚΕΝ θα είναι το πρώτο θύμα, αλλά οι βιομήχανοι θα μεταφέρουν τα εργοστάσια στο εξωτερικό κι εδώ θα μείνουν μόνο νέες χιλιάδες ανέργων.