του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου
Οι πρόσφατες ανακοινώσεις του ΥΠΠΟΑ, οι οποίες στην ουσία προανήγγειλαν και το επερχόμενο τέλος των ανασκαφικών εργασιών στην Αμφίπολη, μας είπαν πως η ανασκαφή βρήκε πλέον «ντουβάρι»! Ούτε άλλοι θάλαμοι υπάρχουν, ούτε πορτούλα (είχαν υπολογίσει ακόμα και το άνοιγμα της, 0,96 μ.), ούτε κτερίσματα, ούτε νεκρός, αλλά μόνο ένα «άδειο» ταφικό κέλυφος! Απομένουν δε ελάχιστα μέτρα χώματος, πριν φτάσουν στο δάπεδο του τρίτου θαλάμου, οπότε και τυπικά θα σημάνει το τέλος της ανασκαφής.
Δεν είναι, ότι προσωπικά είμαι οπαδός διαφόρων «συνωμοσιών» και πως σώνει και καλά θα έπρεπε να βρεθεί εκεί μέσα ο Αλέξανδρος, επειδή η ελληνική συναισθηματικότητα μου απαιτούσε να είναι έτσι. Δεν είχα ποτέ τέτοιες μαξιμαλιστικές προσδοκίες. Άλλωστε, το έχουμε ξαναπεί. Το μνημείο δεν μας «πρόδωσε», αφού το ίδιο είναι τόσο εξαιρετικά σημαντικό, ακόμα και στην περίπτωση που πράγματι τίποτα άλλο δεν θα βρεθεί εκεί μέσα. Αυτό που πάντα με ενδιέφερε και με ενδιαφέρει, είναι μόνο η αλήθεια. Η οποιαδήποτε αλήθεια, ακόμα και αν αυτή φέρνει μια πικρή διάψευση, ή έναν απογοητευτικό επίλογο σε μια ενθουσιώδη, όσο και συναρπαστική διαδρομή δυόμιση μηνών. Ωστόσο, πρέπει να ομολογήσω, πως δεν έχω πειστεί από τις ανακοινώσεις. Η αλήθεια, για μένα, βρίσκεται ακόμα θαμμένη μέσα στον Τύμβο, πίσω από τα «ντουβάρια» του τέλους που μας δείχνουν.
Φανταστείτε την όλη κατάσταση πως μοιάζει με μια συγκλονιστική ταινία, που έχει καθηλώσει το κοινό με τις συνεχείς εκπλήξεις του «σκηνοθέτη». Αλλά εκεί στο πιο κρίσιμο σημείο της, όπου όλοι περίμεναν την λύση και λίγο πριν την ανακάλυψη του «μυστηρίου», βλέπουν ξαφνικά να πέφτουν στην οθόνη-ντουβάρι οι τίτλοι του τέλους! Από την πλατεία οι απογοητευμένοι θεατές αρχίζουν να φωνάζουν στον κινηματογραφιστή «δώσε φως χασάπη!!», ή «ρίξε κάρβουνο στη μηχανή!». Δυστυχώς, βέβαια, δεν υπάρχει και τρόπος για να πάρουν πίσω τα «χρήματα» για το «εισιτήριο» που έχουν πληρώσει. Και ως τέτοιο, εννοώ μεταφορικά το τεράστιο ενδιαφέρον και τον χρόνο που ξόδεψαν οι Έλληνες παρατηρητές-θεατές, για να παρακολουθήσουν την ανασκαφή και τις εξελίξεις της, τα χιλιάδες άρθρα που γράφτηκαν για αυτήν, τις άπειρες συζητήσεις που τροφοδότησε εντός και εκτός Ελλάδας.
Ποιος, όμως, ευθύνεται για την τεράστια προβολή της «ταινίας», αν όχι οι «διανομείς» της; Ποιος φύτεψε στο κοινό εξαρχής τους σπόρους της προσδοκίας με την επίσκεψη του; Μήπως είναι η σκοπιμότητα της επικοινωνιακής διαχείρισης του θέματος, που ευθύνεται για όλα αυτά και όχι το ίδιο το «φιλοθεάμων» κοινό που κατέκλυσε την «αίθουσα προβολής» και το οποίο σήμερα μένει ανικανοποίητο σε ότι αφορά το ξαφνικό τέλος της ταινίας και τα αναπάντητα κενά της;; Μήπως δεν πρόκειται για άλλη μια απλή περίπτωση «συνωμοσιολογίας», από αυτές που αρέσκονται να καταφεύγουν οι φαντασιολόγοι, προκειμένου να εξηγήσουν τα κενά αυτά; Και αν είναι όντως μια «τακτική συνωμοσίας» που σκοπό έχει να κρύψει την αλήθεια πίσω από ένα προσχηματικό, όσο και ανεξήγητο κουβάρι ατέρμονων υποθέσεων, έτσι ώστε κάθε συμπέρασμα επί αυτής, ακόμα και λογικό, να μπορεί εύκολα να χαρακτηρίζεται ως «συνωμοσιολογικό»;
Σκεπτόμενος, λοιπόν, και εγώ «συνωμοσιολογικά», συμπεραίνω, πως η ανασκαφή στην Αμφίπολη «ενόχλησε» πολλούς! Τους γνωρίζετε και τους γνωρίζω. Δυστυχώς, από την αρχή φάνηκε πως η ανασκαφή «εναγκαλίστηκε» (ερήμην των αρχαιολόγων) από πολιτικές, αλλά και γεωπολιτικές σκοπιμότητες. Ειπώθηκε από Ελληνίδα αρχαιολόγο πως «ο τάφος σκόπιμα ονομάστηκε Μακεδονικός για πολιτικούς λόγους» και όταν τα περί ρωμαϊκού μνημείου κατέρρευσαν παταγωδώς-προς λύπη των Σκοπιανών που βρέθηκαν με την πλάτη στον τοίχο, αφού θα έπρεπε να εξηγήσουν στις παραπλανημένες γενιές τους, πως δεκαετίες τώρα τους τάιζαν με ιστορικά παραμύθια- επιστρατεύτηκαν έπειτα και κάποιοι «ηθικοί» Έλληνες με διαμαρτυρίες περί επίσημης κρατικής «τυμβωρυχίας» στην Αμφίπολη, που ανησύχησαν δήθεν για την διακοπή του αιώνιου ύπνου του νεκρού! (sic)
Δεν ευθύνομαι εγώ, λοιπόν, για τη «συνωμοσιολογική» σκέψη μου, αλλά όλοι εκείνοι που την τροφοδοτούν καθημερινά με την επικοινωνιακή τους πολιτική, με τα αναπάντητα κενά, με τις αντιφάσεις τους, με τα «ήξεις αφήξεις» τους, με τις σιβυλλικές τοποθετήσεις τους, με τις ανακρίβειες και με τις αποκρύψεις τους. Τι έγινε με όλα αυτά τα ευρήματα; Που είναι το «έγχρωμο ίχνος» που έβλεπαν από την τρύπα; Που είναι τα χέρια των Καρυατίδων, τι κρατούσαν, αν κρατούσαν κάτι; Που είναι τα κεραμικά; Για όλα αυτά γνωρίζουν οι αρχαιολόγοι, τα έχουν βρει, αλλά δε μιλούν. Ίσως μιλήσουν μετά από χρόνια. Για κάποιο λόγο, ο από παλαιότερης εποχής γνωστός Τύμβος αποφασίστηκε να ανασκαφεί τώρα. Για κάποιον άλλο λόγο οι ανασκαφές, που δε μπορούσαν πια να σταματήσουν χωρίς κάποιαν εύλογη αιτία, έπρεπε να οδηγηθούν σε ένα «ανώδυνο» τέλος. Ανώδυνο, για ποιους; Είναι κατανοητό, πως οι έχοντες επενδύσει χρόνο, χρήμα και διπλωματία για τη «μακεδονοποίηση» των σλάβων γειτόνων, θα έπαιρναν τελικά τα «μέτρα» τους, πριν αρχίσουν οι αποκαλύψεις και οι «κλυδωνισμοί» στα Βαλκάνια.
Είδατε πόσο καλός «συνωμοσιολόγος» είμαι; Η εύλογη αιτία, ήταν το «τέλος» της ανασκαφής, χωρίς όμως τις καυτές απαντήσεις! Ποιος μπορεί να φέρει αντίρρηση σε αυτό; Πιάσαμε ντουβάρι! Δεν έχει άλλο, σου λένε! Μέχρι εδώ «πλήρωσες», κατέβα! Θα πει κάποιος, πως όλα αυτά τα γράφω, επειδή σώνει και καλά πίστευα πως θα έπρεπε να έχει βρεθεί κάτι και πως επειδή δεν βρέθηκε, θα πρέπει τώρα να αποδείξουν οι δυστυχείς αρχαιολόγοι και το Υπουργείο πως δεν είναι «ελέφαντες»! Μακάρι να ήταν τόσο απλό. Δεν είναι η έλλειψη ευρημάτων, ή του ονόματος του νεκρού, ή το «άδοξο» τέλος της μεγάλης ανασκαφής η αιτία. Θα το δεχόμουν πολύ ευχαρίστως, αν μόνο είχα πειστεί για κάτι τέτοιο. Αλλά δυστυχώς, με εμποδίζουν να πεισθώ τα 497 μ. της περιμέτρου του Τύμβου! Αν πει κάποιος πως έμμεσα θεωρώ ψευδείς τις ανακοινώσεις, θα του απαντούσα πως όχι. Υπάρχει και ο τρόπος της μισής αλήθειας. Κυρίως δε υπάρχει αυτή η αλήθεια, που μπορεί να πείσει με τον τρόπο της. Απλώς λέω, πως η αλήθεια αυτή, τουλάχιστον σε εμένα δε φάνηκε καθόλου πειστική. Ακόμα και αν το ντουβάρι του «τέλους» είναι εδώ. Ακόμα και αν πραγματικά οι χώροι αυτού του τάφου τελείωσαν, ο υπόλοιπος Τύμβος είναι εκεί και περιμένει να βγουν στο φως τα μυστικά του.
Έχω πάντως την προαίσθηση, ότι θα παραμείνουν για πάντα οι υποψίες και οι πιθανολογίες για την ταυτότητα του νεκρού. Αν ο τάφος, έχει πραγματικά οποιαδήποτε σχέση με τον Αλέξανδρο (είτε ως κενοτάφιο, είτε ως κανονικός τάφος), δεν θα μπορέσει ποτέ να αποδοθεί σε κάποιον άλλο, ώστε να κλείσει η υπόθεση. Π.χ στον Κάσσανδρο, αφού οποιαδήποτε αναφορά σε ταυτότητα θα απαιτούσε και χειροπιαστές αποδείξεις, που απλά δεν θα υπήρχαν. Έτσι, το πιο πιθανό είναι, πως δεν θα μάθουμε τον «ένοικο» του τάφου, αν και η αλήθεια, σαν το νερό, βρίσκει πάντα τρόπους για να ξεπερνάει τα εμπόδια.
Η τεράστια επιτυχία των πρώτων σχεδίων μου για τις αναλογίες του Τύμβου της Αμφίπολης, δεν οφειλόταν στα «ωραία μου μάτια», αλλά στην αποτύπωση μιας αλήθειας, που ο κάθε ένας αναγνώστης μπορούσε να επιβεβαιώσει και να ενστερνισθεί. Τέλος, λοιπόν;; Αυτό ήταν;; Ο «φαντασμένος» ένοικος του τάφου των 20 μ. μήκους, απλά πέταξε τα χρήματα του για να χτίσει μια άχρηστη περίβολο 2.500 τ.μ. μαρμάρου και 497 μ. μήκους;
Όποιος αισθάνεται ικανοποιημένος και πεπεισμένος από μια τέτοια εξήγηση, μάλλον δεν θα του αποδείχθηκε χρήσιμη η ανάγνωση του άρθρου μου.
Σχέδιο κάτοψης του Τύμβου Καστά: Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου
http://peritexnisologos.blogspot.gr/2014/10/blog-post_30.html#more