Γράφει η Μαρία Σεφέρου
Για όσους νόμιζαν πως η λειψανολατρία είναι προνόμιο και χούι μόνο των Ορθόδοξων και των Καθολικών Χριστιανών, η άφιξη της υποτιθέμενης τέφρας του Βούδα στην Αθήνα για προσκύνημα, την Παρασκευή 8/05/09, ημέρα της Πανσελήνου του Μαΐου, σίγουρα θα ήταν έκπληξη. Τώρα το πώς η “αγία” τέφρα φυλάσσεται μόνιμα στη Σρι Λάνκα και όχι εκεί που πέθανε ο Βούδας, δηλαδή στο Kushinagar της Ινδίας, μην το ψάχνετε διότι δε θα βρείτε άκρη. Ούτε χρειάζεται να τρελαθείτε προσπαθώντας να εξηγήσετε πώς ένα δόντι του Βούδα φυλάσσεται στο Buddha Tooth Relic Temple and Museum της Σιγκαπούρης αφού ο ίδιος είχε αποτεφρωθεί. Δηλαδή τον είχαν ξεδοντιάσει προτού τον αποτεφρώσουν; Ακόμη, μην αναρωτιέστε το πώς βρέθηκαν 40 δόντια του Βούδα να φυλάσσονται σε διάφορες περιοχές της Ασίας όπου τιμώνται από τους Βουδιστές.
Δυστυχώς οι άνθρωποι είναι επιρρεπείς στους μύθους και στην ειδωλολατρία, και υπάρχουν πάντα οι επιτήδειοι να τους ικανοποιήσουν αυτή τη ροπή με το αζημίωτο. Οι περισσότεροι από μας δυσκολεύονται ή δεν ενδιαφέρονται να μάθουν και να εφαρμόσουν στη ζωή τους τις διδασκαλίες των πεφωτισμένων, γι αυτό τους μετατρέπουν σε είδωλα και τους προσκυνούν. Αυτό είναι όλο. Παλιά μου τέχνη κόσκινο…
Με την ευκαιρία, θα ήθελα να ρίξουμε μια ματιά στις βασικές αρχές του Βουδισμού για να δούμε αν είναι χρήσιμες και πρακτικά εφαρμόσιμες στη ζωή μας. Ο άνθρωπος που ενδιαφέρεται για την πνευματική του εξέλιξη δεν έχει θρησκευτικές παρωπίδες, και σαν τη μέλισσα ρουφάει το νέκταρ σε όποιο λουλούδι κι αν το βρει. Ας αφήσουμε λοιπόν τα υποτιθέμενα λείψανα του Βούδα στους λειψανολάτρες, κι ας δούμε ποιες είναι οι βασικές αρχές του Βουδισμού, όπως τις βρήκα σήμερα εδώ.
Ο Βουδισμός, όπως άλλωστε και ο εσωτερικός Χριστιανισμός, υπερβαίνει τη θρησκεία και είναι περισσότερο μια φιλοσοφία. Το Βουδιστικό μονοπάτι προς το διαφωτισμό μπορεί να συνοψιστεί στα εξής:
1. Να ζει κανείς μια ηθική ζωή.
2. Να είναι συνειδητοποιημένος ως προς τις σκέψεις και τις πράξεις του.
3. Να αναπτύσσει σοφία και αντίληψη.
Οι τέσσαρες ευγενείς αλήθειες του Βουδισμού είναι:
1. Ο πόνος και η θλίψη είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής.
Η ζωή συμπεριλαμβάνει ασθένεια, πόνο, γήρανση, και τελικά θάνατο. Επίσης οι άνθρωποι υποφέρουμε από ψυχολογικό πόνο που προκαλείται από μοναξιά, απόρριψη, φόβο, προσβολή, απογοήτευση, θυμό, οργή, και άλλα αρνητικά συναισθήματα. Αυτό είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός που δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Είναι ρεαλισμός μάλλον, παρά απαισιοδοξία. Ο Βουδισμός διδάσκει πώς μπορεί κανείς να είναι πραγματικά ευτυχισμένος.
2. Αιτία του πόνου είναι η έντονη επιθυμία και η αποστροφή.
Εάν περιμένουμε άλλα άτομα να συμμορφωθούν με τις δικές μας προσδοκίες, να γίνουν σαν κι εμάς, ή να μας δώσουν αυτό που θέλουμε, τότε θα υποφέρουμε. Με άλλα λόγια, επειδή είναι αδύνατο να παίρνουμε πάντα αυτό που θέλουμε, όσο κι αν αγωνιζόμαστε, γι αυτό είναι καλύτερα να μετριάζουμε τις επιθυμίες μας. Η έντονη επιθυμία μας στερεί την ευχαρίστηση και την ευτυχία. Μια ζωή γεμάτη επιθυμίες και πόθους, και ειδικά η λαχτάρα να συνεχίσει να ζει κανείς για πάντα, δημιουργεί μια δυναμική που οδηγεί το άτομο στο να ξαναγεννηθεί, άρα στο να υποφέρει ξανά.
3. Ο πόνος είναι δυνατό να ξεπεραστεί και ο άνθρωπος μπορεί να είναι ευτυχισμένος.
Εάν απορρίψει τις ατέλειωτες και άχρηστες επιθυμίες, και αν μάθει να ζει στο σήμερα χωρίς να στριφογυρίζει στο παρελθόν ή να αγωνιά για το μέλλον, τότε ο άνθρωπος μπορεί ν’ αποκτήσει την πολυπόθητη μακαριότητα (Nirvana), δηλαδή να είναι ευτυχισμένος.
4. Η τέταρτη αλήθεια, που οδηγεί στην υπέρβαση του πόνου, υπαγορεύει το να είναι κανείς συνειδητοποιημένος, ζώντας μια ηθική ζωή, ελέγχοντας τις σκέψεις, τα λόγια και τις πράξεις του, και αναπτύσσοντας σοφία και αγάπη προς τους συνανθρώπους, καθώς και κατανόηση ως προς τις προηγούμενες τρεις αλήθειες.
Είναι γεγονός ότι στις τέσσαρες αλήθειες του Βουδισμού συναντούμε και αρχές της Ελληνικής φιλοσοφίας, όπως το «Παν μέτρον άριστον» και το «Μηδέν άγαν», καθώς και την πεμπτουσία της Κυνικής φιλοσοφίας ότι η ευτυχία κατακτιέται με την αρετή και την αυτάρκεια. Επίσης μας παραπέμπουν στα λόγια του Ιησού, όπως, π.χ., το «Μη μεριμνάτε για τη ζωή σας, τι να φάτε και τι να πιείτε· ούτε για το σώμα σας τι να ντυθείτε. Δεν είναι η ζωή πολυτιμότερη από την τροφή, και το σώμα από το ένδυμα; Κοιτάξτε με προσοχή στα πουλιά τού ουρανού, ότι δεν σπείρουν ούτε θερίζουν ούτε συγκεντρώνουν σε αποθήκες, και ο ουράνιος Πατέρας σας τα τρέφει· εσείς, δεν είστε πολύ ανώτεροι απ’ αυτά;» (Κατά Ματθαίον 6:25-26)
Συμπέρασμα: οι μεγάλες αλήθειες είναι κοινές σε όλες τις φιλοσοφίες και όλες τις θρησκείες, διότι η ΠΗΓΗ του διαφωτισμού του ανθρώπινου πνεύματος είναι μία και μοναδική. Προς τι λοιπόν ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία;