Η Ευρώπη διψάει για φυσικό αέριο και γι’ αυτό ξεκίνησε πριν χρόνια την αναζήτηση για το Νότιο Διάδρομο, που κατέληξε στην κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ. Ο αγωγός ΤΑΝΑΡ θα μεταφέρει αέριο απ’ το Αζερμπαϊτζάν στην Τουρκία κι από εκεί ο ΤΑΡ, μέσω Ελλάδας και Αλβανίας, θα μεταφέρει το αέριο στην Ιταλία και το κεντροευρωπαϊκό σύστημα αγωγών. Αρκετοί αγωγοί ήταν υποψήφιοι για την υλοποίηση του Νότιου Διαδρόμου (Nabucco, ITGI, South Stream, AGRI) και η Ευρώπη κατέληξε ότι το αέριο στο Νότιο Διάδρομο δεν πρέπει να είναι ρωσικό.
Η πρόκριση του ΤΑΡ το 2013 ουδόλως αποθάρρυνε τους Ρώσους, που ξεκίνησαν άμεσα συζητήσεις με τις εμπλεκόμενες στο South Stream χώρες. Αυτό έφερε ανατριχίλα στους ισχυρούς της Ευρώπης, που θέλουν αυτοί να ρυθμίζουν τα της ενέργειας στην περιοχή κι έσπευσαν να βάλουν το Δεκέμβριο ένα κοινοτικό αξιωματούχο να ανακοινώσει ότι όλες οι διμερείς συμφωνίες της Ρωσίας με τις εμπλεκόμενες χώρες παραβιάζουν το κοινοτικό δίκαιο σε τουλάχιστον τρία σημεία: στο ό,τι η Gazprom δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και παραγωγός αερίου και διαχειριστής του αγωγού, στο ό,τι πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση και άλλων εταιρειών -πλην της Gazprom- στον αγωγό και στη διαφάνεια των τιμών.
Στις 27 Μαΐου η Βουλγαρία ανέθεσε την κατασκευή του δικού της τμήματος του South Stream στη ρωσική Stroytransgaz, το 63% της οποίας ελέγχει ο όμιλος Volga, του Gennady Timchenko, 6ου πλουσιότερου ανθρώπου στη Ρωσία κατά το Forbes. Ο Όμιλος Volga βρίσκεται από το Μάρτιο στη λίστα κυρώσεων κατά της Ρωσίας για το θέμα της Ουκρανίας. Η εκτιμώμενη δαπάνη του αγωγού στο Βουλγαρικό έδαφος εκτιμάται σε 3,5 δισ. ευρώ, με 20%-30% του έργου να γίνεται από Βουλγαρικές εταιρείες. Η κατασκευή πρόκειται να ξεκινήσει τον Ιούλιο.
Η Κομισιόν έσπευσε να πει ότι η ανάθεση του έργου σε ρωσικές και βουλγαρικές εταιρείες παραβιάζει την κοινοτική νομοθεσία και, στη σύνοδο κορυφής της 27 Μαΐου , ο Μπαρόζο τόνισε στο Βούλγαρο Πρωθυπουργό Ορεσάρσκι ότι θα κινήσει διαδικασία κυρώσεων κατά της Βουλγαρίας. “Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι …
οι κανόνες της εσωτερικής αγοράς γίνονται σεβαστοί, όχι μόνο επειδή είναι καθήκον μας, αλλά επειδή η Βουλγαρική ενεργειακή ασφάλεια και η Ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια θα τεθούν σε κίνδυνο αν αυτοί οι κανόνες δεν τηρηθούν“. Έτσι το είπε ο αθεόφοβος! Τον έπιασε ο πόνος για την ενεργειακή ασφάλεια της Βουλγαρίας, τον “προστάτη” του Βουλγαρικού λαού!
Τη σκυτάλη των πιέσεων προς τη Βουλγαρία παρέλαβαν από το Μπαρόζο ο Επίτροπος Ενέργειας Γερμανός Έτινγκερ κι ο Επίτροπος Ανταγωνισμού Γάλλος Μπαρνιέ, με δηλώσεις και αποστολή επίσημης προειδοποίησης στις 3 Ιουνίου, ζητώντας τη διακοπή της διαδικασίας για τον αγωγό. Μάλιστα, το βουλγαρικό εβδομαδιαίο περιοδικό Capital δημοσίευσε την επιστολή του Μπαρνιέ, με θέμα “Προειδοποιητική επιστολή – Παραβίαση № 2014/2176”, που δίνει ένα μήνα περιθώριο στη Βουλγαρία για να απαντήσει:
Η επιστολή στο 1ο μέρος κάνει αναφορά στο ιστορικό διαδικασιών σύναψης της συμφωνίας της κρατικής Bulgarian Energy Holding με τη Gazprom, για τη σύσταση της κοινής εταιρείας South Stream Bulgaria, με ποσοστό 50% για το κάθε μέρος. Στη συνέχεια επικαλείται το άρθρο 207, παράγραφοι 1 & 3, της Συνθήκης της Λισαβόνας (ΣΛΕΕ), σε συνδυασμό με το άρθρο 18, για την κοινή εμπορική πολιτική και τη σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες. Αναφέρει τα άρθρα 49 & 54, για το δικαίωμα εγκατάστασης και το άρθρο 56, για την ελευθερία παροχής υπηρεσιών στο εσωτερικό της ΕΕ. Ακολουθεί μια σύντομη αναφορά στις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις (2004/17/ΕΚ & 2004/18/ΕΚ).
Στο 2ο μέρος η επιστολή θεωρεί ότι υπάρχει παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας επειδή “Σύμφωνα με το άρθρο 5 της διακυβερνητικής συμφωνίας, τα θέματα κατασκευής και λειτουργίας του αγωγού θα λυθούν με διμερείς συμφωνίες των χωρών που διέρχεται ο αγωγός και η Επιτροπή δεν διαθέτει πληροφορίες για τη σύναψη πρόσθετων συμφωνιών, που βασίζονται στο άρθρο 5 της διακυβερνητικής συμφωνίας, δεδομένου ότι οι πρόσθετες συμφωνίες – αν στην πραγματικότητα έχουν συναφθεί – δεν είχαν κοινοποιηθεί στην Επιτροπή (σύμφωνα με την Απόφαση 994/2012/ΕΕ του ΕυρωΚοινοβουλίου, για τη θέσπιση μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών όσον αφορά τις διακυβερνητικές συμφωνίες μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών στον τομέα της ενέργειας). Σε περίπτωση απουσίας τέτοιων συμφωνιών, δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί επακριβώς το καθεστώς της South Stream Bulgaria και το αν έχει αποκλειστικά δικαιώματα. Η Επιτροπή δεν γνωρίζει κανένα μέτρο αποκλειστικότητας, αλλά είναι σαφές ότι η εταιρεία θα κατασκευάσει και θα λειτουργήσει τον αγωγό κατ’ αποκλειστικότητα. Λόγω των δεδομένων που λείπουν, η Επιτροπή δεν μπορεί να καθορίσει αν έπρεπε να εφαρμοστεί η οδηγία 2004/17/ΕΚ ή η 2004/18/ΕΚ, ως εκ τούτου, η Επιτροπή καλεί τις βουλγαρικές αρχές να παρέχουν όλες τις σχετικές πληροφορίες και τα έγγραφα που θα μπορούσαν να διευκρινίσουν το θέμα αυτό“. Ακολουθεί μια αναφορά σε αποφάσεις του Ευρωπ. Δικαστηρίου για υποθέσεις δημοσίων συμβάσεων στο Βέλγιο & την Αυστρία. Και συνεχίζει:
“Παρά το γεγονός ότι ο κύριος σκοπός της διακυβερνητικής συμφωνίας περιορίζεται σε ένα συγκεκριμένο έργο και ως εκ τούτου δεν επιδιώκει να ρυθμίσει την πρόσβαση στην αγορά δημοσίων συμβάσεων ενός κράτους μέλους ή της Ένωσης σε γενικές γραμμές, φαίνεται ότι μέσω αυτής της διεθνούς συμφωνίας η Βουλγαρία έχει δεσμευτεί να ανοίξει μέρος της αγοράς προμηθειών για μια τρίτη χώρα και, επομένως, να κλείσει το ίδιο τμήμα της αγοράς δημοσίων συμβάσεων για όλες τις άλλες τρίτες χώρες“.
Η επιστολή καταλήγει ότι θεωρεί πως έχει συναφθεί μια διεθνής συμφωνία που παραχωρεί αποκλειστικά δικαιώματα στη South Stream Bulgaria, χωρίς να θέτει διαφανείς διαδικασίες ανταγωνισμού και κανόνες για την πρόβλεψη μελλοντικών συμβάσεων μεταξύ της South Stream Βουλγαρίας και υπεργολάβων, κατά παράβαση των αρχών της Συνθήκης για τη μη διάκριση, την ίση μεταχείριση και τη διαφάνεια. Η σύμβαση με τη Gazprom έγινε χωρίς να συμμορφώνεται με την οδηγία 2004/17/ΕΚ και η Βουλγαρία απέτυχε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της σύμφωνα με το άρθρο 3, παράγραφος 1, στοιχείο ε) και τα άρθρα 49, 56 και 207 της Συνθήκης και τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία 2004/17/ΕΚ και την οδηγία 2004/18/ΕΚ. “Ενόψει της σοβαρότητας της ενδεχόμενης παραβίασης της κοινοτικής νομοθεσίας και τις πιθανές συνέπειες, η Επιτροπή καλεί την κυβέρνηση, για να αποφευχθεί η περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης –και υπό το πρίσμα της αρχής της καλόπιστης συνεργασίας (άρθρο 4, παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση)- να αναστείλει όλες τις προσφορές για τις δημόσιες συμβάσεις που σχετίζονται με το έργο South Stream”.
Η Βουλγαρία ωστόσο διατείνεται ότι έχει τηρήσει την κοινοτική νομοθεσία, οπότε η υπόθεση θα οδηγηθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Μέχρι όμως να βγει η απόφαση, η ζημιά για τους Δυτικούς θα έχει γίνει κι επειδή αυτά είναι παιχνίδια για “μεγάλα παιδιά”, μπήκαν μπροστά τα γνωστά και δοκιμασμένα μεγάλα μέσα: τι πιο εύκολο απ’ το να ρίξουν μια αδύναμη κυβέρνηση, που δεν τους κάνει τα χατήρια;
Η Βουλγαρία έχει κυβέρνηση μειοψηφίας, που στηρίζεται από τους σοσιαλιστές (BSP) και το κόμμα της Τουρκικής μειονότητας (DPS). Η κυβέρνηση αυτή σχηματίστηκε μετά τις εκλογές του Μαίου 2013, όταν οι μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις για τις τιμές του ηλεκτρικού έριξαν, το Φεβρουάριο 2013, την κυβέρνηση του Μπορίσωφ. Ο ηγέτης του μειονοτικού τουρκικού κόμματος, Μέσταν, ανακοίνωσε στις 5 Ιουνίου ότι δεν συμφωνεί με την εμμονή των Σοσιαλιστών να προχωρήσουν τον αγωγό South Stream και ζήτησε την παραίτηση της κυβέρνησης στα τέλη Σεπτεμβρίου ή τις αρχές Οκτωβρίου, ώστε να γίνουν πρόωρες εκλογές στο τέλος Νοεμβρίου ή τις αρχές Δεκεμβρίου. “Ό,τι κάνουμε, πρέπει να το κάνουμε σε συμφωνία με τις Βρυξέλλες”, είπε ο Μέσταν.
Από κοντά κι η Αμερικανίδα πρέσβης στη Σόφια Μάρσι Ριις δήλωσε ότι “Μας ανησυχεί ιδιαίτερα η πρόσφατη απόφαση της Βουλγαρίας για την ανάθεση της κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου South Stream στη Stroytransgaz. Δεν είναι η ώρα να συνεργαστούμε με τη Ρωσία κατά τον συνήθη τρόπο“.
Κι ο Μπορίσωφ, που νίκησε στις πρόσφατες Ευρωεκλογές, (αλλά με πολύ μεγάλη αποχή των ψηφοφόρων σε σχέση με τις εθνικές εκλογές), αναχώρησε εκτάκτως για τις ΗΠΑ. Και μάλλον όχι για ψώνια στο Μανχάταν …
Η γεωπολιτική της ενέργειας βρίσκεται στο απόγειό της, καθώς οι ΗΠΑ θέλουν να απομακρύνουν τους Ρώσους από την αγορά της Ευρώπης. Για όποιον “δεν συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις“, πάντα υπάρχει στη γειτονιά κι ο χωροφύλακας που λέγεται JTF-East στη Βουλγαρία (Novo Selo Training Area) και τη Ρουμανία (Mihail Kogalniceanu Air Base-MKAB & former 34th Mechanized Brigade Base, Babadag and Cincu training areas) ή, στην ανάγκη, και Camp Bondsteel στο Κόσοβο. Ρωτήστε και τους Σέρβους ή τους Λίβυους, κάτι παραπάνω ξέρουν …Ή και τον ΓΑΠ και τον Καραμανλή …
Τα λινκς τεκμηρίωσης βρίσκονται στο http://greeklignite.blogspot.gr/2014/06/south-stream.html και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite!