ΑΠΟΤΕΛΕΙ Η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ ΕΝΑ ΝΕΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΡΕΥΜΑ;

Γράφει ὁ Γιῶργος Νικολακάκος.
Οἰ πολιτικοί άναλυτές τῆς ἐλλάδος ἔχουν δώσει ποικιλία ἐρμηνειῶν γιά τό πού ὀφείλεται ή δημοφιλία τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς. Γενικά καταλήγουν ὄτι ἠ Χρυσή Αυγή εἶναι παροδικό φαινόμενο καί γεννήθηκε μέσα ἀπό την ἀγανάκτησιν τοῦ λαοῦ γιά τα μέτρα πού ἐπιβάλλονται στόν λαό άπό τούς δανειστές. Δηλαδή, αποτελεῖ μια ἔκφρασιν όργῆς καί ἔναν τρόπο τιμωρίας
τοῦ πολιτικοῦ συστήματος πού κυβαρνᾶ τήν χῶρα. Ὄμως γιά νά ἐρμηνεύση κανεῖς σωστά αυτό τό φαινομένο θά πρέπει να γνωρίζη πῶς συγκροτούνται οἱ ἰδεολογίες, πῶς λειτουργοῦν καί ποῖες ψυχικές ἀνάγκες ίκανοποιοῦν. Πρῶτον, οἰ ἰδεολογίες γεννώνται ἀπό τήν άνἀγκη πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος νά θεσπίζη ἐκείνους τούς νόμους πού θέλει νά πιστεύη ὄτι διέπουν τά φυσικά καί κοινωνικά φαινόμενα γιά νά μήν ἀναγκάζεται νά καταπονῆ τό πνεῦμα του, ἀλλά καί νά αίσθάνεται τήν βεβαιότητα ὄτι δέν ὀδεύει σέ ἀτραπούς μέσα στούς ὀποίους μορεῖ νά άπωλεσθῆ.
Ο κόσμος ἔχει μιά πολλαπλότητα καί ποικιλία πού καθιστᾶ τρομερά δύσκολη τήν ἐξαγωγή πορισμάτων ἀπό ὄσα συμβαίνουν ἥ ὄσα συνέβησαν στό παρελθόν. Αλλά δέν άντιμετωπίζει μόνον τήν πολλαπλότητα καί τήν ποικιλία τῶν αίτιῶν πού προκαλοῦν τά ὄσα συμβαίνουν στό περιβάλλον του πού καθιστοῦν δύσκολη τήν έρμηνεῖα τους λόγω τῆς περιορισμένης διανοητικῆς του ἐμβέλειας. Ἔχομε να κάνωμε καί μέ τόν ψυχικόν κόσμο τῶν ἀτόμων. ὅτι βρίσκεται στήν ψυχή τοῦ ἀτόμου εἶναι τόσο ἀνεπαρκές καί φτωχό πού ἀναγκαζεται τό ἄτομο νά ὡθεῖται σέ θλιβερές πνευματικές περιπλανήσεις. Οἰ ἰδεολογίες ἐλαφρύνουν το γνωστικό φορτίο τῶν ἄνθρώπων μέ τό νά άναγάγουν τά πάντα σέ μερικές ἀπλοϊκές φόρμιουλες καί τοῦ προσφέρουν τίς αίτιολογίες γιά τήν άνικανότητα του νά δημιουργήση τήν φωτεινή όμορφιά καί ἀποδίδουν τήν ἠθική ὄσον καί τήν αίσθητική ἀσέλγεια πού διαπράτεται, σέ ἐξωγενεῖς παράγοντες, ὄπως στό κοινωνικό, οἰκονομικό καί πολιτικό σύστημα πού ἐπικρατεῖ.
Πολλές ἰδεολογίες ὑπῆρξαν παροδικά φαινόμενα καί δέν εἶχαν καθολικόν χαρακτῆρα. Εἶναι οί ίδεολογίες πού δέν ἐπεδίωξαν νά ἐρμηνεύσουν ὄλα τά πνευματικά, οίκονομικά, πολιτικά καί κοινωνικά φαινόμενα καί οἱ ἐκφραστές αύτῶν τῶν ἰδεολογιῶν δέν προσπάθησαν νά τά άναγάγουν σέ γενικές θεωρίες μέ τίς ὀποῖες θά ἐρμηνεύουν ὄλα τά κοινωνικά καί πολιτικά φαινόμενα. Μέχρι τῶρα ἡ Χρυσή Αὐγή δέν ἔχει διατυπώσει μιά σειρά θεωρητικῶν προτάσεων καί ἠ ἰδεολογία της δέν ἔχει κάποιο σοβαρό φιλοσοφικό ὑπόβαθρο.Αλλά καί δέν ἐκφράζει τό πνεῦμα τοῦ Ελληνικοῦ λαοῦ πού ἔχει διαμορφωθῆ αύθόρμητα μέσα ἀπό τίς ἰστορικές ἐμπειρίες τοῦ λαοῦ καί εἶχαν κατά κάποιον τρόπο ἔμφυτον χαρακτῆρα. ¨Επίσης, ἠ Χρυσή Αυγή δέν ἔχει διατυπώσει κάποιες ἰδέες καί νά ἐπεδίωξε νά τίς προωθήση. Θά πρέπη νά ἔχη μιά σειρά ἰδεῶν, να τίς ἐπεξεργασθῆ καί νά τίς προβάλλη σάν ἔνα σχέδιο πολιτικῆς ἡ κοινωνικῆς ὀργανώσεως, νά τίς ὀργανώση κατά τέτοιον τρόπον πού νά μπορῆ νά τίς ἀναγάγη σέ κάποιες θεωρητικές προτάσεις καί νά ἐπιδιώξη νά πείση ὄτι ἀπό τήν ἐφαρμογή αυτῶν τῶν ἰδεῶν θά προκύψουν συνθῆκες πού θά εἶναι καλλίτερες ἀπό τίς ὑφιστάμενες.Αυτές εἶναι μερικές ἀπὀ τίς προϋποθέσεις πού πρέπει νά ὑπάρχουν γιά μήν γίνη ή ἰδεολογία της ἕνα παροδικό φαινόμενον.
Αν ρίξωμε μιά ματιά στό περιβάλλον μας σήμερα θά διαπίστωσωμε ὄτι αὐτό πού βρίσκεται στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι φτωχό καί ἀνεπαρκές καί ὄτι τά ἔργα καί οἱ πράξεις του διακρίνονται ἀπό μιάν ἀξιοθρήνητη πνευματική ἐλαφρότητα καί ἐκεῖνα πού μᾶς προσφέρουν οί πνευματικοί καί πολιτικοί μας ταγοί εἶναι χωρίς καμία ἀξἰα καί δέν μποροῦν νά ὠθήσουν τόν ἄνθρωπον νά βρεῖ στήν ζωή του κάτι τό ἐλκυστικό.Ὄλα αυτά ὄμως, ἐντείνουν τήν ὑπαρξιακή του ἀγωνία καί ἐάν δέν ἔχει άρχίσει, θά ἀρχίση νά άναζητᾶ ἥ θά ἐγκολπωθῆ κάποιες ἰδέες πού θά προσφέρουν τό ἔρεισμα γιά τήν πίστη του ὄτι ὑπάρχη κάποιο νόημα καί σκοπός στήν ζωή του γιά νά μπορέση νά ἀνακουφιστῆ ἀπό αὐτήν τήν ἀγωνία..Ἔτσι μπορεῖ νά ἔχωμε τήν δημιουργία νέων ίδεολογιῶν ἥ τήν άναβίωσιν ἄλλων ,οί ὀποῖες θά φιλοδοξούν νά ὑψώσουν ἕναν κόσμον μνημειώδη μέ ἕνα πάθος δίχως ὄμοιο. Οὔτως ἥ ἄλλως εἶναι βέβαιον ὄτι ἰδέες γιά τήν συγκρότησιν νέων ίδεολογιῶν βρίσκονται ὑπό ἐκκόλαψιν καί τό μόνον πού θά ἀπαιτηθῆ εἶναι νά βρεθοῦν κάποιοι οἱ ὀποῖοι θά τίς ἐπεξεργασθοῦν καί τίς ἀναγάγουν σέ κάποιες θεωρητικές προτάσεις καί θά γίνουν οἰ κύριοι ἐκφραστές αυτῶν τῶν ἰδεῶν. Πάντως, αύτοί πού ἠγοῦνται αὐτοῦ τοῦ ἰδεογικοῦ κινήματος (τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς) δέν φαίνεται να διαθέτουν τίς άπαραίτητες ἰκανότητες νά διατυπώσουν μιά συγκροτημένη ἰδεολογία ποῦ θά ἔχει εύρεῖα ἀπήχησιν. Από τό ἄλλο μέρος, βλέπομε ὄτι ἠ ἀπἠχησις πού εἶχε μέχρι τῶρα ἡ Χρυσή Αυγή (ἀν κρίνωμε ἀπό τά ἐκλογικά της ποσοστά) ἤταν σημαντική καί μπορεῖ νά ἔχει πίο εύρύτερη ἀπήχησι. Συνεπῶς, εἶναι πολύ πιθανόν, καί ἀναγκαῖον, νά βρεθῆ κάποιος πού νά διαθέτη αὐτές τίς ἰκανότητες καί νά ήγηθῆ τοῦ κινήματος. Θά πρέπη νά συγκροτήσουν μιά ἰδεολογία ποῦ νά συνδέει τίς διάσπαρτες ἰδέες τοῦ φορέα τους καί νά συγκροτῆ μιά ἐνιαίαν καί συνολική είκόνα τοῦ κόσμου.
Καμία ἰδεολογία δέν βρῆκε εὐρεῖα ἀπήχηση ἐαν δέν ἤταν δεκτική στό πνεῦμα τοῦ λαοῦ πού ἀπευθύνετο. Ο φασισμός καί τά μαζικά κινήματα ἀπαίτησαν ἀπό τά ἄτομα τήν παραίτησιν τους ἀπό τήν ἀτομική γνώσιν, τήν κρίσιν καί τό προσωπικό συμφέρον Δημιούργησαν γιά τούς ὀπαδούς τους μιάν ἀτμόσφαιρα σωτηρίας,ὑπακοῆς σέ δόγματα καί διαταγές. Βέβαια, αὐτές οἱ ἰδεολογίες ἀπευθύνθηκαν σέ ἕνα ὠρισμένον τῦπον ἀτομου καί ἐμφανίστηκαν κάτω ἀπό συγκεκριμένες ἰστορικές περιστάσεις.Απεύθύνθηκαν κυρίως στούς ἀποτυχημένους, τούς καταπιεσμένους ἀπό τήν προσωπική τους άνεπάρκεια καί σέ αύτούς πού δέν άντέχουν τήν ἀμείλικτη ἐξέτασι στήν ὀποῖαν ὑποβάλλονται διαρκῶς στήν ἐλεύθερη κοινωνία. Ὅμως οί ψηφοφόροι τῆς Χρυσῆς Αυγῆς δέν φαίνεται νά φέρουν αυτά τά χαρακτηριστικά καί να ταιριάζουν σε αυτήν την περιγραφή.