ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ TIMETV
Ένα φωτεινό παράδειγμα εταιρικής υπευθυνότητας είναι η ύπαρξη του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ). Η κυρία Έλια Βλάχου, υπεύθυνη του ιδρύματος, μιλά για το ρόλο του στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή της χώρας αλλά και για τα σχέδια της διοίκησης για το επόμενο διάστημα, μεταξύ των οποίων η δημιουργία δύο νέων θεματικών μουσείων, του Μουσείου Μαστίχας στη Χίο και του Μουσείου Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα.
Κυρία Βλάχου, η συνεισφορά του ιδρύματος είναι σημαντική κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι αυτή απλώνεται σε πάρα πολλά σημεία της ελληνικής περιφέρειας. Ποια είναι τα βασικά κανάλια μέσω των οποίων περνάτε τη δράση σας;
Έχετε δίκιο. Από την αρχή το ΠΙΟΠ στόχευσε στην ενίσχυση της ελληνικής περιφέρειας. Γι’ αυτό ξεκινήσαμε την ανάπτυξη ενός δικτύου θεματικών τεχνολογικών μουσείων που απλώνονται σχεδόν σε ολόκληρη την Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν επτά μουσεία και άλλα δύο είναι υπό κατασκευή.
Ποια είναι αυτά;
Έχουμε το Μουσείο Μετάξης στο Σουφλί, το Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα στο Βόλο, το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας στην Αγία Παρασκευή της Λέσβου, το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στο γνωστό χωριό των μαρμαράδων στον Πύργο της Τήνου, το Μουσείο Περιβάλλοντος στη λίμνη Στυμφαλίας, το υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα και το Μουσείο της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη. Αυτά είναι τα επτά μουσεία που ήδη λειτουργούν και τα οποία έχουν χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκά προγράμματα – κονδύλια από το Β’ και το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης κατευθύνθηκαν στην κατασκευή των έργων. Αντιστοίχως, η λειτουργία των μουσείων, όπως άλλωστε και η λειτουργία ολόκληρου του ιδρύματος, επιχορηγείται από την Τράπεζα Πειραιώς.
Στον πυρήνα της δραστηριότητας των θεματικών πάρκων είναι η βιοτεχνική και βιομηχανική παράδοση του τόπου. Έτσι δεν είναι;
Ακριβώς. Ο στόχος μας είναι να αναδείξουμε την ιστορία της τεχνολογίας από τα αρχαία ως τα νεότερα χρόνια. Τη λεγόμενη βιομηχανική αρχαιολογία ή με απλά λόγια την παραγωγική ιστορία του τόπου μας. Ερχόμαστε να συνδέσουμε το περιβάλλον και τον πολιτισμό της κάθε περιοχής. Γι’ αυτό και θα παρατηρήσετε ότι σε κάθε περιοχή δημιουργείται και αντίστοιχο θεματικό μουσείο, με βάση πάντα την ταυτότητα του τόπου.
Τα δύο υπό κατασκευή μουσεία μας είναι το Μουσείο Μαστίχας στη Χίο και το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα. Η κατασκευή των δύο αυτών μουσείων χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ.
Πώς διευθύνεται το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς;
Διευθύνεται από διοικητικό συμβούλιο, με επικεφαλής την πρόεδρό του, κυρία Σοφία Στάικου. Η ίδια εργάζεται με το όραμα της σύνδεσης του περιβάλλοντος με τον πολιτισμό. Πρόκειται για έναν πολύ ενδιαφέροντα και πρωτοποριακό στόχο, που καλούμαστε να υλοποιήσουμε μέσα από πληθώρα ενεργειών. Πρέπει να σας πω ότι, εκτός από το δίκτυο μουσείων, ασκούμε μια σειρά πολύ σημαντικές δραστηριότητες, όπως είναι το πολύ πλούσιο εκδοτικό έργο του ιδρύματος, τα ερευνητικά του προγράμματα που υλοποιούμε σε στενή συνεργασία με την ακαδημαϊκή κοινότητα. Έχουμε επίσης πολλές πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις, τόσο στην επαρχία όσο και στην Αθήνα. Αυτή τη στιγμή διαθέτουμε ένα ιδιαίτερα πλούσιο ιστορικό αρχείο, το οποίο στοχεύουμε να το ανοίξουμε όχι μόνο στους επιστήμονες αλλά και στο ευρύ κοινό. Επίσης λειτουργούμε στην Καλλιθέα μια πολύ ενδιαφέρουσα βιβλιοθήκη.
Ποιοι είναι οι δεσμοί που έχετε δημιουργήσει με την κοινωνία; Με ποιες ομάδες εργάζεστε περισσότερο; Πώς καλλειεργείτε τις σχέσεις σας με τα σχολεία και την ακαδημαϊκή κοινότητα;
Όλα αυτά τα μουσεία δημιουργήθηκαν και συντηρούνται μέσα από ένα πλήθος συνεργειών. Είναι συνέργειες είτε με την τοπική κοινωνία και την ευρύτερη περιοχή είτε με το Δημόσιο. Σημαντικότατη είναι η αρωγή του υπουργείου Πολιτισμού στην όλη αυτή προσπάθεια. Επίσης των υπουργείων Τουρισμού και Ανάπτυξης.
Αυτό το οποίο στοχεύουμε είναι τα μουσεία να γίνουν καθημερινοί χώροι των πολιτών των περιοχών στις οποίες αυτά βρίσκονται. Στόχος μας δεν είναι μόνο η τόνωση της τουριστικής κίνησης. Είναι επίσης η δημιουργία πολιτιστικών πυρήνων και κυττάρων πολιτισμού στην ελληνική περιφέρεια, που συχνά είναι παραμελημένη ή αγνοημένη. Γι’ αυτόν το λόγο σε όλα τα μουσεία διοργανώνουμε τακτικά εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία απευθύνονται σε σχολικές ομάδες. Εντοπίζουμε ειδικές ομάδες κοινού κατά περίπτωση που μπορούμε να προσελκύσουμε σε κάθε περιοχή, οργανώνουμε πολλές πολιτιστικές δράσεις με κάθε ευκαιρία, με κάθε αφορμή. Είτε αυτή είναι η Διεθνής Ημέρα Μουσείων, είτε είναι οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, είτε είναι η Ημέρα του Νερού, η Γιορτή της Μητέρας, τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Με κάθε ευκαιρία, υπάρχει λόγος να έρθουν οι ντόπιοι και οι επισκέπτες στο μουσείο μας. Από εκεί και πέρα, έχουμε κύκλους εκδηλώσεων, όπως είναι οι προβολές ντοκιμαντέρ και οι προβολές παιδικών ταινιών, σε περιοχές που πολλές φορές δεν υπάρχουν καν κινηματογράφοι.
Μιλάμε λοιπόν για ενεργούς χώρους;
Ακριβώς, τα μουσεία είναι ζωντανοί χώροι. Και αυτό θέλουμε να περάσει ως μήνυμα στην τοπική κοινωνία.
Το μεγάλο στοίχημα φαντάζομαι είναι το πώς αυτό θα γίνει κτήμα της νέας γενιάς;
Πράγματι. Και αυτό νομίζω ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό το έχουμε πετύχει. Πρέπει να σας πω ότι πήγαμε σε μια περιοχή – τη Στυμφαλία –, όπου τα παιδιά του τοπικού σχολείου δεν είχαν πάει ποτέ στη ζωή τους σε μουσείο. Αυτή τη στιγμή τα ίδια τα παιδιά «τρέχουν» ένα ερευνητικό πρόγραμμα, στο πλαίσιο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, καταγράφοντας μνήμες και αναμνήσεις των παππούδων τους σε συνδυασμό με το μουσείο, που προβάλλει ακριβώς την παραγωγική ιστορία της περιοχής. Είναι πολύ σημαντικό να δίνεις αυτά τα εργαλεία στην κοινωνία και κυρίως στους νέους ανθρώπους που θα έχουν πλέον λόγο να παραμείνουν στον τόπο τους και όχι να φύγουν για τα αστικά κέντρα.
Πράγματι, έχει πολύ μεγάλη αξία ότι στρέφετε τους προβολείς στις παραγωγικές διαδικασίες…
Και στις νέες μορφές παραγωγής.
Ας έλθουμε λίγο στο σήμερα. Μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα για τις δράσεις σας πάνω στον άξονα «πολιτισμός και περιβάλλον»;
Η στόχευσή μας είναι να έχουμε μακροπρόθεσμους προγραμματισμούς με έναν πιο άμεσο ορίζοντα τριετίας: οι δράσεις που ξεκινούν εφέτος υπολογίζουμε να έχουν φέρει καρπούς σε μια τριετία. Εφέτος κλείσαμε 10 χρόνια παρουσίας και δράσης στο χώρο του πολιτισμού στην Ελλάδα. Πιστεύουμε δε ότι έχουμε εδραιώσει την παρουσία μας και στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο. Ο νέος μας άξονας είναι το δίπτυχο περιβάλλον – πολιτισμός, που είναι και το παρελθόν αλλά και το μέλλον μας. Αν δεν μάθουμε να σεβόμαστε αυτό το δίπτυχο, δεν υπάρχει περίπτωση να πάμε μπροστά. Επομένως ένας βασικός στόχος είναι η ανάδειξη των λεγόμενων πολιτιστικών τοπίων, δηλαδή χώρων που συνδυάζουν το περιβαλλοντικό με το πολιτιστικό ενδιαφέρον. Για παράδειγμα ο χώρος της Στυμφαλίας, ο οποίος ανήκει στο δίκτυο Natura, των περιοχών με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος και επιπλέον στο χώρο αυτόν υπάρχουν πάρα πολύ σημαντικά αρχαία και μεσαιωνικά μνημεία, τα οποία επίσης πρέπει να αναδειχθούν. Επομένως προγραμματίζουμε ένα πολύ σημαντικό Διεθνές Συνέδριο τον Οκτώβριο στην Αθήνα και στη Στυμφαλία με θέμα τους τρόπους προστασίας και ανάδειξης περιοχών που συνδυάζουν το περιβάλλον και τον πολιτισμό. Δηλαδή αυτό που λέμε πολιτιστικό τοπίο.
Άρα με έναν έμμεσο τρόπο θα υπάρξει και προβολή της χώρας μας στο εξωτερικό.
Σαφέστατα θα έχουμε μια διεθνή προβολή της χώρας μας. Επίσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα μας δοθεί η δυνατότητα αναζήτησης εργαλείων χρηματοδότησης προκειμένου τέτοιες περιοχές – πολιτιστικά τοπία – να μπορέσουν να προστατευθούν και να αναδειχθούν κατάλληλα, τόσο σε επίπεδο παραγωγικό όσο και σε επίπεδο τουρισμού.
Τα δύο νέα μουσεία πότε θα προστεθούν στο δυναμικό σας;
Τα δύο νέα θεματικά μουσεία, το Μουσείο Μαστίχας Χίου και το Μουσείο Αργυροτεχνίας Ιωαννίνων, ολοκληρώνονται στα τέλη του 2015. Οπότε θα ανοίξουν τις πόρτες τους στο κοινό το 2016.
Κυρία Βλάχου, σας ευχαριστώ θερμά!
Και εγώ σας ευχαριστώ.