Του Μιχαήλ Στυλιανού
To Bαλκανικό Πρακτορείο Ειδήσεων Βalkan Insight αποκάλυψε έρευνα περί το σκάνδαλο Αμερικανού πρεσβευτή το Κόσοβο, ο οποίος αφού μέ ισχυρές πιέσεις εξασφάλισε συμβόλαιο σε κονσόρτιουμ αμερικανικής με τουρκική εταιρεία για την κατασκευή οικονομικά καταστροφικού αυτοκινητοδρόμου προς την Αλβανία, προσελήφθη από την ίδια εταιρεία ως διευθυντής του
κλάδου της στην Αφρική.
Η εταιρεία είναι η γιγάντια κατασκευαστική Μπέχτελ, με την οποία συνδέεται ο αντιπρόεδρος (και εγκέφαλος) του Μπους Τζούνιορ, Ντικ Τσένεϋ και η οποία ανέλαβε την ανοικοδόμηση του βομβαρδισμένου Ιράκ και την κατασκευή της αμερικανικής πρεσβείας-φρουρίου στη Βαγδάτη.
Το συμβόλαιο για τον αυτοκινητόδρομο υπογράφτηκε το 2010 παρά την οξύτατη αντίθεση του Διεθνούς Πολιτικού Εκπροσώπου στο Κόσοβο Πιέτερ Φέϊθ (Ουσιαστικού ΄Υπατου Αρμοστή, περιβλημένου από ΗΠΑ και Ε.Ε. με εξουσίες βέτο επί κυβερνητικών αποφάσεων) και παρά τις ανησυχίες του ΔΝΤ, της Διεθνούς Τράπεζας, Ευρωπαίων διπλωματών και του νομικού συμβούλου της κυβέρνησης του Κοσόβου.
Στην σύγκρουσή του με τον διορισμένο από τον Πρόεδρο Ομπάμα πρεσβευτή Κρίστοφερ Ντελ, ο Πιέτερ Φέϊθ προσπαθούσε να τον πείσει για τον παραλογισμό της ανάληψης ενός τέτοιου έργου υποδομής τεράστιου κόστους -το ένα τέταρτο του ΑΕΠ μιας πάμπτωχης νεοσύστατης χώρας, με ποσοστό ανεργίας 40%.
Ο Φέϊθ ζήτησε να δεί τίς λεπτομέρειες του συμβολαίου, πράγμα που περιλαμβανόταν στις δικαιοδοσίες του, αλλά η αμερικανική πρεσβεία του το αρνήθηκε. «Εκράτησαν τα στοιχεία και ξαφνικά μας παρουσίασαν σαν τετελεσμένο γεγονός ένα συμβόλαιο που υπονόμευε την οικονομία».
Στην τελετή της υπογραφής του συμβολαίου ο πρεσβευτής των ΗΠΑ Κρίς Ντέλ στεκόταν δίπλα στόν αμφιλεγόμενο πρωθυπουργό Χασίμ Θάτσι και πίσω τους ο πρόεδρος της Μπέχτελ Μάϊκ ΄Ανταμς. Δίπλα στον ΄Ανταμς στεκόταν ο υπουργός Μεταφορών του Κοσόβου, Φατμίρ Λίμαζ, ο οποίος τώρα ανακρίνεται με την κατηγορία της διαφθοράς.
Ο Διεθνής Επίτροπος Φέϊθ συγκρούσθηκε με τον Αμερικανό πρεσβευτή και για την περίπτωση του Λίμαζ, όταν αυτός τέθηκε υπό ανάκριση για διαφθορά από την εγκληματολογική υπηρεσία της Ε.Ε. στο Κόσοβο. Τότε ο Κρίστοφερ Ντελ επιχείρησε να φυγαδεύσει τον Λίμαζ, με διπλωματικό διορισμό στην Ουάσιγκτων ή τη Νέα Υόρκη, «επειδή δεν είχε εμπιστοσύνη στις ευρωπαϊκές διωκτικές αρχές».
Το έργο διάνοιξης του αυτοκινητοδρόμου περατώθηκε πέρισυ, ονομάσθηκε «Πατριωτική Οδός», αλλά είναι στρωμένος με καταγγελίες σκανδάλων διαφθοράς και στις δυο πλευρές των συνόρων. Η αρχική προσφορά των δύο εταιρειών (Μπέχτελ και Ενκα) ήταν 400 εκατομμύρια Ευρώ για 102 χιλιόμκετρα. Τελικά στοίχισε 820 εκατομμύρια, για 77 χιλιόμετρα!
Η πλευρά Κοσόβου της συμφωνίας τελεί τώρα υπό δικαστική έρευνα της EULEX, της νομικής υπηρεσίας της Ε.Ε. Για την αλβανική πλευρά του αυτοκινητοδρόμου η κυβέρνηση των Τιράνων ανακοίνωσε νέα δικαστική έρευνα, για εγκλήματα διαφθοράς στην χρηματοδότηση του έργου. Ο τέως υπουργός Συγκοινωνιών Λουλζίμ Μπάσα είχε απαλλαγεί της κατηγορίας για κατάχρηση εξουσίας από το ανώτατο δικαστήριο, λόγω δικονομικού ελαττώματος.
Ο Κρίστοφερ Ντέλ μετατέθηκε από την Πρίστινα το 2012, δυο χρόνια μετά την απόσπαση του Συμβολαίου για την Μπέχτελ-Ενκα. Μετά από μια σύντομη θητεία στο Βερολίνο, παραιτήθηκε από το Σταίητ Ντηπάρτμεντ και προσελήφθη από την Μπέχτελ πέρισυ τον Νοέμβριο. Η Μπέχτελ παραδέχθηκε ότι πρότεινε την θέση στον Ντελ όσο ήταν ακόμη πρεσβευτής στο Κόσοβο.
Ο/η Αντρέα Καπουσέλα, επικεφαλής της οικονομικής διεύθυνσης της υπηρεσίας του Φέϊθ δήλωσε: «‘Ο διορισμός του πρεσβευτή Ντελ στην Μπέχτελ εγείρει ένα σοβαρό ερωτηματικό πάνω από το όλο έργο. Αυτό το συμβόλαιο προκάλεσε σημαντική ζημία στο Κόσοβο. Το Σταίητ Ντηπάρτμεντ καλά θα κάνει να ερευνήσει αυτήν την υπόθεση.»
Ο ίδιος ο Φέϊθ περιορίσθηκε να δηλώσει: «΄Εχουμε δώσει αγώνα κατά της διαφθοράς στο Κόσοβο και οτιδήποτε θα συμβάλει, και εκ των υστέρων, στο να ριφθεί φως και να διαλευκανθεί το τι συνέβη θα είναι επωφελές για το νεαρό κράτος. Αν υπάρξει δικαστική έρευνα εγώ θα την χαιρετούσα.»
Σε πείσμα των ανακρίσεων, στις αρχές του τρέχοντος έτους η κυβέρνηση συνήψε με την Μπέχτελ νέα σύμβαση, ύψους 600 εκατομμυρίων για την διάνοιξη αυτοκινητοδρόμου που θα συνδέει το Κόσοβο με τα Σκόπια. Παρεμπιπτόντως οι δύο αυτοκινητόδρομοι εξυπηρετούν και ενισχύουν την εμβέλεια της αμερικανικής στρατιωτικής βάσης Camp Bond Steel, στο Νοτιοανατολικό Κόσοβο, κατασκευασμένης επίσης από την Μπέχτελ.
Το Στρατόπεδο Μποντ Στηλ καταλαμβάνει έκταση τεσσάρων τετραγωνικών χιλιομέτρων, φιλοξενεί 4.000 ανδρες και οικογένειες, η κατασκευή του στοίχισε 36,6 εκ. δολλάρια κα η ετήσια λειτουργία του κοστίζει πολλπλάσιο ποσό. Είναι η μεγαλύτερη αμερικανική βάση που κατασκευάσθηκε μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ και περιλαμβάνει και φυλακή – «μια μικρότερη έκδοση του Γουαντάναμο», όπως την χαρακτήρισε ο απεσταλμένος ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Αλβάρο Τζιλ-Ρόμπλες, ο οποίος την επισκέφθηκε το 2005.