Γράφει ο Exastal
Τις τελευταίες μέρες βιώνουμε μια περίοδο ταραχών εξαιτίας της δολοφονίας του 15χρονου Αλέξανδρου από τα πυρά ενός ανεγκέφαλου αστυνόμου. Για την απόδοση ευθυνών υπάρχουν συντεταγμένα όργανα που μπορούμε ανά πάσα στιγμή να αμφισβητήσουμε την αξιοπιστία τους, αν θεωρήσουμε ότι ολιγωρούν ή αδυνατούν να τιμωρήσουν τους υπαίτιους οποιουδήποτε εγκλήματος.
Πέραν των κομμάτων που αναζητούν ψηφοθηρικά οφέλη σε μια περίοδο κρίσης (κάτι που είναι λογικό) στις σύγχρονες κοινωνίες κινούνται πίσω και πάνω από κόμματα, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Ερώτημα είναι αν αυτά πληροφορούν, πλύνουν εγκεφάλους ή ξεπλένουν τα δικά τους οικονομικά παιχνίδια εις βάρος της κοινωνίας. Σε όλες τις δυτικές χώρες έχουν αποκαλυφθεί αμέτρητες φορές προσπάθειες εξαπάτησης του κοινού. Αρκετές φορές κινούνται σε αυτή τη στρατηγική, από κοινού, κανάλια ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Η απάτη αποδεικνύεται ισχυρότερη κυρίως στις live μεταδόσεις όπου με σκηνοθετημένο τρόπο ο σχολιαστής επεμβαίνει στην ροή του γεγονότος. Η είδηση αυτή μεταδίδεται «ωμά». Είναι «καυτή»(hot). Αυτά τα γεγονότα θεωρείται ότι επωφελούν περισσότερο τα σχέδια της πολιτικής επιρροής και της χειραγώγησης, διότι δίνει μεγαλύτερες δυνατότητες πλάνης και υπερβολής. Η διαρκής live αναμετάδοση(τις περισσότερες φορές με επανάληψη «σκληρών» εικόνων) στηρίζεται στην αρχή:«όσο περισσότερο ψεύδεται το σύστημα, τόσο περισσότερο θέλει να γίνει πιστευτό». Αν το γεγονός που μεταδίδεται σχολιαστεί υπερβολικά ή με ψεύτικα στοιχεία, σπάνια ακολουθεί αποκατάσταση της αλήθειας. Και αν ακολουθήσει πρόκειται για ανήθικο παιχνίδι εντυπώσεων που προκαλεί ναυτία γιατί στηρίζεται εκ νέου στη διαστρέβλωση και στο ψέμα. Οι δημοσιογράφοι δεν πρέπει να χάνουν το χρόνο τους σε επαληθεύσεις και διασταυρώσεις όταν η είδηση «τρέχει στους δρόμους». Προέχει η αμφιβολία και η αβεβαιότητα στο μυαλό του κοινού, κυρίως όταν αυτό εξυπηρετεί πολιτικά, άρα και οικονομικά τα σχέδιά τους.
Όταν επιτρέπεται η κάμερα να μπαίνει στα πιο «απόκρυφα» μέρη της κοινωνίας, όπως κρεβατοκάμαρες, νεκροταφεία, νεκροτομεία και αυτό να διαφημίζεται ως «δικαίωμα του κοινού να μάθει» και «δημοκρατία στην πράξη» τότε η ενημέρωση έχει ξεφύγει από το ρόλο της και έχει γίνει εμπόρευμα στα χέρια τεράστιων και άπληστων οικονομικών κέντρων που μετατρέπουν τη δημοκρατία σε ένα γυάλινο σπίτι, διαφανές και προσβάσιμο από παντού,στους ανακριτές δημοσιογράφους και στις κάμερές τους. Η αποκάλυψη των μυστικών, που εμφανίζεται ως θεμέλιο της δημοκρατίας, γίνεται όπλο κατά της δημοκρατίας γιατί καταργεί τα δικαιώματα του πολίτη και κατ’ επέκτασιν και του πολιτικού(που είναι και ο στόχος της τηλεοπτικής επιρροής). Γίνονται πιόνια στα σχέδια των οικονομικών κέντρων και οι πολίτες και οι πολιτικοί. Ξαφνικά οι πάντες, απαγορεύεται να αμαρτήσουν ή να κάμουν λάθος λες και ο άνθρωπος υποχρεούται πλέον να είναι πάπας, άγιος ή καλόγερος! Μια κριτική που αφορά μόνο τους «στοχοποιημένους» της ενημέρωσης και ποτέ τους «εκλεκτούς» του συστήματος!!! Όποιος κρίνει “τους εκλεκτούς” λοιδωρείται, γίνεται αντικείμενο χλευασμού ή το σύστημα τον τοποθετεί στην άκρη μέχρι να στοχοποιηθεί και ο ίδιος και έτσι να εκδικηθεί την “αυθάδειά” του.
Επειδή βιώσαμε τις προηγούμενες μέρες την λογική της βίας μέσω της κάμερας, θα ασχοληθώ με «ψέματα» από διεθνή κανάλια για να κατανοήσουμε ευκολότερα τη διάβρωση των ΜΜΕ. Οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται έχουν την ίδια λογική.
Όταν οι δυτικές κυβερνήσεις ήθελαν να δημιουργήσουν εντυπώσεις για την βαρβαρότητα του δικτατορικού καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, μετά την εισβολή στο Κουβέιτ, έπαιξε πολύ, η επίσκεψη του Σαντάμ σε έναν αιχμάλωτο αμερικανό πιλότο. Η εικόνα έδειχνε έναν στυγερό Σαντάμ να βρίσκεται μπροστά σε έναν όμηρο που είχε παραμορφωμένο πρόσωπο και έτρεμε. Τα διεθνή μέσα έδωσαν ρεσιτάλ. Όταν αργότερα απελευθερώθηκε παραδέχτηκε ότι μόνος του αυτοτραυματίστηκε για να μην βγει το πρόσωπό του στις οθόνες. Τα κανάλια όμως είχαν ήδη επιβάλλει την άποψή τους(Ignacio Ramonet, “Le Monde Diplomatique”).
Το «ερασιτεχνικό φιλμάκι ντοκουμέντο» που δείχνει τα ιρακινά τανκς να μπαίνουν στο Κουβέιτ, αποδείχτηκε ότι ήταν κατασκευασμένο(Nouvel Observateur, 6/6/1991).
Όταν ο Τζέσσε Τζάκσον επισκέφθηκε τον Χουσεΐν και συζητούσαν επί έξι ώρες(για τις δύο υπάρχουν πρακτικά), κανένα σχεδόν κανάλι δεν κάλυψε το γεγονός και κανένας δημοσιογράφος στον κόσμο δεν τον κάλεσε τότε να μεταφέρει στο κοινό τις προσωπικές του εντυπώσεις!!!
Τα ΜΜΕ παγιδευμένα στον ανταγωνισμό και στο κέρδος σκότωσαν την αξιοπιστία τους και εξειδικεύτηκαν στην παραπληροφόρηση και εξαπάτηση του πολίτη, εις βάρος της δημοκρατίας. Οι δημοσιογράφοι που τόσο εύκολα κατηγορούν τα σώματα ασφαλείας για κατάχρηση εξουσίας μετατράπηκαν σε αυταρχικούς μπάτσους της γνώμης. Την ώρα του μακελειού χορεύουν οι κουφοί, έλεγε ο Γκόγια. Αυτοί που αγνοούν τελείως τι πράγματι συμβαίνει στην κοινωνία χρήζουν εαυτούς αλάνθαστους τιμητές και κριτές των πάντων, ενώ στην πραγματικότητα εξυπηρετούν συμφέροντα και είναι φρουροί μιας τεράστιας οικονομικής εξουσίας, επίσης κουφής. Τα πλοκάμια της κάμερας φτάνουν παντού μέσα στην κοινωνία, για να την ελέγξουν ευκολότερα. Όσο πιο βαθιά φτάσουν τα πλοκάμια τόσο πιο κουφή γίνεται ολόκληρη η κοινωνία, άρα φωνάζει πιο δυνατά με αποτέλεσμα να μην λέει τίποτα. Την πρώτη μέρα των βομβαρδισμών του Ιράκ σύμφωνα με αμερικανικό ανακοινωθέν, έπεσαν εκρηκτικά που ξεπερνούσαν σε ισχύ την ατομική βόμβα της Χιροσίμα. Η είδηση έπεσε σε κουφούς όπως ακριβώς μια έκφραση του τύπου:«body bag»(πτώμα σε σάκο). Συνολικά διατρέχει την κοινωνία η σύγχρονη έλλειψη σεβασμού απέναντι στον ανθρώπινο πόνο. Αρκεί να μην πονά ο ίδιος ο θεατής.(John Berger, συγγραφέας του βιβλίου “Το Ταξίδι”). Πολλοί λίγοι στις μέρες μας πόνεσαν για το θάνατο του 15χρονου και αυτοί σιώπησαν.
Οι δημοσιογράφοι που το παίζουν αγωνιστές της δημοκρατίας και ανεξάρτητοι μπορεί να μην είναι κουκουλοφόροι, φοράνε όμως στολές παραλλαγής. Το «έργο» τους είναι στρατευμένο στην υπηρεσία οικονομικών και πολιτικών παιχνιδιών. Θεωρούνταν ότι η «τέταρτη εξουσία» είναι υποταγμένη στην «πρώτη». Λάθος. Η «τέταρτη» θέλει να έχει πλήρως υποταγμένη την «πρώτη»…. Αυτός είναι ο «αγώνας της ελευθερίας» τους. Χειραγώγηση των υπόλοιπων εξουσιών και των πολιτών μέσω φερέφωνων και αναξιόπιστων star-δημοσιογράφων. Είναι κατανοητό το NBC, που ανήκει στην Τζένεραλ Ελέκτρικ (κύριος προμηθευτής όπλων του Πενταγώνου) να κατευθύνει την ειδησεογραφία του κατά του Χουσεΐν αφού θα κερδίσει πολλά χρήματα και νέες παραγγελίες ενώ τα θύματα των αμάχων γίνονται …..εύηχες «παράπλευρες απώλειες»! Ο δημοσιογράφος είναι συνένοχος στην παρακμή και στην πολιτιστική φτώχεια της κοινωνίας αφού έχει μετατραπεί σε μακιαβελλικό όπλο του συστήματος. Σφαίρες αυτών των όπλων είναι οι αντιφάσεις, τα ψέματα και η αλαζονεία. Είναι ο παραμορφωτικός φακός της αλήθειας. Κινούνται μεταξύ επινόησης και πραγματικότητας με την πλάστιγγα να γέρνει στο κατασκεύασμα και στον αυταρχισμό που εξυπηρετεί συμφέροντα. Ανακατασκευάζουν τα γεγονότα για να τα κάμουν πιο πιστευτά, πιο «καλλιτεχνικά», με «ατράνταχτες αποδείξεις» για να φαίνονται πιο «αληθινά». Όλα ωραιοποιημένα και εμπορευματοποιημένα στη λογική του κέρδους, της «Κολοσσαίας» βιομηχανίας του θεάματος και της απληστίας. Προκαλεί εντύπωση η πτώση των προβαλλόμενων διαφημίσεων σε περιόδους κρίσεων και χάους. Οι ιδιοκτήτες των καναλιών το αποδέχονται γιατί προσβλέπουν σε αύξηση των διαφημίσεων μετά «τα γεγονότα»! «Μετά τις καταστροφές»! Κατά τη διάρκεια, δεν χάνουν τον καιρό τους. Φτιάχνουν τα «image» και τα σλόγκαν των «εκλεκτών τους», ακόμα και με γραφικές εκδηλώσεις υποκρισίας, όπως κεράκια και «επαναστατικές» δηλώσεις Τσίπρα. Η δημοκρατία χάνει το νόημά της και βρίσκουν πρόσφορο έδαφος αυταρχικές και αντικοινωνικές ιδεολογίες.
Αξίζει να ασχοληθούμε και με το πρόβλημα της τηλεοπτικής πτώσης των διαφημίσεων σε περιόδους κρίσης, που εντοπίστηκε και στην Αμερική του 1991. Την πρώτη περίοδο των επιθέσεων στο Ιράκ. Μεγάλες εταιρείες αντέδρασαν στην μαυρίλα των μονοθεματικών πολεμικών δελτίων και θεώρησαν ότι τα προϊόντα τους δεν αξίζουν τέτοια μεταχείριση (να διαφημίζονται έπειτα από θανάτους και πολέμους). Τα κανάλια αποφάσισαν τότε να έρχονται σε συνεννόηση με τους πελάτες τους για να καθορίζουν την είδηση πριν την παρουσίαση του προϊόντος τους. Π.χ. θέλουν την Miss USA να λέει καμιά βλακεία πριν το απορρυπαντικό τους ή τουλάχιστον να δείχνουν «ωραίες» και «αισιόδοξες» σκηνές πολέμου, πριν την σοκολάτα. Θέλουν δηλαδή upbeat εικόνες για να περνά ευκολότερα το μήνυμά τους. Όταν η τηλεόραση είναι βιομηχανία τα πάντα πρέπει να φαίνονται ωραιοποιημένα, πριν τις διαφημίσεις! Αμέσως μετά ξεκινά και πάλι, το χάος, οι φωτιές, τα πτώματα, οι βομβαρδισμοί και τα σπασμένα κεφάλια!(New York Times, 07/02/1991).