Ποιος θα μας φυλάξει από τους φύλακες;

 

Τις τελευταίες ημέρες έχει πέσει στην αντίληψή μου πλήθος δημοσιευμάτων σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση των “συστημικών” τραπεζών, τον καθοριστικό ρόλο του ΤΧΣ, το πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθεί ο ιδιωτικός χαρακτήρας του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και ούτω καθ’ εξής. Πριν προχωρήσουμε σε μια σύντομη επισκόπηση των τελευταίων εξελίξεων που έλαβαν χώρα στον τραπεζικό κλάδο -κυρίως μετά τις εκλογές- ώστε να μπορούμε να εκτιμήσουμε καλύτερα το σκηνικό που έχει έντεχνα στηθεί, καλό είναι να θυμηθούμε κάποια γεγονότα τα οποία χωρίς να είναι κρυφά, δεν έχουν τύχει της ανάλογης προβολής και ανάλυσης από τα “ορθόδοξα” (τουτέστιν καθεστωτικά) ΜΜΕ.
Κατόπιν συμφωνίας της Τρόικας και της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) χαρακτηρίστηκαν ως “συστεμικές” 4 (τέσσερεις) ελληνικές τράπεζες. Η Εθνική, η Eurobank, η Άλφα και η Πειραιώς. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε κρατική βοήθεια σχετικά με θέματα κεφαλαιακής επάρκειας ή ρευστότητας προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα μπορεί να κατευθυνθεί
αποκλειστικά σε αυτές. Οι υπόλοιπες πρέπει είτε να βρουν μόνες τους τα απαραίτητα κεφάλαια είτε να χωριστούν σε “καλή” και “κακή” η κάθε μιας τους. Τα μεν καλά κομμάτια θα συνεχίσουν υπό την αιγίδα και τη χρηματοδότηση του ΤΧΣ -ουσιαστικά υπό καθεστώς πλήρους κρατικής επιτροπείας- με απώτερο σκοπό εντός 2-3 ετών να πωληθούν. Τα δε “κακά” κομμάτια θα τεθούν αυτόματα σε εκκαθάριση, η οποία μπορεί να διαρκέσει 10 ή και παραπάνω χρόνια (για τους παλαιότερους να υπενθυμίσω ότι η εκκαθάριση της τράπεζας Κρήτης δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί…). Φυσικά, λόγω των υπεραρμοδιοτήτων που εκχωρήθηκαν από τον τότε υπουργό οικονομικών Ε. Βενιζέλο προς το διοικητή της ΤτΕ Γ. Προβόπουλο, τα κριτήρια και οι παράμετροι που εξετάστηκαν για την απόφαση αυτή δεν αποτέλεσαν αντικείμενο δημοσίου διαλόγου ως όφειλε μια απόφαση που δεσμεύει δεκάδες δις ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Και οι τέσσερεις “συστεμικές” τράπεζες είχαν κερδοσκοπήσει ασύστολα αγοράζοντας Ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου χωρίς ουσιαστική συμμετοχή κεφαλαίων τους σε αυτή την ενέργεια. Επίσης από τα τέλη του 2008, ΟΛΕΣ αυτές οι τράπεζες εξαρτώνται άμεσα από το ελληνικό κράτος καθώς οι γραμμές χρηματοδότησης των διατραπεζικών αγορών προς αυτές έκλεισαν μετά την κατάρρευση της Leehman Brothers. Στα τέλη του 2012 το ποσό για το οποίο το ελληνικό δημόσιο είχε εγγυηθεί προς την ΕΚΤ (ή τον ΕΛΑ, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά με εξαίρεση το επιτόκιο, ο δανειστής είναι ουσιαστικά ο ίδιος) ανέρχονταν στα 125 δις ευρώ. Όλες αυτές οι τράπεζες είναι ιδιωτικές καθώς ακόμα και στην Εθνική η συμμετοχή του κράτους δεν ξεπερνά το 20%. Και για να μη βιαστεί κάποιος να παρατηρήσει ότι το κράτος έχει λόγο στο διορισμό της διοίκησης της τράπεζας αυτής, να σχολιάσω ότι ο όποιος διορισμός τυγχάνει της πλήρους έγκρισης των άλλων μετόχων οι οποίοι είναι θεσμικοί επενδυτές κυρίως από το εξωτερικό. Ως επιβεβαίωση να σημειωθεί ότι ο νυν αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής είναι ο Πέτρος Χριστοδούλου, ο άνθρωπος που ανέλαβε τις τύχες του ΟΔΔΗΧ κατόπιν οδηγιών της Τρόικας επί Παπακωνσταντίνου. Ο περί ου ο λόγος στέλεχος είχε διαπρέψει τα προηγούμενα έτη ως εκ των βασικών στελεχών της Goldman Sachs στην Ευρώπη.
Η τρόικα αποφάσισε ότι στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν χωράνε κρατικά ιδρύματα για λόγους που εκείνη γνωρίζει, απόφαση με την οποία συμφώνησε και η ΤτΕ. Προφανώς οι εξαιρετικές επιδόσεις των ιδιωτικών τραπεζών οδήγησε σε αυτό το συμπέρασμα και στις διαπραγματεύσεις των μνημονίων, των μεσοπρόθεσμων και λοιπών συμφωνιών και προγραμμάτων αποφασίστηκε να ενισχυθούν με το ποσό των 50 δις ευρώ από χρήματα που δανείζεται το ελληνικό κράτος. Μέχρι εδώ καλά, ας πούμε ότι με λίγη προσπάθεια από τους ρεπόρτερς του ΣΚΑΙ και του CAPITAL το θέμα περνάει σχετικά εύκολα. Από εκεί και πέρα χαρακτηρίζονται ως μη συστεμικές η Αγροτική και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Η μεν πρώτη θυσιάζεται κατακαλόκαιρο προκειμένου να σωθεί η Πειραιώς. Όχι μόνο χαρίζεται αλλά προικοδοτείται και με 7 δις ευρώ ζεστό χρήμα. Τίθεται υπό εκκαθάριση το κακό κομμάτι που περιλαμβάνει τις συμμετοχές σε μια πλειάδα θυγατρικών, τα δάνεια των αμαρτωλών (λιγότερο ή περισσότερο) αγροτικών συνεταιρισμών και κάμποσα ληξιπρόθεσμα δάνεια, κυρίως στεγαστικά και καταναλωτικά. Περνάει στα ψιλά γράμματα ότι τα δάνεια του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, περί των 200 εκ ευρώ τα κληρονομεί η Πειραιώς ως μέρος του “καλού” χαρτοφυλακίου. Λογικό, αφού αυτά τα δανεικά και αγύριστα κεφάλαια των οποίων ούτε οι τόκοι δεν εξυπηρετούνται, εάν πήγαιναν στον εκκαθαριστή θα καθίσταντο αυτομάτως απαιτητά, οι υπόχρεοι (τα δυο κόμματα δηλαδή) θα τίθεντο σε καθεστώς πτώχευσης και το σύστημα θα τινάζονταν στον αέρα. Οι δημοσιογράφοι οι οποίοι δικαιούνται να κατακρίνουν την κρατική Αγροτική για τις χορηγήσεις αυτές, δεν έχουν πλέον λόγο να ασχολούνται με το τι κάνει ένας ιδιώτης…. Το δε Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο αφού χρησιμοποιήθηκε ως σφουγγάρι για να μαζέψει τα απόνερα της χρεωκοπημένης ΑΣΠΙΣ του Π. Ψωμιάδη και αφού κουρεύτηκαν τα ΟΕΔ που είχε αγοράσει με απόφαση του ιδιοκτήτη του, δηλαδή του ελληνικού κράτους χαρακτηρίστηκε από τον Προβόπουλο ως μη βιώσιμο. Τι ειρωνεία! Σπάει στις αρχές του 2013 σε καλό και κακό κομμάτι και στο κακό συμπεριλαμβάνεται σχεδόν αποκλειστικά όλο το δανειακό χαρτοφυλάκιο της ΑΣΠΙΣ, αφού όταν του την φόρτωσαν (κυριολεκτικά) δεν μπήκαν στον κόπο να το απαλλάξουν από αυτό. Το ΤΤ έχει την ίδια αντιμετώπιση με την PROTON του Λαυρεντιάδη αλλά το προσωπικό της αντιμετωπίζεται ως λεπροί (όλοι απολύθηκαν και επαναπροσλήφθηκαν με ατομικές συμβάσεις ως δόκιμοι για ένα έτος, χωρίς εργασιακά δικαιώματα ενώ πολλοί παραμένουν ακόμα απλήρωτοι για τον Ιανουάριο) τη στιγμή που τα στελέχη της Νέας PROTON έχουν διατηρήσει μέχρι και τις εταιρικές ALFA ROMEO που τους είχε παραχωρήσει ο Λαυρέντης λίγο πριν συλληφθεί, προκειμένου να σιωπούν. (σσ. Αφού το ΤΤ έγινε PROTON, αναμένουμε να δούμε και ποιοί θα μπουν φυλακή)
Οι εκθέσεις των ανεξάρτητων εκτιμητών που ελήφθησαν υπ’ όψιν για το χαρακτηρισμό των τραπεζών ως “συστεμικές” ή μη δεν δόθηκαν έως τώρα στη δημοσιότητα από επίσημη αρχή. Από διαρροές που δημοσιεύθηκαν σε μη ¨ορθόδοξα” ΜΜΕ αυτό που προκύπτει είναι ότι η ΑΤΕ δεν ήταν σε καμιά περίπτωση σε χειρότερη μοίρα από την Πειραιώς ενώ το ΤΤ είναι με διαφορά η πιο υγιής ελληνική τράπεζα και από τις καλύτερες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στα τέλη του 2012 ολοκληρώνεται και το δεύτερο κούρεμα των ΟΕΔ. Λογιστικά στα 105 δις του Βενιζέλου προστίθενται και καμιά 30αριά του Στουρνάρα. Κανείς όμως δεν λέει ότι τα 70 τουλάχιστον από αυτά θα πρέπει να καλυφθούν ΑΜΕΣΑ από το ελληνικό δημόσιο με την ανακεφαλαιοποίηση των “συστεμικών” τραπεζών και τη χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων. Και φυσικά οι συνέπειες των κουρεμάτων δεν είναι δυνατό να εκτιμηθούν ακόμα πλήρως. Άλλωστε μπορεί κάποιος εγκέφαλος του ΔΝΤ να έκανε κάνα ακόμα λάθος σε κάποιον πολλαπλασιαστή και τα νούμερα να μην είναι ακριβώς έτσι…
Οι μέτοχοι της Eurobank (κυρίως η οικογένεια Λάτση) αποφασίζουν να φύγουν από τον τραπεζικό χώρο και χαρίζουν ουσιαστικά την τράπεζα στην Εθνική. Η Άλφα αποφασίζει να συγχωνευθεί με την Εμπορική την οποία οι Γάλλοι μέτοχοί της πρόκειται να την προικίσουν με 2,5 περίπου δις, ποσό που θεωρήθηκε απαραίτητο από την πλευρά της Άλφα προκειμένου να απαλλάξει τους Γάλλους από το βάρος της επένδυσής τους. Επίσης οι άλλοι κουτόφραγκοι που είχαν αποκτήσει τη Γενική, την προικίζουν με τη σειρά τους περίπου 300 εκ ευρώ και τη δίνουν στην Πειραιώς. Έτσι εκπληρώνεται και η πρόβλεψη κορυφαίου τέως τραπεζίτη ότι στην Ελλάδα υπάρχει χώρος για δυόμισι τράπεζες.
Μπροστά στις γενικευμένες διαμαρτυρίες αντιπολίτευσης και κοινωνίας η Τρόικα θέτει έναν όρο για την ανακεφαλαιοποίηση των τριών πλέον τραπεζών. Το 10% του ποσού θα πρέπει να καλυφθεί από τους ιδιώτες μετόχους τους. Το νούμερο φτάνει τα 5 και πλέον δις ευρώ, ποσό που για τα σημερινά δεδομένα είναι εξωπραγματικό. Για να έχει κάποιος μέτρο σύγκρισης, σχεδόν 2 χρόνια πριν η Πειραιώς έκανε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 800 εκ ευρώ. Έχει δημοσιευθεί ότι τα 80 εκ βρέθηκαν μέσα από δάνειο που έδωσε η PROTON σε off shore του Σάλλα, ενώ άλλα 120 εκ δόθηκαν με τον ίδιο τρόπο από τη Μαρφίν. Αντίστοιχα η Πειραιώς εξυπηρέτησε με ανάλογα ποσά την ομάδα Βγενόπουλου. Αν λέει συγκεντρωθεί το 10%, οι τραπεζίτες θα διατηρήσουν το μάνατζμεντ των τραπεζών τους για 5 έτη και θα έχουν το δικαίωμα μετά την έλευση αυτών να αγοράσουν πίσω από το δημόσιο τις τράπεζές τους. Αλλιώς οι τράπεζες θα κρατικοποιηθούν. Ένσταση πρώτη: γιατί οι εκ του αποτελέσματος αποτυχημένοι να διατηρήσουν το μάνατζμεντ όταν θα κατέχουν ένα τόσο μικρό κομμάτι των επιχειρήσεών τους; Ένσταση δεύτερη: σε τί τιμή θα αγοράσουν μετά τα 5 έτη; Στα 45 δις; Στα 45 δις πλέον τόκων; Σε τίμημα που θα θεωρηθεί τότε εύλογο, βάσει διαδικασιών αντίστοιχης διαφάνειας με αυτές που ακολουθούν Προβόπουλος και τρόικα; Εδώ δεν πρόκειται για κοροϊδία, πρόκειται για την απάτη του αιώνα και αυτό θα αποδειχθεί περίτρανα.
Και ερχόμαστε στο σήμερα. Το σύστημα προσπαθεί να πείσει για το εφικτό του εγχειρήματος. Καλλιεργείται κλίμα αισιοδοξίας στο Χρηματιστήριο, γίνεται προσπάθεια ανάκτησης των 1000 μονάδων του Γενικού Δείκτη. Τα παπαγαλάκια διαδίδουν ότι τα δύσκολα πέρασαν. Μάλλον ελπίζουν ότι κάποιοι θα ξεγελαστούν και θα συμμετάσχουν ως ιδιώτες στην ανακεφαλαιοποίηση. Συνεχή δημοσιεύματα κάνουν λόγο για την εκτεταμένη άνοδο των μετοχών. Κανείς δεν ξέρει αν απευθύνονται σε έλληνες ή ξένους επενδυτές. Κορυφαίο στέλεχος της Eurobank σε πρόσφατο άρθρο του προσπαθεί να πείσει για την αναγκαιότητα διατήρησης του ιδιωτικού χαρακτήρα των τραπεζών. Προφανώς γιατί κινδυνεύει η θέση του και η “αγορά” την οποία αυτός και οι ομοϊδεάτες του έχουν θεοποιήσει δεν συγχωρεί και δεν έχει χώρο για αποτυχημένους. Αγνοεί επίσης προκλητικά το ότι το μέχρι χθες αφεντικό του αποφάσισε να μη βάλει δραχμή (για ευρώ ούτε κουβέντα) στη μέχρι πρότινος ναυαρχίδα του ομίλου του. Η Καθημερινή δημοσιεύει ένα άρθρο στο οποίο αναλύει πόσο σημαντικό έργο επιτέλεσε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, πόσο κουραστικό ήταν όλο αυτό το διάστημα και ότι ακολουθεί ακόμα πιο δύσκολο πρόγραμμα. Καταλήγει λέγοντας ότι η ανακεφαλαιοποίηση των “συστεμικών” τραπεζών είναι απίθανο να ολοκληρωθεί μέχρι τον Απρίλιο όπως προέβλεπε η συμφωνία με την τρόικα. Προφανώς προεξοφλεί την αδυναμία συγκέντρωσης του 10% και προσπαθεί να κερδίσει χρόνο για τους τραπεζίτες. Επίσης πιέσεις ασκούνται στην κατάργηση του όρου αυτού με σκοπό τη διατήρηση του μάνατζμεντ χωρίς συμμετοχή στην ανακεφαλαιοποίηση.
Πραγματικά δεν μπορώ να είμαι μέσα στο μυαλό των τροϊκανών ούτε να ξέρω ποιός είναι ο απώτερος σκοπός τους. Από εδώ και πέρα, ότι γράφω είναι προσωπικές εκτιμήσεις και όχι γεγονότα. Αν οι τροϊκανοί ήθελαν να προσφέρουν τις ελληνικές τράπεζες στα αφεντικά τους (δηλαδή σε ευρωαμερικανικούς ομίλους) θα μπορούσαν να το έκαναν εύκολα, θέτοντας π.χ. όρο 20% ή 15% συμμετοχής αντί του 10%. Εκ των πραγμάτων το νούμερο αυτό δεν θα είχε καμιά πιθανότητα να επιτευχθεί από τους εγχώριους μετόχους και όποιος ξένος ενδιαφέρονταν θα μπορούσε να πάρει εύκολα το μάνατζμεντ όλου του ελληνικού τραπεζικού συστήματος με μόλις 8-10 δις. Ουσιαστικά θα αγόραζε το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Από την άλλη μπορεί οι ξένοι να μη θέλουν να εμπλακούν άμεσα με το βάλτο της ελληνικής καθημερινότητας και με τους επιτρόπους που αυτοί θα διορίσουν μέσω της τρόικας να έχουν τον έλεγχο χωρίς να εκταμιεύσουν κεφάλαια. Τότε ο όρος θα έχει μπει για να κρατήσει τα προσχήματα απέναντι στους ντόπιους τραπεζίτες. Μπορεί ακόμα ο όρος του 10% να είναι πρόσχημα απέναντι στην ελληνική κοινή γνώμη. Εντάξει, τους αφήνουμε τη διοίκηση αλλά κάτι έβαλαν από την τσέπη τους. Ίσως ακόμα το 10% να είναι μια βάση διαπραγμάτευσης και σε άσχετη φάση, αφού έχει διαμορφωθεί άλλη ατζέντα για την καθημερινότητα να απαλειφθεί τελείως ο όρος και οι τραπεζίτες μας να διατηρήσουν τον έλεγχο των μαγαζιών τους έχοντας απλώς κάποιους επιτρόπους που υποτίθεται ότι θα τους ελέγχουν για χορηγήσεις άνω των 10 εκ ευρώ. Στο μεταξύ, οι επίτροποι αυτοί έχουν αναλάβει λέει καθήκοντα από τα μέσα του Γενάρη, αλλά τα στελέχη των τραπεζών κρυφογελάνε μαζί τους αφού ακόμα δεν έχουν βρεθεί γραφεία να τους στεγάσουν. Το κερασάκι στην τούρτα; Κρατηθείτε: αξιωματούχοι της τρόικας διαπίστωσαν ότι το μέσο καταθετικό επιτόκιο στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό και αν δεν πέσει σύντομα θα πρέπει να γίνει νομοθετική ρύθμιση για να μπει πλαφόν από το κράτος. Για όσους δεν κατάλαβαν, οι θιασώτες της ελεύθερης αγοράς, της απορρύθμισης και των ιδιωτικοποιήσεων ζητούν από το κράτος να προστατέψει τις τράπεζες (που σκοπεύουν από ότι φαίνεται να αφήσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ιδιωτικές) θέτοντας μέγιστο επιτρεπόμενο όριο στα επιτόκια καταθέσεων. Διατίμηση δηλαδή. Αυτά και μη χειρότερα.
Αθήνα, 02-02-2013
Σ.Κ.
ΥΓ: Προτείνω ο Α. Βγενόπουλος να ανακηρυχθεί σε εθνικό ευεργέτη. Με πρωτοβουλία του πριν 10 μήνες η κυπριακή Μαρφίν-Λαϊκή απορρόφησε την ελληνική Μαρφίν-Εγνατία. Αποτέλεσμα: το κυπριακό δημόσιο φορτώθηκε 4 δις ευρώ τρύπα της τελευταίας, τα οποία θα είχε φορτωθεί το ελληνικό δημόσιο αν δεν είχε προχωρήσει η απορρόφηση.
2