Να ξεκινήσει άμεσα ο διάλογος για την τοπική αυτοδιοίκηση.

Του Αθανάσιου Κατσίμπελη*
Είναι κοινό μυστικό πως εδώ και χρόνια, κάτι δεν πάει καλά στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και παρά τις μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα οδηγούσαν στην εκπλήρωση της Συνταγματικής επιταγής του αποκεντρωμένου κράτους, οι οργανισμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κρατούν κατά κανόνα τα σκήπτρα της διαφθοράς και της διαπλοκής και
έχουν μετατραπεί σε εστίες κατασπατάλησης του δημοσίου χρήματος.
Ούτε ο «Καποδίστριας», ούτε ο «Καλλικράτης» κατάφεραν να προσφέρουν στον Έλληνα πολίτη ένα σύγχρονο μοντέλο Τοπικής Αυτοδιοίκησης αντάξιο άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Το πελατειακό κομματικό σύστημα φρόντισε να αναπαραχθεί και μέσα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση με διατάξεις που θεσπίστηκαν για να υπηρετούν συγκεκριμένες κάθε φορά κομματικές σκοπιμότητες. Υπάρχει λοιπόν εκ των πραγμάτων μια κρίση αντιπροσώπευσης των πολιτών σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε όλη την Επικράτεια της χώρας με το φαινόμενο της διαφθοράς να αντιστοιχεί στην Μετριοκρατία και Αναξιοκρατία που τροφοδοτείται από το πελατειακό σύστημα και την τοπική διαπλοκή.
Μόλις πριν δύο εβδομάδες η εφημερίδα «Εθνος» δημοσιοποίησε λίστα που συντάχθηκε από το ΣΔΟΕ και η οποία περιελάμβανε 105 πρώην και νυν περιφερειάρχες, αντιπεριφερειάρχες, νομάρχες, δημάρχους και συμβούλους, οι οποίοι σύμφωνα με την εφημερίδα βρέθηκαν με περιουσιακά στοιχεία που δεν δικαιολογούνται από το «πόθεν έσχες» τους.
Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, όπως για παράδειγμα ο Δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου κ. Διονύσης Χατζηδάκης που βραβεύτηκε πρόσφατα ανάμεσα σε 350 δημόσιους λειτουργούς από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και αναδείχθηκε δεύτερος. Για την κορυφαία αυτή διάκριση του κ. Χατζηδάκη μεταξύ άλλων αποφασιστικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι ο δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου κατόρθωσε να είναι πλεονασματικός στην οικονομική του διαχείριση. Ένας άλλος παράγοντας ήταν η πλήρης αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και των σχετικών δυνατοτήτων που παρέχουν με την ανάλογη χρηστή διαχείρισή τους.
Η παραπάνω εξαίρεση απλά επιβεβαιώνει τον κανόνα, καθώς είναι πολύ λίγοι οι πλεονασματικοί Δήμοι και ακόμα λιγότεροι αυτοί που έχουν εκμεταλλευτεί στο έπακρο και έχουν αξιοποιήσει με διαφάνεια τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα προς όφελος των δημοτών τους. Εκτός λοιπόν από τη διαφθορά θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και η ανικανότητα.
Αυτό βέβαια θα μπορούσε να επιτευχθεί, αν προσέλκυε ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ανθρώπους με οράματα και γνώσεις. Ελάχιστοι τέτοιοι άνθρωποι, που δίνουν κύρος στην θέση που κατέχουν και δεν διακρίνονται μόνον από αυτή, θα αποφασίσουν να εμπλακούν σε ένα τέτοιο αρρωστημένο σύστημα. Κι αν το αποφασίσουν σύντομα θα παραιτηθούν όπως συμβαίνει συχνά και έχουν παραιτηθεί πολλοί άξιοι για να επικρατήσουν οι κάτω του μετρίου στην καλύτερη των περιπτώσεων.
Ως πότε οι οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα αποτελούν κατά κανόνα οργανωμένα συστήματα τοπικής εξουσίας και διαπλοκής με διακομματική μάλιστα συναίνεση και διακομματική αλληλοκάλυψη ευθυνών, παρανομιών και παραλείψεων;
Τα τελευταία χρόνια η δικαιοσύνη έχει οδηγήσει αρκετούς Τοπικούς Άρχοντες στην έκπτωση από το αξίωμα που τους έδωσε ο λαός αλλά κι αυτό αποτελεί την εξαίρεση καθώς σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις υπάρχουν αιρετοί που εξακολουθούν να νέμονται την τοπική εξουσία έχοντας, θα έλεγε κανείς, εξασφαλίσει μια ιδιότυπη και εξοργιστική ασυλία, ανάλογη της νοοτροπίας των πολιτικών και των κομμάτων που τους εξέθρεψαν.
Επιτακτική ανάγκη αυτή τη δύσκολη περίοδο, που ο λαός μας βιώνει μια μεγάλη ανθρωπιστική κρίση είναι οι οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης να επιτελέσουν το ρόλο που τους πρέπει απέναντι στην κοινωνία. Αυτό θα γίνει με μια ολοκληρωτική μεταρρύθμιση του θεσμού που θα θέσει ασφαλιστικές δικλίδες και θα επιφέρει την «κάθαρση» των φαινομένων σήψης και ανικανότητας.
Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα ο δημόσιος διάλογος με δεδομένη και την πρωτοποριακή πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών κ. Ευρυπίδη Στυλιανίδη περί θέσπισης χωριστού ψηφοδελτίου για περιφερειάρχες και δημάρχους, αλλά ενιαίο ψηφοδέλτιο για την εκλογή περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων. «Μόνο ένα τέτοιο σύστημα» σημειώνει στη συνέντευξή του ο Υπουργός «θα αναδείξει προσωπικότητες σε όλα τα επίπεδα της τοπικής αυτοδιοίκησης, εδραιώνοντας την αξιοσύνη ως κριτήριο επιλογής, εμπεδώνοντας κουλτούρα συνεργασίας χωρίς ιδεοληψίες και γκρεμίζοντας τα στεγανά του μικροκομματισμού των παρατάξεων και τη διαπλοκή των τοπικών κυκλωμάτων.
Έτσι μόνο θα αναγεννηθεί η αδέσμευτη αυτοδιοίκηση, θα αναδειχτούν οι άξιοι στις τοπικές κοινωνίες, θα απομονωθούν τα άκρα και οι ακρότητες και θα αρχίσει το ξήλωμα ενός εξαντλημένου και ξεπερασμένου παλαιοκομματικού συστήματος.»
Δεν φτάνει βέβαια η αλλαγή ενός εκλογικού συστήματος, αν δεν θεσπιστούν ασυμβίβαστα και κανόνες διαφάνειας που θα στείλουν τους «αμαρτωλούς» στο καθαρτήριο και θα τους αποκλείσουν από την επιθυμία της συνεχούς σωτηρίας μας.
Οι πολίτες οφείλουν με δημόσια διαβούλευση να συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που θα αναγεννήσει την Αυτοδιοίκηση. Αυτοί εξάλλου πληρώνουν καθημερινά βαρύ τίμημα τόσο των πράξεων όσο και των παραλείψεων των Αιρετών τους Αρχόντων.
*Δάσκαλος-Μ.Ed, Νομικός.