Μακροχρόνια άνεργοι και παράνομοι μετανάστες η πλειοψηφία των αδήλωτων εργαζομένων
Στο 36% έχει φθάσει η αδήλωτη εργασία και σε ορισμένες περιοχές της χώρας το 44%, ενώ το 42% των ανασφάλιστων εργαζομένων είναι αλλοδαποί χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία των ελέγχων για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και της «μαύρης» εργασίας, που πραγματοποίησαν στη διάρκεια του προηγούμενου έτους, σε όλη τη χώρα, τα κλιμάκια των επιθεωρητών της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (Ε.ΥΠ.Ε.Α), του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ ΕΤΑΜ),.
Στο πόρισμα της Ε.ΥΠ.Ε.Α των ελεγκτών που έχει κοινοποιηθεί ήδη στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, κατά την περίοδο από 01/01 έως 31/12/12 ελέγχθηκαν συνολικά 19.083 επιχειρήσεις από τις οποίες διαπιστώθηκε ότι 1.038 επιχειρήσεις αν και απασχολούσαν προσωπικό δεν τηρούσαν Μητρώο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (αναπόγραφες – ποσοστό 5,4%) ούτε είχαν ενημερώσει άλλες αρμόδιες Υπηρεσίες για το απασχολούμενο προσωπικό τους (Επιθεώρηση Εργασίας – ΟΑΕΔ).
Στους επιτόπιους ελέγχους καταχωρήθηκαν 60.796 εργαζόμενοι από τους οποίους 22.006 (ποσοστό 36%) ήταν ανασφάλιστοι (9.345 αλλοδαποί – 12.661 ημεδαποί).
Διαπιστώθηκαν 9.191 παραβάσεις σε βάρος αντίστοιχου αριθμού επιχειρήσεων και συντάχθηκαν πρόστιμα 11.882.500 ευρώ.
Σε πολλές από τις περιπτώσεις αυτές οι έλεγχοι έγιναν από μικτά κλιμάκια με τη συμμετοχή ελεγκτών του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, (ΣΔΟΕ), επιθεωρητών του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ), του υπουργείου Ανάπτυξης και τη συνδρομή της Ελληνικής Αστυνομίας.
Από τους καταγεγραμμένους ανασφάλιστους από την Ε.ΥΠ.Ε.Α. σε ποσοστό 42% είναι αλλοδαποί που διαφεύγουν οποιασδήποτε επίσημης καταγραφής δικαιολογώντας τη δυσαναλογία μεταξύ αδειών εργασίας και αιτήσεων νομιμοποίησης του μεγάλου αριθμού μεταναστών που εξακολουθούν να διαμένουν και να εργάζονται παράνομα στη χώρα.
Στον απολογισμό του προηγούμενου έτους του 2011 της ίδιας υπηρεσίας του ΙΚΑ το ποσοστό της αδήλωτης εργασίας έφθανε το 30% και των ανασφάλιστων αλλοδαπών στο 40%.
«Στην υψηλή φορολογία και στα υψηλά ποσοστά ασφαλίστρων» αποδίδει, μιλώντας στο ΑΜΠΕ, την συνεχή αύξηση της μαύρης εργασίας ο Γενικός Διευθυντής της Ε.ΥΠ.Ε.Α, Μάρκος Τούντας. Σύμφωνα με τον κ. Τούντα, «η απόκλιση μεταξύ συνολικού κόστους εργασίας και καθαρών αποδοχών αποτελεί βασικό παράγοντα για την αύξηση της παράνομης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής.Από την άλλη πλευρά, η παραβατικότητα ενισχύεται από την μακροχρόνια ανεργία και την ανεξέλεγκτη παράνομη μετανάστευση, που δημιούργησαν μια νέα μεγάλη κατηγορία εργαζομένων με περιορισμένες απαιτήσεις που καταφεύγουν στην ανεπίσημη αγορά εργασίας με επαχθείς όρους έντονα στοιχεία εκμετάλλευσης το βασικότερο των οποίων είναι και η έλλειψη ασφάλισης».
Ο κ. Τούντας επισημαίνει ακόμη, ότι «ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας παραμένει αδήλωτο και η απόκρυψη του αφορά κυρίως απασχόληση μεταναστών, εποχιακά απασχολούμενους αλλά και πλήρως αδήλωτες επιχειρηματικές δραστηριότητες».
Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα των ελέγχων της Ε.ΥΠ.Ε.Α, οι κλάδοι που απασχολούν το μεγαλύτερο ποσοστό ανασφάλιστου προσωπικού είναι οι τουριστικές εποχιακές επιχειρήσεις, ο κλάδος επισιτισμού και διασκέδασης, οι υπηρεσίες καθαριότητας και security, φύλαξης παιδιών και ηλικιωμένων, εταιρίες υπεργολαβιών, εμπορικές επιχειρήσεις, βιοτεχνίες, ιδιωτικές σχολές – φροντιστήρια και οικοδομή όπου η εισφοροδιαφυγή παράλληλα με το συνεχή επιτόπιο έλεγχο απαιτεί και τη δημιουργία κατάλληλου νομικού πλαισίου.
Παρ’ ότι αποτελεί κοινή και διαχρονική παραδοχή των αρμοδίων στελεχών του υπουργείου Εργασίας ότι το μοναδικό μέσο πρόληψης και καταστολής της εισφοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας είναι οι τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι των επιχειρήσεων από εξειδικευμένους ελεγκτές, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί εξακολουθούν να έχουν μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό και τεχνικά μέσα.
Για παράδειγμα, το ελεγκτικό δυναμικό της Ε.ΥΠ.Ε.Α, που αποτελεί το μοναδικό ελεγκτικό όργανο του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για τον εντοπισμό της ανασφάλιστης εργασίας, της ανέρχεται σε μόλις 23 άτομα για όλη την επικράτεια.
Η υπηρεσία λειτουργεί όλο το 24ωρο και τα κλιμάκια των ελεγκτών μετακινούνται σε διαφορετικές περιοχές ανάλογα με την εποχή.
Κατά τη θερινή περίοδο, δηλαδή από 21/06/12 έως 30/09/12 τα κλιμάκια της Ε.ΥΠ.Ε.Α. μετακινήθηκαν προς όλους τους τουριστικούς προορισμούς και πραγματοποίησαν 3.487 ελέγχους, κυρίως σε εποχιακές επιχειρήσεις. Από τους 15.013 απασχολούμενους στις επιχειρήσεις αυτές διαπιστώθηκε ότι 4.347 ήταν ανασφάλιστοι (ποσοστό 29%) και συντάχθηκαν συνολικά πρόστιμα 2.512.500 ευρώ.
Τη χειμερινή περίοδο έτους 2012 κλιμάκια της Ε.ΥΠ.Ε.Α ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μετακινήθηκαν για ελέγχους εκτός Αθήνας, Ιωαννίνων και Θεσσαλονίκης σε επιχειρήσεις σε όλη την υπόλοιπη ελληνική επικράτεια. Πραγματοποιήθηκαν 2.154 έλεγχοι, όπου σε σύνολο 6.812 απασχολούμενων διαπιστώθηκε ότι 3.002 ήταν ανασφάλιστοι (ποσοστό 44 %) και συντάχθηκαν συνολικά πρόστιμα 1.498.000 ευρώ.
Στους επιτόπιους ελέγχους καταχωρήθηκαν 60.796 εργαζόμενοι από τους οποίους 22.006 (ποσοστό 36%) ήταν ανασφάλιστοι (9.345 αλλοδαποί – 12.661 ημεδαποί).
Διαπιστώθηκαν 9.191 παραβάσεις σε βάρος αντίστοιχου αριθμού επιχειρήσεων και συντάχθηκαν πρόστιμα 11.882.500 ευρώ.
Σε πολλές από τις περιπτώσεις αυτές οι έλεγχοι έγιναν από μικτά κλιμάκια με τη συμμετοχή ελεγκτών του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, (ΣΔΟΕ), επιθεωρητών του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ), του υπουργείου Ανάπτυξης και τη συνδρομή της Ελληνικής Αστυνομίας.
Από τους καταγεγραμμένους ανασφάλιστους από την Ε.ΥΠ.Ε.Α. σε ποσοστό 42% είναι αλλοδαποί που διαφεύγουν οποιασδήποτε επίσημης καταγραφής δικαιολογώντας τη δυσαναλογία μεταξύ αδειών εργασίας και αιτήσεων νομιμοποίησης του μεγάλου αριθμού μεταναστών που εξακολουθούν να διαμένουν και να εργάζονται παράνομα στη χώρα.
Στον απολογισμό του προηγούμενου έτους του 2011 της ίδιας υπηρεσίας του ΙΚΑ το ποσοστό της αδήλωτης εργασίας έφθανε το 30% και των ανασφάλιστων αλλοδαπών στο 40%.
«Στην υψηλή φορολογία και στα υψηλά ποσοστά ασφαλίστρων» αποδίδει, μιλώντας στο ΑΜΠΕ, την συνεχή αύξηση της μαύρης εργασίας ο Γενικός Διευθυντής της Ε.ΥΠ.Ε.Α, Μάρκος Τούντας. Σύμφωνα με τον κ. Τούντα, «η απόκλιση μεταξύ συνολικού κόστους εργασίας και καθαρών αποδοχών αποτελεί βασικό παράγοντα για την αύξηση της παράνομης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής.Από την άλλη πλευρά, η παραβατικότητα ενισχύεται από την μακροχρόνια ανεργία και την ανεξέλεγκτη παράνομη μετανάστευση, που δημιούργησαν μια νέα μεγάλη κατηγορία εργαζομένων με περιορισμένες απαιτήσεις που καταφεύγουν στην ανεπίσημη αγορά εργασίας με επαχθείς όρους έντονα στοιχεία εκμετάλλευσης το βασικότερο των οποίων είναι και η έλλειψη ασφάλισης».
Ο κ. Τούντας επισημαίνει ακόμη, ότι «ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας παραμένει αδήλωτο και η απόκρυψη του αφορά κυρίως απασχόληση μεταναστών, εποχιακά απασχολούμενους αλλά και πλήρως αδήλωτες επιχειρηματικές δραστηριότητες».
Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα των ελέγχων της Ε.ΥΠ.Ε.Α, οι κλάδοι που απασχολούν το μεγαλύτερο ποσοστό ανασφάλιστου προσωπικού είναι οι τουριστικές εποχιακές επιχειρήσεις, ο κλάδος επισιτισμού και διασκέδασης, οι υπηρεσίες καθαριότητας και security, φύλαξης παιδιών και ηλικιωμένων, εταιρίες υπεργολαβιών, εμπορικές επιχειρήσεις, βιοτεχνίες, ιδιωτικές σχολές – φροντιστήρια και οικοδομή όπου η εισφοροδιαφυγή παράλληλα με το συνεχή επιτόπιο έλεγχο απαιτεί και τη δημιουργία κατάλληλου νομικού πλαισίου.
Παρ’ ότι αποτελεί κοινή και διαχρονική παραδοχή των αρμοδίων στελεχών του υπουργείου Εργασίας ότι το μοναδικό μέσο πρόληψης και καταστολής της εισφοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας είναι οι τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι των επιχειρήσεων από εξειδικευμένους ελεγκτές, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί εξακολουθούν να έχουν μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό και τεχνικά μέσα.
Για παράδειγμα, το ελεγκτικό δυναμικό της Ε.ΥΠ.Ε.Α, που αποτελεί το μοναδικό ελεγκτικό όργανο του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για τον εντοπισμό της ανασφάλιστης εργασίας, της ανέρχεται σε μόλις 23 άτομα για όλη την επικράτεια.
Η υπηρεσία λειτουργεί όλο το 24ωρο και τα κλιμάκια των ελεγκτών μετακινούνται σε διαφορετικές περιοχές ανάλογα με την εποχή.
Κατά τη θερινή περίοδο, δηλαδή από 21/06/12 έως 30/09/12 τα κλιμάκια της Ε.ΥΠ.Ε.Α. μετακινήθηκαν προς όλους τους τουριστικούς προορισμούς και πραγματοποίησαν 3.487 ελέγχους, κυρίως σε εποχιακές επιχειρήσεις. Από τους 15.013 απασχολούμενους στις επιχειρήσεις αυτές διαπιστώθηκε ότι 4.347 ήταν ανασφάλιστοι (ποσοστό 29%) και συντάχθηκαν συνολικά πρόστιμα 2.512.500 ευρώ.
Τη χειμερινή περίοδο έτους 2012 κλιμάκια της Ε.ΥΠ.Ε.Α ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μετακινήθηκαν για ελέγχους εκτός Αθήνας, Ιωαννίνων και Θεσσαλονίκης σε επιχειρήσεις σε όλη την υπόλοιπη ελληνική επικράτεια. Πραγματοποιήθηκαν 2.154 έλεγχοι, όπου σε σύνολο 6.812 απασχολούμενων διαπιστώθηκε ότι 3.002 ήταν ανασφάλιστοι (ποσοστό 44 %) και συντάχθηκαν συνολικά πρόστιμα 1.498.000 ευρώ.