«Πόδι» από τη φωλιά – κατά κυριολεξία – δίνει ο θηλυκός γύπας στον αρσενικό, όταν αυτός δεν είναι σε θέση να αναπαραγάγει και να ανταπεξέλθει στο ρόλο που του έχει οριστεί από τη φύση, που δεν είναι άλλος από το να «κουβαλάει» στο σπίτι και γενικώς να είναι καλός συζυγός! Διότι την ισορροπία της φύσης δεν την έχει διαταράξει … η ισότητα – κι ευτυχώς!
Η ζωή των πουλιών αυτών, παρά το γεγονός ότι παρακολουθούνται από τους επιστήμονες, αποτελεί ένα γρίφο καθώς, πολλά πράγματα έχουν «ανιχνευτεί», όχι όμως και ο θαυμαστός τρόπος επικοινωνίας τους.
Ο ορνιθολόγος του ΜΦΙΚ Δρ. Σταύρος Ξηρουχάκης με αφορμή τη σημαντική προσπάθεια που γίνεται για την προστασία του είδους, έδωσε στο MαdeinCreta πληροφορίες, καθόλου γνωστές στο ευρύ κοινό, για τον τρόπο ζωής των ζευγαριών και των αποικιών τους, που δε διαφέρουν και πολύ από την ανθρώπινη πραγματικότητα, με τη διαφορά ότι οι ρόλοι είναι πιο ξεκάθαροι και οι κανόνες δεν διαταράσσονται.
Πρώτα πρώτα οι γύπες ζουν πολλά χρόνια και μπορούν να αναπαράγονται – όπως συμβαίνει με όλα τα πτηνά – μέχρι το τέλος της ζωής τους! Ηλικιακά ζουν 25 έτη ενώ σε περίπτωση αιχμαλωσίας φτάνουν τα 40!
Είναι μονογαμικά, προστατεύουν τα μικρά τους, κι επί της ουσίας ασχολούνται με τις φωλιές, τους 8 από τους 12 μήνες του έτους.
“Για τους γύπες αλλά και γενικώς για τα περισσότερα πουλιά η αναπαραγωγή είναι τρομακτική επένδυση (!)” – θα πει στο MadeinCreta o κ. Ξηρουχάκης.
Βέβαια όλη αυτή η «επένδυση» δε γίνεται τυχαία, με το θηλυκό να ορίζει συνήθως τους κανόνες της συμβίωσης και να είναι πολύ προσεκτικό στην επιλογή του.
Αναπαράγονται από τα μέσα του Δεκεμβρίου ως τα μέσα του Φεβρουαρίου, γεννώντας 1 με 2 αυγά, συνήθως ένα – τα οποία εκκολάπτονται σε διάστημα μεταξύ 53 και 58 ημερών. Μετά την εκκόλαψη οι νεοσσοί περνούν ένα διάστημα 106 έως 130 ημερών μαζί με τους γονείς τους πριν μπορέσουν να πετάξουν.
Το ζευγάρωμα ξεκινάει με το χτίσιμο της φωλιάς
Στη φύση οι ρόλοι είναι μοιρασμένοι. Το θηλυκό μένει στη φωλιά για την κατασκευή της και το αρσενικό είναι αυτό που κουβαλάει. Με αυτόν τον τρόπο το θηλυκό τεστάρει την υπευθυνότητα του αρσενικού.
Πόσο συχνά φέρνει τη τροφή ή πόσο είναι δεσμευμένο σε αυτή τη διαδικασία.
Αν το κάνει για μια δυο ημέρες και μετά φύγει, σταματάει η διαδικασία της αναπαραγωγής. Το θηλυκό βρίσκει ένα άλλο άτομο τον επόμενο χρόνο.
Το βασικό στη σχέση τους είναι ότι το θηλυκό πρέπει να αισθανθεί ασφάλεια. Θα έχουν μαζί για τους επόμενους 8 μήνες ένα μικρό, το οποίο πρέπει να αναθρέψουν, και αυτό δεν είναι μικρή υπόθεση.
Μετά τη «γέννηση» τον πρώτο 1,5 μήνα μένουν και οι δύο δίπλα στο νεοσσό. Το μικρό τους δεν το αφήνουν ποτέ μόνο, μένει πάντα ένας από τους δυο.
Όταν έρθει η ώρα της «ενηλικίωσης» το διώχνουν από τη φωλιά. Σταματούν να το ταΐζουν για να αναγκαστεί να πετάξει, να φύγει.
Μέχρι την πλήρη ανεξαρτησία των νεοσσών, τα ταΐζουν ακόμα για ένα δίμηνο και μετά … τέλος! Ανοίγουν τα φτερά τους και φεύγουν μακριά από τους γονείς τους.
Η αναζήτησης της νέας αποικίας διαρκεί για 4-5 χρόνια μέχρι να βρουν και εκείνα το ταίρι τους και να αρχίσουν τη δική τους ζωή.
Τι σταματάει την αναπαραγωγική διαδικασία;
Η αναπαραγωγή επίσης μπορεί να σταματήσει και εξαιτίας της απειρίας του αρσενικού. Λόγω ηλικίας. Αν το αρσενικό είναι 4-5 ετών- ηλικία που θεωρείται έτοιμο για αναπαραγωγή- και το θηλυκό 7-8 ετών και κάτι δεν «πάει καλά» μεταξύ τους, εξαιτίας της απειρίας του, το θηλυκό δε “χαρίζεται”! Πετά και ψάχνει το ταίρι του αλλού.
Ένα άλλο στοιχείο που μπορεί να μπλοκάρει την αναπαραγωγή είναι το κατά πόσο η τροφή είναι προβλέψιμη.
Αν η εξεύρεσή της δεν μπορεί να προβλεφθεί επίσης σταματάει η αναπαραγωγή. Αν παρά τις προβλέψεις δε βρίσκουν τροφή, αφήνουν το μικρό τους. Ο μηχανισμός της φύσης είναι να επιβιώσει ο γονιός για να αναπαραχθεί το είδος. Η φύση επενδύει στον ώριμα αναπαραγωγικά πληθυσμό. Δε θα επιβιώσει ο νεοσσός. Είναι πιο συμφέρον να επιβιώσουν οι γονείς που θα κάνουν ένα μικρό ανά χρόνο, παρά να επιβιώσει το μικρό.
Το μυστήριο της ζωής τους παραμένει ανεξιχνίαστο!
Οι γύπες είναι είδος που έχουν ανάγκη τη συνεργασία για την εξεύρεση τροφής. «Δεν ξέρουμε πως και γιατί, επικοινωνούν πάντως μεταξύ τους με ένα περίεργο τρόπο. Παρά τις έρευνες που κάνουμε στα μαρκαρισμένα άτομα, δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε θέματα που αφορούν στην κοινωνική τους δομή», είπε ο ορνιθολόγος του ΜΦΙΚ στο MadeinCreta.
«O γύπας στηρίζεται στη συνεργασία όταν ξεκινάει η αναζήτηση τροφής. Ναι μεν ψάχνουνε για τροφή, αλλά πάντα κρατάνε οπτική επαφή με άτομα του ίδιου είδους.
Δεν ξέρουμε, όμως, πως γίνεται η επικοινωνία τους. Πολλές φορές ακολουθούν ένα άτομο χωρίς να έχουν δει την τροφή. Από τη συμπεριφορά του, το καταλαβαίνουν κι όταν αυτή εμφανιστεί στο οπτικό τους πεδίο, στη συνέχεια, τρέφονται όλα μαζί.
Μπορεί να ακολουθούν αυτό που φεύγει νωρίς το πρωί ή μπορεί να το καταλαβαίνουν από τον τρόπο που πετάει…»
Τέλος, ως γνωστό, ο γύπας δεν είναι «κυνηγός». Τρέφεται μόνο με ψόφια ζώα για αυτό και δεν τρώει καθημερινά. Αν δε βρεθεί τροφή συνεχίζει το ψάξιμο. Για αυτό και το βράδυ πέφτει σε κατάσταση υποθερμίας – για να μην καταναλώνει ενέργεια.
Το πρωί για να ανέβει η θερμοκρασία του προτιμά συνήθως περιοχές που έχουν ήλιο για να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του και να ζεσταθεί . Αυτός είναι και ένας λόγος που ανεμοπορεί κάνει δηλαδή παθητική πτήση και όχι ενεργητική σαρώνοντας μεγάλες επιφάνειες για να βρει τροφή.