Ποιοι θα κουμαντάρουν τις… ελληνικές τράπεζες

Το τρίτο, και κατά τους επαΐοντες, σημαντικότερο, όργανο ελέγχου στην λειτουργία των τραπεζών πρόκειται να εγκατασταθεί στις αρχές του 2013 στα γραφεία διοίκησης των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που θα προσομοιάζουν έτσι πλέον με αίθουσες εντατικής…

Πρόκειται για τους νέους επιτρόπους της ΕΕ και συγκεκριμένα της Directorate General for Competition (DG Comp) δηλαδή της γενικής διεύθυνσης επιτροπής ανταγωνισμού της ΕΕ, οι οποίοι θα «προστατεύουν» τα συμφέροντα του ενός από τους τρεις μετόχους του ΤΧΣ και, θεωρητικά, των δανειοληπτών και των πολιτών.

Στην ουσία όμως θα αποτελούν πολυμελείς ομάδες ελεγκτικών ή συμβουλευτικών οίκων οι οποίες θα παρακολουθούν και θα διαμορφώνουν την πολιτική σε τρεις καίριους τομείς: Την βιωσιμότητα των τραπεζών, την αναδιάρθρωση και επιστροφή στην κερδοφορία και την συμμόρφωση τους με τον ανταγωνισμό. Κατ’ αναγωγή τους δίδεται δικαίωμα αρνησικυρίας σε σχεδόν όλες τις τραπεζικές λειτουργίες και έρχονται να προστεθούν στους ήδη υπάρχοντες εκπροσώπους του ΤΧΣ και τους εκπροσώπους του δημοσίου που τοποθετηθήκαν με τον νόμο Αλογοσκούφη.

Οι μνηστήρες

Οκτώ οίκοι είναι οι βασικοί μνηστήρες για το έργο της DG Copm και τις συμβάσεις έργου με τις οποίες θα γίνει η εμπλοκή τους. Πρόκειται για την KPMG, την Delloite, την PricewaterhouseCoopers, την Ernst & Young, την BlackRock, την Alvarez & Marsal, την Grant Thornton και την Houlihan Lokey. Είναι οι μεγαλύτεροι συμβουλευτικοί οίκοι διεθνώς και αναμένεται να «κονταροχτυπηθούν» άμεσα για τη δουλειά.

Αν και η εξέλιξη ήταν αναμενόμενη μετά την έγκριση πιστώσεων 50 δισ. για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα από τους δανειστές, η δρομολόγηση της εφαρμογής της δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για τον βαθμό αυτοτέλειας των διοικήσεων. Επιφέρει μάλιστα σύγχυση στην δυνατότητα των τριών «εξωτερικών» εκπροσώπων να συνεννοηθούν μεταξύ τους σε θέματα που πολλές φορές αποτελούν κοινό και για τους τρεις στόχο, όπως είναι η αναδιάρθρωση και η εκπόνηση και εφαρμογή των business plan.

Οι ξένοι θέλουν σε ορίζοντα 5ετίας να δουν κερδοφόρες τράπεζες ικανές να προσελκύσουν επενδυτικό ενδιαφέρον από την Ελλάδα και το εξωτερικό ώστε να καταστεί δυνατή η πώληση και κατά προτίμηση με κέρδος των μετοχών που θα λάβουν στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης. Έτσι ως νέοι μέτοχοι των ελληνικών συστημικών τραπεζών αποκτούν λόγο πρακτικά σε όλα. Την ίδια ώρα οι εκπρόσωποι του ΤΧΣ, το οποίο τελεί υπό αλλαγές στη διοικητική σύνθεσής του με την στελέχωση τόσο της εκτελεστικής όσο και της συμβουλευτικής του επιτροπής, είναι μέλη των διοικητικών συμβουλίων –και θα παραμείνουν- με αρμοδιότητες στην διαχείριση ρίσκου των τραπεζών, στις εγκριτικές και ελεγκτικές επιτροπές τους και στην εκτέλεση των επιχειρησιακών σχεδίων. Ανάλογες αν και υποβαθμισμένες πλέον είναι οι αρμοδιότητες των εκπροσώπων του νόμου Αλογοσκούφη. Στην πολύπλευρη αυτή εποπτική πραγματικότητα που διαμορφώθηκε θα πρέπει να προστεθεί και ο εποπτικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που ασκείται μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος. Ο προβληματισμός που προκύπτει εύλογα για την επικάλυψη αρμοδιοτήτων και τη δυνατότητα διαμόρφωση κοινής απόφασης είναι ενδεικτικός του τι προοιωνίζεται για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αποτελεί όμως και το μοντέλο εποπτείας που αναμένεται να υιοθετηθεί στα πλαίσια της ενιαίας εποπτείας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος η οποία όταν θα ξεκινήσει θα επιτρέψει την μεταφορά των πιστώσεων των 50 δισ. από το δημόσιο χρέος στον ESM ελαφρύνοντας έτσι τη χώρα και διευκολύνοντας την επίτευξη της βιωσιμότητας του χρέους. Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει την ενεργοποίησή των νέων επιτρόπων κατά το χρόνο που θα υπογραφεί η αναδοχή από το ΤΧΣ της 2ης δόσης της ανακεφαλαιοποίησης (οι τράπεζες έχουν ήδη πάρει 18 δισ.) η οποία αναδοχή αναμένεται στα μέσα Ιανουαρίου.

Ποιοι θα ωφεληθούν

Έγκυρες τραπεζικές πηγές σημειώνουν πως η όλη διάρθρωση της εποπτείας διαμορφώνει ένα βραδυκίνητο μηχανισμό που πιθανότατα θα έλθει σε σύγκρουση με τις διοικήσεις σε θέματα που απαιτούν γρήγορες λύσεις και ανάληψη ρίσκου. Δημιουργεί όμως παράλληλα και πεδίον δόξης λαμπρό για όσες ανεξάρτητες ιδιωτικές τράπεζες που θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν της κρίσης με ίδια μέσα και οι οποίες θα έχουν τη δυνατότητα να αποσπάσουν σημαντικά μερίδια από την αγορά όταν αυτή ανοίξει και πάλι. Διότι αυτή τη στιγμή η Τράπεζα της Ελλάδος απλούστατα απαγορεύει de facto τις νέες πιστώσεις.

Αδιαμφισβήτητα το «νέο φρούτο» των επιτρόπων της DG Comp θα ωριμάσει και αυτό στη βάσανο της ελληνικής πραγματικότητας. Όμως έως αυτό να συμβεί και να μπορέσει να “ρολάρει”” το σύστημα, οι τραπεζίτες και κάποιοι δανειολήπτες, δένουν τις ζώνες τους και περιμένουν αναταράξεις…

Το πεδίο δράσης

Οι επίτροποι αναμένεται να θέσουν υπό έλεγχο το σύνολο των δαπανών και των χρηματοδοτήσεων των τραπεζών όπου έχει συμμετοχή το ΤΧΣ και θα διαθέτουν το δικαίωμα να εμπλέκονται σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας όπως της πολιτικής χορηγήσεων και της εξοικονόμησης πόρων. Θα πρέπει δηλαδή να συμφωνούν για το εάν πχ. θα πουληθεί ή θα διατηρηθεί μια θυγατρική, ένα δίκτυο στα Βαλκάνια ή μια τράπεζα στην Τουρκία. Στο μέτωπο της διαχείρισης ρίσκου εκτιμάται ότι θα επανελεγχθούν δάνεια και πιστώσεις ειδικά προς συνδεδεμένα με το ΔΣ και το management μέρη και πολιτικούς σχηματισμούς ή εμφανώς προβληματικές επιχειρήσεις. Πάντως, «η παρουσία τους θα δώσει έτσι και ένα άλλοθι σε πολλές τράπεζες να τραβήξουν την πρίζα της εντατικής από πολλές επιχειρήσεις ζόμπι» αναφέρει βετεράνος τραπεζίτης προσθέτοντας πως υπάρχουν εκατοντάδες τέτοιες επιχειρήσεις που απλούστατα έχουν κρατηθεί εν λειτουργία με αποφάσεις όχι τεχνοοικονομικές αλλά «στρατηγικής».

Συγκλίνουσες εκτιμήσεις της αγοράς για τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών

Τράπεζες

(Ποσά σε εκατ. ευρώ)

ΤΧΣ + πρόσθετα κεφάλαια για core tier1 στο 9%

Σύνολο αναγκών

σε κεφάλαια

Εθνική-Eurobank

11.400 +3.300

14.700

Alpha Bank- Emporiki

1.900 + 1.000 +2.850

5.750

Πειραιώς + ΑΤΕ

5.200 + 1.600

6.800

Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο

0 + 2.900

2.900

Σύνολο

18.500 + 11.650

30.150

Πηγή: “ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ”