Περιμένοντας το Ξένο Χρήμα

Του Ηλία Καραβόλια,
Εννοείται ότι πολλοί πλέον ξέρουμε τις βασικές αιτίες στο συγκεκριμένο θέμα, περί μή έλευσης επενδύσεων απο το εξωτερικό : το ρίσκο της χώρας, οι πιθανότητες πτώχευσης, η γραφειοκρατία, η υψηλή φορολογία, οι κλειστές μας αγορές, η πολιτική αστάθεια, η αριστερή παράνοια, οι εκβιασμοί των συντεχνιακών συνδιακαλιστών, η διαφθορά, η προσοδοθηρία κτλ.Ουδείς αρνείται αυτά τα δεδομένα. Αλλά δεν είναι τα μοναδικά αίτια που φθάσαμε ως εδώ. Θα πρέπει ψύχραιμα να δούμε κάποτε κατάματα και παράγοντες οι οποίοι ακόμα και πρό της κρίσης, έπαιζαν καταλυτικό ρόλο στην απώθηση ξένων κεφαλαίων.
Το ότι υπάρχει ένα βαθύ πλέγμα κρατικοδίαιτων και κομματικά διορισμένων, παρασιτικών συντεχνιακών συμφερόντων, που υπό τον ψευδομανδύα του συνδικαλισμού άλωσαν το Δημόσιο εις βάρος της εθνικής οικονομίας και του ιδιωτικού τομέα, δεν αμφισβητείται.Το κόστος του είναι υψηλό, μόνιμο και διαχρονικά αυξανόμενο. Είναι μετρήσιμο κόστος που αντιμετωπίζεται μόνο όταν υπάρχει κοινωνική και πολιτική βούληση. Δεν θα αναφερθώ σε αυτό το πλέγμα συμφερόντων διότι το ξέρουν, το βλέπουν και το κατονομάζουν οι πάντες. Θεωρώ ότι είναι πηγή πολλών δεινών για την κατάντια μας. Αλλά δεν είναι η μοναδική πηγή του κακού. Οι αιτίες είναι σύνθετες, ποτέ μία και μοναδική, όταν ζούμε σε μια εποχή με συνδυασμό δημοσιονομικής, τραπεζικής και εμπορικής κρίσης. Ειδικά όταν αυτή έχει σαν βάση της την κρίση υπερσυσσώρευσης διεθνώς, που πολλοί αρνούνται να αποδεχθούν μόνο και μόνο για ιδεολογικούς ή δογματικούς λόγους( επειδή δεν τους αρέσει σε όλα ο Keynes και ο Marx, οπότε συμπεραίνουν ότι ούτε και σε αυτό το κομμάτι της θεωρίας τους θα ήταν σωστοί…)
Υπάρχουν δύο ισχυρές συντεχνίες στον τόπο μας που δεν ‘οργανώθηκαν’ ποτέ, δεν είχαν ποτέ ‘ κοινή γραμμή΄ και φυσικά δεν καταγγέλονται εύκολα παραμένοντας στο απυρόβλητο απο ΜΜΕ και αναλυτές, παντός είδους, Εδώ και πολλά χρόνια μάλιστα η μία εξ αυτών δεν ‘σηκώνει’ το μεγάλο βάρος,το μεγάλο αντίτιμο που σαν κοινωνία καταβάλλουμε για τα αναγκαία δανεικά. Αναφέρομαι στην ισχυρή ‘συντεχνία’ ορισμένων μεγαλομετόχων σε τράπεζες, ΜΜΕ, κατασκευαστικές, εφοπλιστικές και βιομηχανικές δραστηριότητες, στις οικογένειες και στην ελίτ που δεν ‘άλλαξε’, παρά το ταρακούνημα της κοινωνικής πυραμίδας .”Δεν τα βάζει κανείς με το σύστημα των ισχυρών ,δεν το ανατρέπει….”, λέει ένας τίμιος επιχειρηματίας με τον οποίο συχνά συζητώ. Αποφεύγει φυσικά να μου ορίσει το ‘σύστημα’, τις δομές του, την άρχουσα τάξη, τις οικογένειες, την ελίτ. Όποιοι στην προσπάθεια τους να φέρουν ξένους να επενδύσουν στην χώρα έχουν τρακάρει σε αυτόν τον ισχυρό τοίχο της ‘ελεγχόμενης πίτας’, ξέρει καλά τί εννοώ. Καθ υπόδειξην υπουργών και ισχυρών πολιτικών, πολλές φορές το ξένο χρήμα πρέπει να χτυπήσει συγκεκριμένα ελληνικά κουδούνια, για να συνεταιριστεί, για να βρεί τον ντόπιο προστάτη του….
Αλλά για να είμαστε δίκαιοι υπάρχει και μια άλλη κατηγορία που φαίνεται ότι συχνά στρεβλώνει την οικονομική πραγματικότητα :η μονίμως αόρατη ‘συντεχνία’ των μεσαζόντων, των συμβούλων, των πρόθυμων διαμεσολαβητών μεταξύ ξένων κεφαλαίων και ελλήνων μεσαίών και μικρών επιχειρηματιών .Οι εκατοντάδες εξ ημών οικονομολόγοι, σύμβουλοι επιχειρήσεων, μεσάζοντες και διαμεσολαβητές ξένων επενδυτών, τί κάνουμε εδώ και χρόνια; Πόσες φορές πετύχαμε να μην πέσει σε φρούδες ελπίδες ένας σοβαρός Έλληνας που μας ανέθεσε να του βρούμε λεφτά και πόσες φορές είπαμε την αλήθεια σε κάποιους ‘κουτόφραγκους’ , ‘δήθεν’ επιχερηματίες που απλά εξαπατούσαν τους εαυτούς τους , αφού δεν πληρούσαν προυποθέσεις για να ”σηκώσουν” λεφτά απο το εξωτερικό;
Σήμερα, που οι κάνουλες για την χώρα έκλεισαν ακόμα και για τους ισχυρούς, δυστυχώς η πραγματικότητα δεν άλλαξε τους χαρακτήρες πολλών. Πρέπει όσοι θέλουν και να κερδίσουν δίκαια την αμοιβή τους αλλά και να συνεισφέρουν στον τόπο, φέρνοντας ξένες επενδύσεις ώστε να δουλέψουν άνεργοι ικανοί συμπατριώτες μας, να αλλάξουμε ‘μυαλά ‘. Πρέπει αναγκαστικά πλέον να σκεφτόμαστε με τα επενδυτικά κριτήρια που υιοθετούνται διεθνώς .Διότι πολύ απλά χωρίς να πείσουμε τους ξένους να ‘βάλουν’ λεφτά εδώ, θα μας μείνουν σχέδια, προσδοκίες,κόπος, και απλήρωτες ώρες( συν κακό όνομα στην αγορά των όσων σοβαρών επιχειρηματιών έμειναν και πληρώνουν επαγγελματίες συμβούλους)
Το περίφημο ρίσκο χώρας ( country risk) είναι η πρώτη και βασική παράμετρος στις επενδυτικές επιτροπές ανα την υφήλιο. Είναι το πρώτο κριτήριο των θεσμικών διαχειριστών .Δυστυχώς όμως δεν ‘στέκονται’ ακόμα τα νούμερα σε κάποιες ελληνικές επενδυτικές ευκαιρίες. Δεν είναι ευνοικά τα σενάρια(non accurate IRR forecasting scenarios ) Πολλοί θεωρούν ότι χωρίς να διώξουν τον ‘φόβο της χώρας’ απο το μυαλό των ξένων, θα πετύχουν να τους πείσουν. Χρειάζεται ειδική προσέγγιση, με συνδυασμό εργαλείων σε εκτιμήσεις και προβλέψεις. Ουσιαστικά απαιτείται αυτό που καλούμε ”fear management through the coutry risk analysis”.Όσοι θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα κοιτάνε πρώτα τις μακροοικονομικές παραμέτρους, και τα σενάρια τους στηρίζονται αναγκαστικά πάνω σε αυτές(national debt sustainability scenarios, possibiities for Gr-exit, re-capitalization of the banking system κ.α ).
Πολλοί λοιπόν διαχειριστές κεφαλαίων κατανοούν πλεόν καλά το αν οι σύμβουλοι, σε ένα ελληνικό project,κατέχουν την πραγματικότητα. Οι επενδυτικές επιτροπές ξένων θεσμικών( τα περίφημα private equities και distressed funds )έχουν τεράστια ευθύνη ώστε να προστατέψουν αλλά και να ‘αυγατίσουν’ σωστά κάποια εκατομμύρια δολαρίων(πολλές φορές σε άγνωστες χώρες και κλάδους γι αυτούς).Οπότε και ακολουθούν …ευαγγέλια! Αλλιώς, οι μέτοχοι τους( καποιες μεγαλες οικογένειες συνήθως ή/και μεγάλες τράπεζες, εταιρείες, οργανισμοί) κάνουν φύλλο και φτερό τα ”δεφτέρια” τους( black boxes εννοείται για όλους τους άλλους) .
Σήμερα, σε εποχή διεθνούς αστάθειας και πολλών εθνικών σύνθετων κρίσεων, σχεδόν η πλειοψηφία των ξένων διαχειριστών ακολουθεί μακροοικονομικές τάσεις: πρώτα επιλέγουν χώρες, μετά κλάδους, μετά εταιρείες και ευκαιρίες.Και στις περισσότερες περιπτώσεις, λόγω του καταστατικού τους, έχουν και νομικά εμπόδια, ειδικά στην περίπτωση της πολύπλοκης νομικά και υπερ-γραφειοκρατικής Ελλάδας.
Αλλά φυσικά κάποιοι Έλληνες ”σύμβουλοι” που δεν καταφέρνουν να φέρουν χρήμα στην χώρα (και απλά βάζουν φουκαριάρηδες αυταπατώμενους να τους πληρώνουν έξοδα) έχουν και άλλες λύσεις για το ξένο χρήμα! Ακούει κανείς για ‘πόρτες’ κάποιων σε ισχυρές αλλά και αναδυόμενες χώρες, δίπλα μας ή μακριά μας. Πρέπει να σοβαρευτούμε: στρεβλώσαμε την οικονομία μας και κάναμε κακό στην τσέπη μας και στο μέλλον μας, και ακόμη επιμένουμε με ψευδοεπαγγελματισμό και προχειρότητες, να πλουτίσουμε σαν άτομα και σαν εταιρείες.
Αυτά, για όσους αμετανόητους επιμένουν ότι για όλα φταίνε μόνο οι πολιτικοί, τα κόμματα, η Αριστερά, οι ξένοι, οι πλούσιοι και γενικά οι…Άλλοι. Πολλές φορές δεν μπαίνουν λεφτά σε σπίτια και γραφεία, επειδή κάποιοι νομίζουν ότι ξέρουν την δουλειά που κάνουν ή ότι και χωρίς να την ξέρουν, μπορούν να πείσουν και να πουλήσουν υπηρεσίες. Η άδεια τσέπη, το μισογεμάτο μυαλό και το ‘ταλέντο’, δεν πείθουν πλέον το ξένο πορτοφόλι( όπως δεν πείθει ο κάθε Έλληνας πρωθυπουργός της χρεωμένης Ελλάδας, τους ξένους δανειστές της)