Του Μενέλαου Γκίβαλου, Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα η Ευρωζώνη διαπερνώνται και καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τρεις αντιπαραθέσεις που έχουν είτε «εξωγενή» είτε «ενδογενή» χαρακτήρα.
Η εξωγενής αντίθεση διαμορφώνεται μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, δολαρίου και ευρώ, και εκδηλώνεται πολιτικοοικονομικά ως σύγκρουση μεταξύ ΔΝΤ και του σκληρού πυρήνα της Ευρωζώνης, δηλαδή της γερμανικής κυριαρχίας. Κρίσιμη καμπή για την εξέλιξη της αντιπαράθεσης αυτής κρίνεται η ημερομηνία των εκλογών στις ΗΠΑ και η στρατηγική της νέας κυβέρνησης απέναντι στην Ευρώπη.
Η πρώτη ενδογενής αντιπαράθεση εκδηλώνεται στην Ευρώπη -και πιο συγκεκριμένα στην Ευρωζώνη- ως αντίθεση μεταξύ «βορρά – νότου» και διαμορφώνει ένα νέο οικονομικοπολιτικό «τείχος» στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και της ΕΕ.
Εδώ και λίγα χρόνια, «σιωπηρώς και ατύπως», η Γερμανία διαμορφώνει την ηγεμονία της πάνω στην ΕΕ και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Τις, συλλογικά και θεσμικά, καθορισμένες εξουσίες και λειτουργίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος τις αντικατέστησε αυθαιρέτως εδώ και χρόνια το «δίδυμο» των ηγετών της Γαλλίας και της Γερμανίας με την πλήρη, τελικώς, επικράτηση της Γερμανίας στην ετεροβαρή αυτή σχέση.
Η γερμανική ηγεμονία συνδέεται, θεμελιώνεται και αναπαράγεται μέσα από την επιβολή σε ευρωπαϊκό επίπεδο της ακραίας νεοφιλελεύθερης στρατηγικής στη συγκεκριμένη μορφή της δημοσιονομικής περιστολής και λιτότητας. Όμως η επιβολή της στρατηγικής αυτής μέσω «διαβουλεύσεων», δηλαδή στην πράξη μέσω πιέσεων και εκβιασμών τους οποίους ασκεί η γερμανική ηγεμονία, δεν αρκεί… Χρειάζεται θεσμική κατοχύρωση, απαιτείται νομιμοποίηση.
Η κάλυψη λοιπόν αυτής της «ανάγκης» φανερά προωθείται με τις «προτάσεις Σόιμπλε» (τις οποίες δημοσίευσε το περιοδικό «Spiegel») σύμφωνα με τις οποίες η νεοφιλελεύθερη στρατηγική της λιτότητας αποκτά οργανική θεσμική βάση και συγκεντρώνει βασικές πολιτικοοικονομικές εξουσίες, απέναντι στα κράτη-μέλη της ΕΕ και της Ευρωζώνης.
Η εξουσιαστική αυτή δομή προσωποποιείται στον νέο οικονομικό ηγεμόνα και ελεγκτή, τον Επίτροπο για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις, όπως τον «βαφτίζει» ο κ. Σόιμπλε.
Τι ρόλο θα διαδραματίσει ο Επίτροπος αυτός; Θα ελέγχει, θα «διορθώνει», θα επιβάλλει στην πράξη τους εθνικούς προϋπολογισμούς… Δηλαδή «θα ορθοτομεί τον λόγο της νεοφιλελεύθερης αλήθειας»… Τα κράτη-μέλη θα παραδίδουν τους προϋπολογισμούς τους στον Επίτροπο και αυτός, με την απόλυτη εξουσία της αρνησικυρίας, δηλαδή του veto, θα τους επιστρέφει στα Kοινοβούλια, απαιτώντας να γίνουν οι «αναγκαίες αλλαγές» ώστε οι προϋπολογισμοί να ανταποκρίνονται απολύτως στα πρότυπα της δημοσιονομικής λιτότητας… Το δράμα που ζει η Ελλάδα, το κατάντημα του Eλληνικού Kοινοβουλίου που ψηφίζει «με το περίστροφο στον κρόταφο», επιβαλλόμενες από τα Μνημόνια διατάξεις και νόμους, θεωρήθηκε επιτυχές και θα πρέπει να επεκταθεί πανευρωπαϊκά… Ιδού σε τι χρησιμεύει το «πειραματόζωο»…
Στην πραγματικότητα εξουσίες και αποφάσεις ανατίθενται σε μια αρχή που δεν υπόκειται σε δημοκρατικό έλεγχο, βρίσκεται εκτός του δημοκρατικού πλαισίου.
Αυτή ακριβώς είναι η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ, ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ 4ου ΡΑΪΧ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ.
Οι αποφάσεις ανατίθενται σε μια αρχή, δηλαδή σε ένα «έμπιστο» πρόσωπο, το οποίο νομιμοποιείται να αξιολογεί και να αποφασίζει με βάση τις τεχνικές- επιστημονικές του γνώσεις και τη θεσμική του «εμπειρία». Στην ουσία όμως το πρόσωπο αυτό ασκεί ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ, παίρνει και επιβάλλει αποφάσεις που διαλύουν θεσμούς (κοινωνικούς, παραγωγικούς), κρατικές δομές, ατομικά και συλλογικά κεκτημένα.
Δεν πρόκειται όμως, προφανώς, για κάποιο «πρόσωπο»… όπως αυτά των «αρμοδίων», «υπευθύνων», «προσωπικοτήτων» που οδηγούν την Ευρωζώνη στη διάλυση. Πίσω από τα «πρόσωπα» αυτά, από τους «αχυράνθρωπους με δίπλωμα» βρίσκονται ΙΣΧΥΡΕΣ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΞΟΥΣΙΕΣ, δομές του χρηματοπιστωτικού συστήματος, βιομηχανικά συμφέροντα, μονοπωλιακές δομές. Αυτές οι εξουσίες αποφασίζουν στην πράξη.
Η ετέρα «ενδογενής» αντίθεση αναπτύσσεται στο εσωτερικό της Γερμανίας μεταξύ ομάδων συμφερόντων που ανήκουν είτε στο βιομηχανικό είτε στο τραπεζικό ιδιωτικό κεφάλαιο.
Η γερμανική ηγεμονική δομή δεν έχει πάρει τις αποφάσεις της για την Ευρωζώνη. Κάποια θετικά βήματα που έγιναν στη σύνοδο του Ιουνίου του 2012 για την ενοποίηση των τραπεζών ακυρώνονται στην πράξη από τη Γερμανία. Το ίδιο συμβαίνει και με τη δυνατότητα αγοράς ομολόγων της Ισπανίας και Ιταλίας από την ΕΚΤ, αφού τώρα ο κ. Ντράγκι θέτει ως προϋπόθεση για την έναρξη μιας τέτοιας διαδικασίας την ένταξη της Ισπανίας σε Μνημόνιο…
Η Γερμανία αμφιταλαντεύεται… Μια ισχυρή μάλιστα τάση, που ξεκινά από την Bundesbank και περιλαμβάνει ένα αξιοπρόσεκτο τμήμα της γερμανικής ελίτ, δεν αποκλείει την έξοδο της Γερμανίας από την Ευρωζώνη ή, στην πιο ήπια περίπτωση, την παραμονή της με την καθιέρωση όμως ενός διπλού νομίσματος (μάρκο – ευρώ), με ισχυρή μάλιστα μεταξύ τους ισοτιμία…
Η ρευστότητα αυτή επιτείνει την κρίση. Η Ελλάδα βυθίζεται ενώ η Ισπανία φαίνεται να εισέρχεται στο «κολαστήριο» ακολουθούμενη από την Ιταλία…
Κλίμα Μεσοπολέμου, με άδηλη έκβαση.
toparon.gr