ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ(24/07/1923)
Γράφει η Σοφία Τ.
Υπογράφεται η Συνθήκη της Λωζάννης, που καθορίζει τα ελληνοτουρκικά σύνορα: στη στεριά, ο μέσος ρους του ποταμού Έβρου. Στη θάλασσα, αποδίδεται στην Ελλάδα κάθε νησί, νησίδα και βραχονησίδα, που βρίσκεται πέρα από τα 3 μίλια από τις μικρασιατικές ακτές, εκτός από την Ίμβρο και την Τένεδο.
Η συνθήκη έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Υπογράφηκε(24/07/1923) στη Λωζάννη της Ελβετίας από Ελλάδα, Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Α’ ΠΠ(1914-8) και την Μικρασιατική εκστρατεία(1919-22) και συμμετείχαν στην Συνθήκη των Σεβρών(1920) συμπεριλαμβανομένης και της ΕΣΣΔ(δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη). ΙΣΤΟΡΙΚΟ Κατάργησε την Συνθήκη των Σεβρών που δεν είχε γίνει αποδεκτή από την νέα κυβέρνηση της Τουρκίας που διαδέχθηκε τον Σουλτάνο της Κωνσταντινούπολης. Μετά την εκδίωξη από την Μικρά Ασία του Ελληνικού στρατού από τον Τουρκικό υπό την ηγεσία του Κεμάλ Ατατούρκ, εμφανίστηκε η ανάγκη αναπροσαρμογής της συνθήκης των Σεβρών. Ξεκίνησε(20/10/1922) το συνέδριο που διακόπηκε(04/02/1923) μετά από έντονες διαμάχες για να ξαναρχίσει(23/04). Το τελικό κείμενο υπογράφηκε(24/07) μετά από 7,5 μήνες διαβουλεύσεων. Η Τουρκία ανέκτησε την Α Θράκη, κάποια νησιά του Αιγαίου(Ίμβρος, Τένεδος), μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με την Συρία, την περιοχή της Σμύρνης και της Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών η οποία όμως θα έμενε αποστρατικοποιημένη και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης των στενών. Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει σε είδος (ελλείψει χρημάτων) τις πολεμικές επανορθώσεις. Η αποπληρωμή έγινε με επέκταση των τουρκικών εδαφών της Α Θράκης πέρα από τα όρια της συμφωνίας. Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Έλληνες(σχόλιο: οι διώξεις και οι λεηλασίες άρχισαν πριν στεγνώσει το μελάνι με αποτέλεσμα να υπάρχουν στα νησιά αυτά κάποιοι, ελάχιστοι, υπέργηροι Έλληνες). Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του Εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς. Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για της παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία(σχόλιο: η Τουρκία δεν ξεχνά τον νέο-οθωμανισμό της). Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή μειονοτήτων από τις 2 χώρες και η αποστρατικοποίηση κάποιων νησιών του Αιγαίου. Η ανταλλαγή μειονοτήτων προκάλεσε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών. Μετακινήθηκαν από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα 1.650.000 Τούρκοι υπήκοοι, χριστιανικού θρησκεύματος και από την Ελλάδα στην Τουρκία 670.000 Έλληνες υπήκοοι, μουσουλμανικού θρησκεύματος. Η θρησκεία αποτέλεσε το βασικό κριτήριο για την ανταλλαγή. Μεταξύ των ανταλλάξιμων περιλαμβάνονταν επίσης οι Έλληνες του Πόντου και τουρκόφωνοι Έλληνες(π.χ. τουρκόφωνοι Πόντιοι και Καραμανλήδες) και ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι(π.χ. Βαλαάδες Δ Μακεδονίας). Μαζί με τους Έλληνες, πέρασε στην Ελλάδα και αριθμός Αρμενίων και Συροχαλδαίων. Εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή οι Έλληνες κάτοικοι της νομαρχίας Κωνσταντινούπολης(125.000 μόνιμοι κάτοικοι Κωνσταντινούπολης, Πριγκηπονήσων και περιχώρων, εγκατεστημένοι πριν τις 30/10/1918) και οι κάτοικοι Ίμβρου και Τενέδου(6.000), ενώ στην Ελλάδα παρέμειναν 110.000 Μουσουλμάνοι της Δ Θράκης(σχόλιο: και το πογκρόμ το έκαναν το 1955 οι Τούρκοι κατά των Ρωμιών της Πόλης και βλέψεις και ορέξεις έχουν για την Θράκη και δεν κρατάνε ούτε κάποια ελάχιστα προσχήματα. Η συνθήκη είναι σαφής στο θέμα της ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗΣ μειονότητας).
Υ.Γ.: η Τουρκία ΚΑΙ σ’ αυτό το θέμα έδωσε και δίνει ΑΠΛΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ παραβίασης των διεθνών συνθηκών… Με την συνενοχή των «ελληνικών» κυβερνήσεων βέβαια!
