Όταν τα projects δεν κλείνουν…

Του Ηλία Καραβόλια, 16/7
Είναι δεκάδες, ίσως εκατοντάδες, οι Έλληνες σύμβουλοι επιχειρήσεων που αδυνατούν εδώ και μήνες να κλείσουν ένα project, ένα deal. Πάντα ακούν από ξένους ή εγχώριους επενδυτές, το ίδιο σχεδόν επιχείρημα ανατροπής του σχεδίου επένδυσης: ο κίνδυνος της χώρας(country risk). Η κατάσταση είναι γνωστή : μετά το πρώτο Μνημόνιο και την τροφοδοτούμενη ύφεση από τα εξοντωτικά μέτρα , ζήσαμε την ανελέητη φορολογία, την μείωση της ζήτησης λόγω περιορισμού του εισοδήματος των νοικοκυριών και πτώσης της αγοραστικής τους δύναμης, και φυσικά το ‘βαρέλι δίχως πάτο’, δηλαδή μια ψυχολογική κατάσταση συνεχόμενου σπιράλ απαξίωσης περιουσιών, αξιών, εισοδημάτων, εργασίας. Το μόνο που δεν απαξιώνεται, που δεν πλήττεται , είναι το ανεπαρκές ελληνικό Δημόσιο με τις γραφειοκρατικές του δομές και την συνεχή παραγωγή αντικινήτρων.
Ενώ λοιπόν είναι διάχυτη η εντύπωση ότι γερμανικά, αμερικανικά και …άλλα συμφέροντα, είχαν σκοπό να απαξιώσουν εντελώς το ‘οικόπεδο Ελλάδα’, ώστε να το αγοράσουν φθηνά, έχουν περάσει 2,5 χρόνια πλήρους απαξίωσης αξιών και εργασίας, και φυσικά ουδεμία ξένη επένδυση δεν έχει ξεκινήσει. Οι δε αποκρατικοποιήσεις, πέραν της ανικανότητας κυβερνητικών χειρισμών, δεν προχώρησαν. Και ουδέν σοβαρό ενδιαφέρον, έμπρακτο, με αποδείξεις( δηλαδή εγγυητικές κεφαλαίων) δόθηκε από Άραβες, Ρώσους, Κινέζους , Γερμανούς, Αμερικανούς και άλλους ενδιαφερόμενους. Καιρός να πάψουμε να πιστεύουμε ότι …υπάρχουν μεσσίες ή λευκοί ιππότες. Είναι σχεδόν
εξακριβωμένο, ότι δεν κατατέθηκαν, τουλάχιστον για τις σοβαρές περιπτώσεις ιδιωτικοποιήσεων, επιστολές ενδιαφέροντος στους όποιους ανίκανους και ανοργάνωτους φορείς του ελληνικού Δημοσίου. Προφορικές και εξωθεσμικές προσφορές εξαγοράς των περίφημων κρατικών αλλά και ιδιωτικών distressed opportunities, δηλαδή χρεωμένων ευκαιριών , υπάρχουν δεκάδες. Όμως κάτι άλλο πρέπει να συμβαίνει λοιπόν, και δεν κινητοποιείται το ξένο ή το ελληνικό χρήμα του εξωτερικού, ώστε να πάρει μπρός η ελληνική οικονομία.
Είναι πολλά τα γεγονότα και οι παράγοντες που συντελούν στην έλλειψη κλίματος. Το περίφημο country risk, ενσωματώνει όλη την οικονομική, πολιτική και γεωοικονομική αστάθεια της χώρας, αλλά ταυτόχρονα καλύπτει την μεγάλη αλήθεια που δεν θέλουν να βλέπουν πολλοί , πίσω από την έλλειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος στην χώρα: η Ελλάδα είναι μέρος της διεθνούς κρίσης του συστήματος, είναι ο αδύναμος κρίκος από τον οποίο δεν ξεκίνησε μεν η αστάθεια – κάτι που συνέβη στο αμερικανικό πιστωτικό σύστημα το 2008- αλλά βρήκε έδαφος η ισχυρή ίωση που αναπτύσσει ο μεταλλαγμένος ιός της παγκόσμιας οικονομίας: ο ιός του χρέους.
Έχω αναφερθεί ξανά στην εικονική κυκλοφορία του χρεωστικού χρήματος από τον ιδιωτικό κεφαλαιακό τομέα στον δημόσιο οικονομικό κουμπαρά των κοινωνιών. Παντού, σαν συνεννοημένα από καιρό, τα κράτη ανέλαβαν τα σώσουν τις τράπεζες ,αφήνοντάς άθικτες εκείνες με ισχυρή ιδιωτική ιδιοκτησία, δανείζοντάς τες όμως αφειδώς . Φυσικά, προηγουμένως, πριν την δράση της ΕΚΤ, δανειστές των κρατών, θα γίνονταν αυτές οι ίδιες οι καταρρέουσες τράπεζες, οι ίδιοι χρηματοπιστωτικοί οίκοι. Ακούγεται παράδοξο, αλλά αυτό το παράδοξο, είναι που θρέφει σήμερα τις οικονομίες : οι κυβερνήσεις παρέμβαιναν κατ’ αρχήν μόνο στη σφαίρα της κυκλοφορίας του χρήματος, σαν “δανειστές ύστατης ανάγκης”, αλλά και σαν μαζικά δανειζόμενοι. Έτσι γεννήθηκε ένα είδος εικονικού κυκλώματος κυκλοφορίας του χρήματος , με μεγάλο εργαλείο την απορρόφηση των χρεών στους υπερεθνικούς φορείς ( ΕΚΤ,EFSF, FED στις ΗΠΑ κ.α)·
Όσοι αναμένουν να σταματήσει η ύφεση και να αρχίσουν να ανοίγονται δουλειές, πρέπει να ρίχνουν μια ματιά στα διεθνή οικονομικά νέα: Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και σύντομα και η Γερμανία, θα ζήσουν χειρότερες καταστάσεις από αυτές που περνάει η ελληνική οικονομία, εάν δεν αλλάξει ρότα το καράβι της Ευρωζώνης, μέσα στην καταιγίδα των παγκόσμιων ανισορροπιών .
Και επειδή αποσιωπάται αυτό που συμφωνήθηκε, το “ευωπαικό δημοσιοοικονομικό σύμφωνο” , ας του δώσουμε το αληθινό του όνομα: μια συμφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών για αυστηρότερη τήρηση των περιβόητων “κριτηρίων του Μάαστριχτ” σε ότι αφορά το κρατικό χρέος και το ετήσιο έλλειμμα του προϋπολογισμού καθενός χωριστά. Έχει υπογραφτεί ήδη απ’ τις 25 κυβερνήσεις της Ε.Ε (πλην αγγλικής και τσεχικής), αλλά για να θεωρηθεί ενεργή θα πρέπει ως το τέλος του 2012 να έχει εγκριθεί απ’ τα κοινοβούλια τουλάχιστον 12 απ’ τα 25 κρατών μελών. Η εφαρμογή της θα αρχίσει απ’ την 1/1/2013, και σύμφωνα με την συνθήκη κάθε κράτος θα έχει ένα έτος από εκείνη τη στιγμή για να τακτοποιήσει το χρέος του (ανώτερο σημείο το 60% του ΑΕΠ) και το έλλειμμά του (το πρωτογενές έλλειμμα θα πρέπει να είναι 0,5% του ΑΕΠ,· αλλά εάν το χρέος είναι αισθητά κάτω απ’ το 60% και υπάρχουν έκτακτοι λόγοι, θα μπορεί προσωρινά να φτάνει και το 1%)
Είναι φανερό ότι η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας στηρίζεται στην αναγκαστική παραχώρηση, σε όργανα και θεσμούς της Ε.Ε , όλων των στοιχείων απ’ τους κρατικούς προϋπολογισμούς και την εκτέλεσή τους. Επειδή στο παρελθόν αυτά τα στοιχεία ήταν ένας απ’ τους αδύνατους κρίκους των συμφωνιών, θα πρέπει να αναλάβουν δουλειά “ουδέτεροι ελεγκτές”, που θα μαζεύουν τα στοιχεία, θα ελέγχουν την ακρίβειά τους, και θα τα παραδίδουν στις Βρυξέλες. Το “δημοσιοοικονομικό σύμφωνο” είναι, λοιπόν, η άλλη ονομασία της μεταφοράς των κρατικών εξουσιών στις Βρυξέλες.
Προσωπικά, πιστεύω ακράδαντα ,ότι οι στόχοι του συμφώνου δεν είναι εφικτοί μέσα στα χρονοδιαγράμματα, κι αυτό δεν αφορά βέβαια την ξεγραμμένη από τον χάρτη Ελλάδα, αλλά κράτη / μέλη , όπως την Ιταλία κυρίως, και μετά την Ισπανία. Μάλλον θα υπάρξουν καθυστερήσεις και αναβολές στην εφαρμογή του Συμφώνου, οπότε να ένας ακόμη λόγος για να μην εμπιστεύονται από τώρα την ευρωζώνη οι αγορές, κάτι που απεικονίζεται και στην πτωτική ισοτιμία του ευρώ. Να και μια ακόμη λοιπόν αιτία που θα βρουν σύντομα αυτοί με τους οποίους μιλάνε καθημερινά οι έλληνες μεσάζοντες ξένου χρήματος, για να κλείσουν ένα project και να πάρουν κάποια προμήθεια, ώστε να έχουν ουσία τα συμβόλαια( NDAs) που μάζεψαν στα αρχεία τους.
Τι μπορούν να κάνουν οι Έλληνες ‘μεσίτες ελπίδας’ για τα distressed opportunities και τις καινοτόμες εξαγωγικές ιδέες, που έχουν μαζέψει στα ‘χαρτοφυλάκια προσδοκιών’ τους ; Μόνο ένα πράγμα έχω να τους συμβουλέψω: να μην θρέφουν φρούδες ελπίδες στους απελπισμένους χρεωμένους Έλληνες, ειδικά αν αυτό συμπεριλαμβάνει και προκαταβολικές αμοιβές από την πλευρά των απελπισμένων επιχειρηματιών, μικρών και μεγάλων. Είναι το καλύτερο που μπορούν να προσφέρουν, κρατώντας αξιοπρέπεια και σεβόμενοι τις σπουδές τους στην Πολιτική Οικονομία. Όσοι τις θυμούνται και όσοι τις σέβονται…