Αξιότιμε κύριε Γιανναρά,
Πάντα σας εκτιμώ και σας παρακολουθώ επί πολλά χρόνια, αλλά επιτρέψτε μου να σας εκφράσω μερικές απόψεις μου σχετικά με το άρθρο σας στην εφημερίδα ‘’Καθημερινή της Κυριακής’’ της 17ης/6/2012, με θέμα ‘’ποια γνωρίσματα θα έχει το καινούργιο, αν ποτέ προκύψει, στον ελλαδικό πολιτικό βίο’’.
Θα ξεκινήσω τις αντιρρήσεις μου με το δεύτερο γνώρισμα που θέτετε. Θεωρείτε αναγκαίο να μεταφερθεί η πρωτεύουσα της χώρας από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη με το επιχείρημα ότι έτσι θα επέλθει η νεκρανάσταση της πεθαμένης ελληνικής περιφέρειας. Μόνο που δεν
αιτιολογείτε αυτή σας την θέση. Γιατί, τα ουσιώδη κίνητρα δεν μπορούν να υλοποιηθούν με πρωτεύουσα την Αθήνα και θα υλοποιηθούν αν από την Θεσσαλονίκη προέλθει η καθολική κατά το δυνατόν αντίσταση στην ερημοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των εδαφών της ελληνικής επικράτειας;
Γιατί όταν είναι πρωτεύουσα η Αθήνα το κράτος είναι κοραϊκό (αν κατάλαβα καλά, εννοείτε αρπακτικό) και δεν θα είναι όταν η Θεσσαλονίκη καταστεί πρωτεύουσα; Οι πόλεις φταίνε γι’ αυτό ή οι άνθρωποι; ‘’Το προτεκτοράτο της ζηλότυπης αρχαιολατρίας των Δυτικών’’, όπως λέτε θα πάψει να υφίσταται με πρωτεύουσα την Θεσσαλονίκη; Και γιατί σας ενοχλεί αυτό ; Ζηλεύει κάποιος αυτόν που είναι ανώτερός του, αν διακατέχεται από ταπεινά αισθήματα. Ο λαός λέει ‘’πετροβολούν το δέντρο που έχει καρπούς’’. Αλλά κατά την άποψή σας αν μεταφερθεί το ‘’δένδρο’’ πιο πέρα, δεν θα το ‘’πετροβολούν’’.
Σωστά επισημαίνετε κύριε Γιανναρά ότι δεν ανήκουμε στη Δύση. Η Ελλάς ανήκει στον εαυτό της. Η Δύση αξιοποίησε στο έπακρον προς όφελός της την αρχαιοελληνική μας κληρονομία . Όποιος ισχυρισθεί το αντίθετο, γιατί υπήρξαν και υπάρχουν ακόμη οι υποστηρικτές του « η Ελλάς ανήκει στη Δύση», είναι ή ανιστόρητοι ή εν επιγνώσει εθνικοί μειοδότες. Το νόημα της ιστορικής μας συνέχειας, όπως γράφετε, γιατί θα το ξαναπιάσουμε αν αντλήσουμε την ιστορική μας ταυτότητα από την Θεσσαλονίκη; Υπό ποίαν έννοια; Όχι από τον Περικλή, όπως λέτε. Μήπως από τον Μέγα Αλέξανδρο; Και γιατί η Θεσσαλονίκη είναι αδιάκοπα ελληνική και όχι η Αθήνα; Σε τι διαφέρουν; Αλλά απορώ πως σας διαφεύγει η Μάνη κύριε καθηγητά, η μόνη περιοχή της Ελλάδος που δεν πάτησε το πόδι του τούρκος και η μόνη που είναι αδιάκοπα ελληνική και όχι η Θεσσαλονίκη, όπως αφήνετε να εννοηθεί. Τότε γιατί δεν προτείνετε τουλάχιστον ξανά το Ναύπλιο ως πρωτεύουσα;
Το τρίτο γνώρισμα του καινούργιου, θα περίμενα από εσάς να προτείνετε ό,τι έκανε ο Καποδίστριας στην Ελβετία. Καντόνια και όχι λύσεις αντικειμενικά ανέφικτες για σήμερα, όπως προτείνετε. Η πρότασή σας είναι ουτοπική. Αλλά και η Πολιτεία του Πλάτωνα ήταν σωστή, ποτέ όμως δεν εφαρμόσθηκε, λόγω ουτοπίας.
Στο πέμπτο σημάδι του καινούργιου που αναφέρετε, κάνετε μια πρόταση που με εξέπληξε δυσάρεστα, γιατί προέρχεται από εσάς! Ο Εθνικός Ύμνος μας έχει δύο σκέλη : Το ποιητικό μέρος και το μουσικό. Δεν θα ασχοληθώ με τις προσωπικές σας εκτιμήσεις ως προς την αξιολόγηση του ποιήματος, αλλά θα σταθώ στο περιεχόμενό του.
O Εθνικός Ύμνος του Διονυσίου Σολωμού εξυμνεί την ελευθερία, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αξιοπρέπεια των ελλήνων, τονίζει τα πλεονεκτήματα της φυλής μας και μας προτρέπει να προφυλαχτούμε από τα μειονεκτήματά μας, των οποίων το σοβαρότερο είναι η διχόνοια που επιτρέπει στα ‘’τσακάλια’’ καi στις ‘’αρκούδες’’ να επωφελούνται. Κατά την απογραφή του Τυράννου Δημητρίου του Φαληρέως (317-307), η Αττική αριθμούσε 21.000 πολίτες και 400.000 δούλους. Σήμερα, το μέγα ερώτημα είναι ποίοι είναι απόγονοι των ελευθέρων και ποιοι των δούλων, Πάντως, εγώ είμαι σίγουρος ότι ο Διον. Σολωμός έγραψε τον Εθνικό μας Ύμνο για τους απογόνους των ελευθέρων ελλήνων. Το ποίημα του Διον. Σολωμού είναι Ύμνος. Το τραγούδι που προτείνετε περιέχει πολύ καλό στίχο, όπως και πολλά άλλα αυτού του είδους, αλλά κατατάσσεται στη χορευτική δημώδη μουσική η οποία δεν είναι η μόνη που χαρακτηρίζεται ελληνική. Ασφαλώς θα έχετε ακούσει Μανιάτικα μοιρολόγια τα οποία είναι ελληνικότατα, όπως και βυζαντινά εκκλησιαστικά τροπάρια με απαράμιλλους στίχους που είναι μεν ύμνοι, αλλά εκκλησιαστικοί. Κανένα όμως από αυτά δεν κατάλληλο να αποτελέσει Εθνικό ‘Ύμνο μιας χώρας. Ο Ύμνος επαινεί αξίες, όπως ελευθερία, πατρίδα, ιδανικά και αυτό κατά την άποψή μου επιτυγχάνει ο Διον. Σολωμός με λυρισμό και γλαφυρότητα.
Ισχυρίζεσθε ότι ‘’Μέσα σε τρεις στροφές, με αδρές πινελιές, το πανόραμα της διαδρομής του Νέου Ελληνισμού, δήλωση ταυτότητας και μαρτυρία ήθους. Που μαζί με την αυθεντική ελληνικότητα της μουσικής μεταγγίζουν ιδιαιτερότητα πολιτισμού, όχι ψυχολογική ξιπασιά’.’ Για την αυθεντικότητα της ελληνικής μουσικής, θα μου επιτρέψετε, λόγω της ιδιότητάς μου, να σας παραθέσω τις ενστάσεις μου. Ο Χατζιδάκις έγραψε το τραγούδι αυτό σε ρυθμό τσάμικο, τριών τετάρτων και σε δυτική μείζονα μουσική κλίμακα (majeur) και όχι σε Αραβική, Ινδική ή Περσική κλίμακες στις οποίες είναι γραμμένα τα περισσότερα των δημοτικών τραγουδιών μας , επηρεασμένα αρχής γενομένης απ’ το Βυζάντιο από τα ακριτικά τραγούδια. Κατά τον Λαογράφο Νικόλαο Πολίτη, τα επικά τραγούδια στα οποία ανήκουν και τα ‘’ακριτικά’’ ξεχωρίζουν για τη σύνδεσή τους με την ιστορία και την αφηγηματικότητά τους. Τα παλαιότερα δημιουργήματα της δημοτικής ποίησης του Πόντου και της Καπαδοκίας αφηγούνται τις δοκιμασίες και τα κατορθώματα των ακριτών της βυζαντινής περιόδου περιέχοντα εν τούτοις στοιχεία από την ευρύτερη Ιρανοαφρικανική επκράτεια και τις επικές αφηγήσεις των πεχλιβάνηδων ακριτών της επαρχίας του Σεϊστάν. Από αυτή την κατηγορία των επικών δημιουργήθηκαν και τα ‘’κλέφτικα’’ που αναφέρονται στις αγωνίες του ελληνισμού στα χρόνια της σκλαβιάς, σε γεγονότα, ιστορικά ηρωϊκά πρόσωπα, μάχες κ.λ.π.
Για να μιλήσουμε περί αυθεντικότητας της ελληνικής μουσικής θα πρέπει να ανατρέξουμε στο βαθύ παρελθόν. Να αναφερθούμε στον παιάνα του Ομήρου και να φθάσουμε γύρω στο 600 π.Χ. που θα πρέπει να μιλήσουμε περί Δωρίου τρόπου των αρχαίων ελλήνων. Είναι η απαρχή, η βάση, οι ρίζες πάνω στις οποίες στηρίχθηκε όλο το οικοδόμημα που ονομάζεται δυτική μουσική και το απαξιώνετε με τον χαρακτηρισμό ‘’ψυχολογική ξιπασιά’’ των ελλήνων, επειδή χρησιμοποίησαν την δυτική μουσική, που είναι η φυσική εξέλιξη της ελληνικής μουσικής. Ασφαλώς γνωρίζετε ότι μη υπαρχούσης της ελληνικής μουσικής , δεν θα υφίστατο Μπαχ, Μόζαρτ, Μπετόβεν, Σοπέν , Τσαϊκόφσκυ και πόσοι άλλοι παγκοσμίου φήμης και αξίας μουσουργοί. Θα ήθελα να γνωρίζω πού εστιάζετε την αυθεντικότητα της ελληνικής μουσικής. Μήπως στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας; Όταν με πρωτεργάτη τον Ιωάννη Δαμασκηνό κυνηγήθηκε κάθε τι που θύμιζε Ελλάδα; Μέχρι που άλλαξαν και μπέρδεψαν σκοπίμως τα ονόματα των αρχαίων τρόπων(κλιμάκων). Αντί δε να τραγουδούν τις κλίμακες εκ των άνω προς τα κάτω, όπως οι έλληνες, τις τραγουδούσαν ανάποδα , εκ των κάτω προς τα άνω, χωρίς να υποψιάζονται βέβαια ούτε αυτοί, μα ούτε και οι δυτικοί που τους αντέγραψαν, ότι αυτές οι αντιδράσεις τους προς τους έλληνες θα απέβαιναν προς όφελος, επ’ αγαθώ της μουσικής εξέλιξης. Μήπως θεωρείτε αυθεντική ελληνικότητα της μουσικής τα δημοτικά τραγούδια; Και ποιο είδος. Τα Νησιώτικα; Τα Ηπειρώτικά; Τα Ρουμελιώτικα; Τα Θρακιώτικα; Για να μην μακρυγορώ, επειδή τα είδη των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών είναι αμέτρητα και κάθε ένα έχει τις ιδιαιτερότητές του, τις ρίζες του και τις επιρροές του, επιτρέψατέ μου να σας συστήσω την τήρηση σχετικών επιφυλάξεων εκ μέρους σας ως προς την αυθεντικότητα της ελληνικής μουσικής, μετά από τα ελάχιστα στοιχεία που σας παρέθεσα , ώστε να βγάλετε ασφαλές συμπέρασμα και τότε αν εσείς το κρίνετε σκόπιμο μπορείτε να αποκαλείτε τον Νικόλαο Μάντζαρο ως διακατεχόμενο από ψυχολογική ξιπασιά όταν έγραφε την μουσική του ελληνικού Ύμνου προς την Ελευθερία σε κλασικό εμβατήριο και όχι σε τσάμικο χορό.
Κατόπιν όλων αυτών και παρ’ όλες τις ενστάσεις μου για ορισμένες από τις απόψεις σας, δεν παύω να εκτιμώ το έργο σας και ιδιαιτέρως την προσωπικότητά σας.
Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας.
Με τιμή
Γιώργος Διαμαντής.
Συγγραφέας εκπαιδευτικών βιβλίων
Καθηγητής ανωτέρων θεωρητικών της μουσικής.