Το 2018 πρώην υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας της Σουηδίας προέβλεψε ότι μέχρι το 2025 η χώρα πιθανότατα θα μείνει χωρίς μετρητά.
Επτά χρόνια αργότερα, αυτή η πρόβλεψη έχει αποδειχθεί σε μεγάλο βαθμό σωστή. Μόνο μία στις 10 αγορές πραγματοποιείται με μετρητά και οι κάρτες είναι η πιο κοινή μέθοδος πληρωμής, ακολουθούμενη από το σουηδικό σύστημα πληρωμών μέσω κινητού τηλεφώνου Swish, που κυκλοφόρησε από έξι τράπεζες το 2012 που είναι πλέον πανταχού παρών.
Η χρήση άλλων υπηρεσιών πληρωμών μέσω κινητού τηλεφώνου αυξάνεται επίσης με ταχείς ρυθμούς.
Μάλιστα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση πληρωμών της κεντρικής τράπεζας που δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα, η Σουηδία και η Νορβηγία έχουν τη χαμηλότερη ποσότητα χρήματος σε κυκλοφορία, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στον κόσμο.
Αλλά στο σημερινό πλαίσιο, όταν ο πόλεμος στην Ευρώπη, το απρόβλεπτο στις ΗΠΑ και ο φόβος για ρωσικές υβριδικές επιθέσεις είναι σχεδόν μέρος της καθημερινής ζωής στη Σουηδία, η ζωή χωρίς χρήματα δεν αποδεικνύει την ουτοπία που μπορεί κάποτε να είχε υποσχεθεί.
Να κρατάτε μετρητά
Η σοβαρότητα της κατάστασης είναι τέτοια που οι αρχές προσπαθούν να ενθαρρύνουν τους πολίτες να κρατούν και να χρησιμοποιούν μετρητά στο όνομα της πολιτικής προστασίας.
Τον Νοέμβριο, το Υπουργείο Άμυνας έστειλε μια μπροσούρα με τίτλο «Αν συμβεί κρίση ή πόλεμος» σε κάθε σπίτι, συμβουλεύοντας τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν τακτικά μετρητά και να διατηρούν ένα ελάχιστο εβδομαδιαίο απόθεμα σε διάφορες ονομαστικές αξίες για «ενίσχυση της ετοιμότητας».
Στην έκθεσή της η Κεντρική Τράπεζα αναφέρει:
«Πρέπει να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση της ετοιμότητας και τη μείωση του αποκλεισμού, ώστε να μπορούν όλοι να πληρώνουν, ακόμη και σε περίπτωση κρίσης ή πολέμου».
Για χρόνια, λέγεται ότι η αποτελεσματικότητα ήταν προτεραιότητα για τις πληρωμές, αλλά τώρα η ασφάλεια και η προσβασιμότητα «είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντικές».
Τον Δεκέμβριο, η κυβέρνηση δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας μελέτης που πρότεινε ότι ορισμένοι δημόσιοι και ιδιωτικοί πράκτορες θα πρέπει να υποχρεωθούν να δέχονται μετρητά – μια σύσταση που η κεντρική τράπεζα λέει ότι οι αρχές πρέπει να εφαρμόσουν.
Τα τελευταία χρόνια, η κεντρική τράπεζα εργάζεται για το δικό της ψηφιακό νόμισμα, την «e-krona», καθώς μειώνονται οι προμήθειες μετρητών. Όμως το έργο τελείωσε πριν από μερικά χρόνια και η τράπεζα επικεντρώνεται πλέον στην παρακολούθηση της παγκόσμιας ανάπτυξης των ψηφιακών νομισμάτων.
Πρόστιμα αν δεν δέχονται μετρητά
Η Σουηδία δεν είναι η μόνη σκανδιναβική χώρα που υστερεί σε σχέδια για μια κοινωνία χωρίς μετρητά.
Πέρυσι, η Νορβηγία, η οποία έχει ένα δημοφιλές ισοδύναμο του Swish που ονομάζεται Vipps MobilePay, εισήγαγε νομοθεσία που σημαίνει ότι οι λιανοπωλητές θα μπορούσαν να επιβληθούν πρόστιμα ή κυρώσεις εάν δεν δέχονται μετρητά.
Η κυβέρνηση συνέστησε επίσης στους πολίτες «να διατηρούν κάποια μετρητά λόγω της ευπάθειας των λύσεων ψηφιακών πληρωμών σε κυβερνοεπιθέσεις».
Η πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και Εκτάκτων Καταστάσεων της Νορβηγίας, Έμιλυ Μελ, το έθεσε ξεκάθαρα:
«Εάν κανείς δεν πληρώνει σε μετρητά και κανείς δεν δέχεται μετρητά, τα μετρητά δεν θα είναι πλέον μια πραγματική λύση έκτακτης ανάγκης μόλις μας χτυπήσει η κρίση».
Τελικά, όσον αφορά τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης, οι δύο κοινωνίες που δεν διαθέτουν μετρητά στον κόσμο εξακολουθούν να βασίζονται σε μετρητά.
Η Miranda Bryant είναι η σκανδιναβική ανταποκρίτρια του The Guardian.
—
ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ – Echedoros.blog