Επιστολή-«κόλαφο» προς τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη στέλνει η Καθηγήτρια Ιατροδικαστικής Σταυρούλα Παπαδόδημα, καταγράφοντας τις εικόνες ντροπής που επικρατούν στο νεκροτομείο Αθηνών.
Στις παρατηρήσεις που επισημαίνει η καθηγήτρια Ιατροδικαστικής με «στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και την εξασφάλιση της ασφαλούς και ομαλής λειτουργίας του», τίθεται σε κίνδυνο όχι μόνο η υγεία των εργαζομένων, αλλά και η δημόσια υγεία. Σύστημα ψύξης που υπολειτουργεί, μη κατάλληλο σύστημα εξαερισμού, προβληματική λειτουργία των ψυκτικών θαλάμων αλλά και μια γενικότερη εικόνα κατάρρευσης του κτιρίου, είναι μόνο μερικά από όσα επισημαίνει η κ. Παπαδοδήμα.
Όπως τονίζει στην επιστολή της: «Το νεκροτομείο Αθηνών στεγάζεται στο οικοδομικό τετράγωνο της Ιατρικής Σχολής και συγκεκριμένα δίπλα στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας. Έχει είσοδο από το προαύλιο του Εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας από το οποίο διέρχονται ασθενείς προς κλινική εξέταση, φοιτητές και εργαζόμενοι. Ετησίως, διενεργούνται περί τις 4.000 νεκροτομές, περί τις 2.500 από την Ιατροδικαστική Υπηρεσία Αθηνών του Υπουργείου Δικαιοσύνης και περί τις 1.500 από το Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών».
Η καθηγήτρια Ιατροδικαστικής σημειώνει ότι: «Η συντήρησή του βρίσκεται υπό την ευθύνη του Υπουργείου σας, όπως προκύπτει από σειρά αναρτημένων συμβάσεων στο ΔΙΑΥΓΕΙΑ (ενδεικτικά απόφαση ανάληψης υποχρέωσης της 17/06/2024 με ΑΔΑ 67ΘΦ45Τ-ΘΒ0 για δαπάνες συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και εγκαταστάσεων θέρμανσης, ψύξης και απόφαση ανάληψης υποχρέωσης της 18/10/2023 με ΑΔΑ ΨΘ4Ω45Τ-Χ6Ρ για την ετήσια καθαριότητα του Νεκροτομείου Αθηνών».
Όπως αναφέρει έχει ήδη ανατεθεί μελέτη για ανέγερση νέου νεκροτομείου σε οικοδομικό τετράγωνο 600 στρεμμάτων, ενώ στο Ετήσιο Σχέδιο Δράσης 2024 (επιτελική δράση) γίνεται λόγος για «Μελέτη και κατασκευή νεκροτομείου Αθηνών: Το έργο περιλαμβάνει τοπογραφική, γεωτεχνική, αρχιτεκτονική και στατική μελέτη, ηλεκτρολογικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Περαιτέρω, θα εξοπλιστεί με ιατρικά και λοιπά μηχανήματα, έπιπλα, εκατό ψυγεία, και δεκαπέντε κρεβάτια νεκροτομείου.» Όπως τονίζει όμως η καθηγήτρια, η πορεία του έργου παραμένει άγνωστη.
Στη συνέχεια αναλύει τα άπειρα προβλήματα, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο τόσο την υγεία των εργαζομένων σε αυτό, όσο και τη δημόσια υγεία,συνοδεύοντας την επιστολή της με ενδεικτικές φωτογραφίες:
• Δεν διαθέτει κατάλληλο σύστημα εξαερισμού για τις οσμές, με αποτέλεσμα έντονη δυσοσμία η οποία κατά τους θερινούς μήνες γίνεται αφόρητη εντός και εκτός νεκροτομείου.
• Τα συστήματα κλιματισμού δεν λειτουργούν ικανοποιητικά, καθιστώντας τις συνθήκες εργασίας αφόρητες τους θερινούς μήνες, λόγω της θερμοκρασίας (η οποία αγγίζει τους 30°C ή και παραπάνω) σε συνδυασμό με τις ειδικές προστατευτικές στολές και μάσκες, γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο για εργατικά ατυχήματα. Στις 22/07/2024 η θερμοκρασία στο χώρο κυμαινόταν από 29-30°C. Αντίστοιχα το χειμώνα η θερμοκρασία φθάνει και στους 13°C ή και χαμηλότερα αναλόγως των εξωτερικών συνθηκών.
• Η λειτουργία των ψυκτικών θαλάμων όπου φυλάσσονται αζήτητα πτώματα είναι ιδιαιτέρως προβληματική, με αποτέλεσμα κατά περιόδους να προχωράει η σήψη των πτωμάτων σε συνθήκες σχεδόν περιβάλλοντος, σε χώρους ακριβώς δίπλα στον κυρίως χώρο εργασίας. Σημειωτέον ότι δεν υπάρχει σύμβαση με εταιρεία σε μόνιμη βάση για την άμεση επισκευή σε περίπτωση διακοπής της λειτουργίας, και πιθανώς, ούτε, γεννήτρια σε περίπτωση διακοπής της παροχής ρεύματος. Στο προαύλιο υπάρχει container το οποίο λειτουργεί ως ψυκτικός θάλαμος και προορίζεται για φύλαξη σορών σε περίπτωση μαζικών καταστροφών, το οποίο αποτελεί προσωρινή λύση ανάγκης, δεδομένης της έλλειψης ψυγείων.
• Ελέγχου χρήζουν τα ηλεκτρικά συστήματα και η ασφάλειά τους,δεδομένου ότι οι εγκαταστάσεις είναι παλιές και ο χώρος έχει ιδιαίτερη υγρασία, δεδομένης μάλιστα και της ανάγκης για συνεχείς πλύσεις αυτού.
• Ελέγχου χρήζουν επίσης τα συστήματα πυρασφάλειας και γενικά συστήματα προφύλαξης από φυσικούς κινδύνους.
• Δεν υπάρχουν συστήματα αρνητικής πίεσης, για την αποφυγή μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων, ούτε ξεχωριστός/λειτουργικά απομονωμένος χώρος για την τοποθέτηση αποσυντιθέμενων και γνωστών μολυσματικών σορών.
• Δεν υπάρχουν πακέτα πρώτων βοηθειών, συστήματα έκπλυσης (ντουζ) για όλο το σώμα και για τους οφθαλμούς.
• Δεν πραγματοποιείται συστηματικός καθαρισμός και απολύμανση του χώρου του νεκροτομείου από ειδικό συνεργείο καθαριστών.
• Δεν υπάρχει ειδικό σύστημα διαχείρισης των βιολογικών και χημικών αποβλήτων, τα οποία τελικώς καταλήγουν στο κοινό δίκτυο.
• Ο χώρος είναι μικρός για τον όγκο των περιστατικών, οι θύρες δεν κλείνουν ασφαλώς, δεν υπάρχει ξεχωριστός χώρος υποδοχής και παράδοσης των σορών.
Παράλληλα, παραθέτει προς σύγκριση ενδεικτικά φωτογραφίες από το νεκροτομείο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Μονπελιέ (το οποίο εξυπηρετεί το σύνολο των περιστατικών στο Μονπελιέ και στην ευρύτερη περιοχή) και στο οποίο μετεκπαδεύτηκε για έξι μήνες εντός του 2023.
Όπως επισημαίνει στην επιστολή της: «Οι νεκροτομές διενεργούνται σε δύο νεκροτομικές αίθουσες οι οποίες στεγάζονται στο Νεκροτομείο και επικοινωνούν μεταξύ τους. Υπάρχει ξεχωριστός χώρος για τα ακτινολογικά μηχανήματα, καθώς και πρόβλεψη για λήψη αξονικών τομογραφιών όταν αυτό είναι απαραίτητο. Τέλος, υπάρχουν γραφεία για τους τεχνίτες, τους ιατρούς, τους ειδικευόμενους, αποθηκευτικοί χώροι, χώροι με ψυγεία, αποδυτήρια. Οι σοροί ατόμων που καταλήγουν εκτός Νοσοκομείου φυλάσσονται σε διαφορετικό χώρο με ανεξάρτητη είσοδο. Επίσης, υπάρχει χώρος αναμονής των συγγενών, ο οποίος έχει ανεξάρτητη είσοδο. Σημειωτέον, πάντως ότι υπάρχουν εξαιρετικά νεκροτομεία και στην ελληνική περιφέρεια, και ενδεικτικά αναφέρω το νεκροτομείο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων».
Η κ. Παπαδοδήμα κλείνει την επιστολή της σημειώνοντας: «Με σεβασμό και αίσθημα ευθύνης, επιτρέψτε μου να εκφράσω τις σκέψεις και τις ανησυχίες μου. Οι συνάδελφοί μου και εγώ, έχοντας υπηρετήσει τη Δικαιοσύνη για πολλά έτη (προσωπικά από το 2007), έχουμε διεκπεραιώσει χιλιάδες νεκροτομές,πολλές φορές υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία σας για την εισαγωγή του πληροφοριακού συστήματος, καθώς θεωρούμε ότι αποτελεί σημαντικό βήμα προς την αναβάθμιση των υπηρεσιών μας. Ωστόσο, πριν από την εφαρμογή του, θα πρέπει να επιλυθούν κρίσιμα ζητήματα υποδομών που επηρεάζουν την καθημερινή μας εργασία. Για παράδειγμα, η χρήση υπολογιστή εντός νεκροτομείου είναι αδύνατη όταν οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις (ηλεκτρολογικός πίνακας, φωτισμός κ.α.) είναι ανεπαρκείς ή επισφαλείς. Γνωρίζοντας το ενδιαφέρον και τη δέσμευσή σας για την αναβάθμιση των ιατροδικαστικών υπηρεσιών, οι συνάδελφοί μου και εγώ παραμένουμε στη διάθεσή σας, έτοιμοι να συνεισφέρουμε ενεργά και ουσιαστικά σε αυτή την προσπάθεια».