Σε πολλές χιλιάδες εκτιμώνται οι συνταξιούχοι που εξαιτίας των αποφάσεων της κυβέρνησης λαμβάνουν σημαντικά μειωμένα ποσά και χωρίς να βλέπουν στον ορίζοντα τη διόρθωση των αποδοχών τους από τον ΕΚΦΑ. Ο λόγος είναι οι πρωτοβουλίες του πρώην υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Κωστή Χατζηδάκη, με την ψήφιση του πολυδιαφημισμένου νόμου 4921/2022, για την ταχύτερη απονομή συντάξεων (fast track) τόσο στον ιδιωτικό τομέα όσο και στο Δημόσιο. Με τον εν λόγω νόμο η κυβέρνηση προχώρησε στη θέσπιση διατάξεων απλοποίησης των διαδικασιών έκδοσης συντάξεων και επιτάχυνσης της απονομής αυτών. Ετσι, εξέδωσε μαζικά συνταξιοδοτικές αποφάσεις ώστε να φανεί ότι έλυσε το χρόνιο πρόβλημα των εκκρεμών συντάξεων, οι οποίες όμως είναι λειψές!
Μετά τις παλινωδίες της κυβέρνησης με την απονομή συντάξεων με ένα «κλικ» επί υπουργίας Γιάννη Βρούτση, μετά την τοποθέτηση general manager στον ΕΦΚΑ αντί για προσλήψεις υπαλλήλων, μετά την «πανάκεια» της ανάθεσης διεκπεραίωσης των συντάξεων σε ιδιώτες λογιστές και δικηγόρους, ήρθε ο νόμος για τις fast track συντάξεις όχι για να λύσει το πρόβλημα, αλλά για να το κρύψει κάτω από το χαλί.
Άξονας
Βασική διάταξη και άξονας όλου του νομοσχεδίου ήταν η διάταξη του άρθρου 48. Στο εν λόγω άρθρο τέθηκε τρίμηνη προθεσμία, ώστε ο ΕΦΚΑ να εκδίδει οριστική πράξη απονομής κύριας σύνταξης γήρατος (ή αντίστοιχα να απορρίπτεται η αίτηση αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις). Μετά την πάροδο της εν λόγω προθεσμίας, η πράξη απονομής σύνταξης εκδίδεται με βάση τα δεδομένα του ασφαλιστικού ιστορικού που τηρούνται στο πληροφοριακό σύστημα ΑΤΛΑΣ, το οποίο είναι προσβάσιμο μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (ΕΨΠ-gov.gr) ή σε άλλα μηχανογραφικά συστήματα του e-ΕΦΚΑ, χωρίς να απαιτείται επαλήθευση των δεδομένων αυτών από τον e-ΕΦΚΑ πριν από την έκδοση της πράξης. Η αναγνώριση επιπλέον ασφαλιστικού χρόνου, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 4670/2020 (Α’ 43), περί της αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης που δεν έχει ψηφιοποιηθεί ή πιστοποιηθεί ως έγκυρου και δεν αποτελεί δεδομένο του πληροφοριακού συστήματος ΑΤΛΑΣ, γίνεται χωρίς έλεγχο των φυσικών παραστατικών που αποδεικνύουν τον χρόνο αυτό. Ενώ ο επιπλέον ασφαλιστικός χρόνος δύναται να θεμελιώνεται (αποδεικνύεται) και με βεβαιώσεις πιστοποιημένων επαγγελματιών που διαπιστώνουν χρόνο ασφάλισης, σύμφωνα με την υποπερ. α) της περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 255 του ν. 4798/2021 (Α’ 68).
Στην πράξη όμως τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά από τα πανηγυρικά δελτία Τύπου του αρμόδιου υπουργείου… Οι δικηγόροι της πράξης του ασφαλιστικού, αλλά κυρίως οι συνταξιούχοι γνωρίζουν την πραγματικότητα και την ταλαιπωρία που συνεχίζουν να βιώνουν.
Στις περισσότερες συντάξεις παρατηρούνται λάθη στον ασφαλιστικό χρόνο που ελήφθη υπόψη για την απονομή της παροχής. Τα λάθη αυτά δυστυχώς δεν είναι μικρά και απλά, καθώς πολλές φορές δεν υπολογίζονται μεγάλα χρονικά διαστήματα του προηγούμενου φορέα. Αποτέλεσμα των λαθών αυτών είναι πλήθος συνταξιούχων να λαμβάνει συνταξιοδοτική παροχή πολύ μικρότερη από εκείνη που εν τέλει δικαιούνται να λάβουν. Το γεγονός αυτό όμως προξενεί πολλά προβλήματα στους συνταξιούχους, οι περισσότεροι των οποίων έχουν μοναδικό εισόδημα τη συνταξιοδοτική τους παροχή. Οι συντάξεις εκ της ίδιας της φύσης του ασφαλιστικού μας συστήματος αναπληρώνουν μέρος του εισοδήματος των συνταξιούχων, όταν επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος του γήρατος. Οταν αυτό το εισόδημα μειώνεται περαιτέρω από λάθη της υπηρεσίας και η διόρθωση παραμένει στις καλένδες δημιουργεί τεράστιο προβλήματα επιβίωσης στους συνταξιούχους.
Στην πράξη, ο ΕΦΚΑ προχωρά στην έκδοση συντάξεων μόνο με τον ασφαλιστικό χρόνο που έχει ψηφιοποιηθεί, με αποτέλεσμα είτε να εκδίδονται πολύ μικρότερες συντάξεις από αυτές που δικαιούνται οι ασφαλισμένοι είτε να εκδίδονται σωρηδόν απορριπτικές αποφάσεις. Μάλιστα, μετά την κατάργηση της υποχρέωσης πρόσκλησης για προηγούμενη ακρόαση στον ασφαλισμένο, οι υποψήφιοι συνταξιούχοι έχουν στερηθεί και το νόμιμο δικαίωμα ανάπτυξης των θέσεών τους πριν από την απόρριψη του αιτήματός τους. Οπου δε η θεμελίωση του δικαιώματος απαιτεί αναγνώριση πλασματικών ετών, χορηγείται μειωμένη σύνταξη χωρίς τις εξαγορές.
Πλασματικά έτη
Επιπλέον, στις περιπτώσεις που ο ασφαλισμένος θεμελιώνει με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, η σύνταξη τελικά εκδίδεται μόνο με τον χρόνο του τελευταίου φορέα και καταβάλλεται ποσό μικρότερο και από τη μισή σύνταξη. Ιδίως δε σε συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους, η διόρθωση των λανθασμένων αποφάσεων καθυστερεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφήνοντας τους συνταξιούχους έρμαια της ακρίβειας και του πληθωρισμού.
Συγκεκριμένα, σε όλο τον ΕΦΚΑ Δημοσίου, οι συντάξεις εκδίδονται κατά βάσει μόνο με τον χρόνο του Δημοσίου, χωρίς να συνυπολογίζεται ο χρόνος του ιδιωτικού τομέα. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα να λαμβάνουν πολύ μικρότερη συνταξιοδοτική παροχή από αυτήν που πραγματικά δικαιούνται.
Η διόρθωση των υποθέσεων αυτών παραμένει στις καλένδες, το χειρότερο δε είναι ότι οι περισσότεροι ασφαλισμένοι που έχουν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας τους χωρίς τον χρόνο στον ιδιωτικό τομέα λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη με πολύ μικρή παροχή και η διόρθωση μπορεί να υπερβαίνει και τα 3 έτη. Η ευθύνη προφανώς και δεν βαραίνει τους υπαλλήλους, οι οποίο μάχονται με τεράστιο όγκο εκκρεμών υποθέσεων.
«Ο ΕΦΚΑ γέμισε ιδιώτες manager και ξεμένει από… υπαλλήλους»
Οι δυνατότητες της νέας τεχνολογίας είναι πάντα χρήσιμες και βοηθούν στη γρηγορότερη διεκπεραίωση των συντάξεων, αλλά πάντα σημαντικότερο ρόλο θα έχουν οι υπάλληλοι. Ενδεικτικό είναι ότι υπουργός Εργασίας προτιμά να προσλαμβάνει στελέχη «golden boys», την ώρα που δεν ανανέωσε τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου εργαζομένων στον ΕΦΚΑ που βοηθούσαν αποφασιστικά στην ομαλή λειτουργία του φορέα.
«Δεν είναι δυνατόν σε κρίσιμες διευθύνσεις του ΕΦΚΑ να υπάρχουν 3 εισηγητές, λ.χ., για όλους τους υγειονομικούς ή δημοτικούς υπαλλήλους της χώρας. Στο τέλος της ημέρας δεν αρκεί να εκδοθεί μια συνταξιοδοτική απόφαση – απαιτείται να είναι ορθή. Ιδίως στις μέρες μας, που η ακρίβεια και ο πληθωρισμός καλπάζουν, δεν είναι δυνατόν συνταξιούχοι να περιμένουν επί μήνες με μικρό εισόδημα για να διορθωθούν οι λανθασμένες συντάξεις τους. Οι ανωτέρω ενέργειες του φορέα θίγουν τα δικαιώματα της κοινωνικής ασφάλισης και της περιουσίας των συνταξιούχων» τονίζει ο δικηγόρος-εργατολόγος Γιώργος Γκίκας.
Στο φως καταγγελίες για «κουτσουρεμένες» αποδοχές κατά 200 ευρώ επί σειράν ετών
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις «fast track» στο Δημόσιο για να γίνουν κατανοητά τα λάθη:
Ο Ν.Α., συνταξιούχος τέως δημοτικός υπάλληλος, γεννημένος 1/6/1959, παραιτήθηκε και υπέβαλε αίτηση για συνταξιοδότηση στις 18/8/2021. Ηταν ασφαλισμένος στο Δημόσιο από 9/12/2004 και θεμελίωσε πλήρη σύνταξη γήρατος ως τρίτεκνος με 20 έτη έως 31/12/2012, είχε δε στο τέως ΙΚΑ 1.184 ημέρες εργασίας, ήτοι 3 χρόνια 11 μήνες και 9 ημέρες. Επιπλέον, εργάστηκε με ασφάλιση στον τέως ΟΑΕΕ για 3 χρόνια και 3 μήνες, και τέλος στον τέως ΟΓΑ 37 μήνες, ήτοι 3 χρόνια και 1 μήνα. Λαμβάνει κύρια σύνταξη χωρίς τα χρόνια του ιδιωτικού τομέα και χωρίς εξαγορές εδώ (δηλαδή, αντί για 29 έτη, μόλις για 17 έτη) και πάνω από τρία χρόνια περιμένει τη διόρθωση, έχοντας ζημιά σχεδόν 200 ευρώ τον μήνα.
Ο Θ.Χ., συνταξιούχος τέως δημοτικός υπάλληλος, γεννημένος 1/5/1963, διορίστηκε στο Δημόσιο 31/12/2009 και παραιτήθηκε 30/6/2023, πριν από τον διορισμό του δε είχε και 2.242 ημέρες εργασίας στο ΙΚΑ, ήτοι 7 έτη, 5 μήνες και 20 ημέρες. Πλην, όμως, προ αυτών εργάστηκε για 8 έτη και 6 μήνες με ασφάλιση στον τέως ΟΑΕΕ, που για κακή του τύχη δεν ήταν μηχανογραφημένος. Ετσι, για παραπάνω από ένα έτος λαμβάνει σύνταξη με σχεδόν 19 έτη λιγότερα και περιμένει και αυτός μάταια τη διόρθωση.
Ο Β.Κ., τέως δημοτικός υπάλληλος, γεννημένος 24/5/1962, μόνιμος δημόσιος υπάλληλος από 28/3/2007, παραιτήθηκε στις 31/5/2024 έχοντας στο Δημόσιο 17 έτη, 2 μήνες και 3 ημέρες. Πριν από το Δημόσιο είχε εργαστεί με ασφάλιση στο ΙΚΑ για 4.790 ημέρες εργασίας και θεμελίωνε σύνταξη ως τρίτεκνος πατέρας το 2012 με εξαγορές πλασματικών ετών τέκνων. Δυστυχώς, όμως, το σύστημα δεν είχε τις 3.217 ημέρες εργασίας του, με αποτέλεσμα να του χορηγήσει μειωμένη σύνταξη έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία επανελέγχου. Αποτέλεσμα, να λαμβάνει 200 ευρώ λιγότερα από ό,τι δικαιούται.
Αυτές οι περιπτώσεις δεν είναι οι μόνες και, δυστυχώς, δεν είναι μειοψηφία. Ομως, όλες αυτές οι υποθέσεις δεν αποτελούν συνταξιοδοτικούς φακέλους και εκκρεμότητες που σβήνουν από ένα στοκ – πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μιλάμε για ανθρώπους με ανάγκες. Είναι άνθρωποι που δούλεψαν σκληρά, έχοντας ως μοναδικό εισόδημα τον μισθό τους, έκαναν τον οικογενειακό τους προγραμματισμό, παραιτήθηκαν προσμένοντας να λάβουν τα αυτονόητα που δικαιούνται και τελικά βρέθηκαν να περιμένουν τη διόρθωση των συντάξεών τους χρόνια ολόκληρα. Οι υποχρεώσεις, όμως, δεν περιμένουν (βλ. δάνεια, ενοίκια κ.λπ.).
«Το υπουργείο οφείλει να σταθεί στο πρόβλημα και να δώσει άμεσες λύσεις, σταματώντας και τους πανηγυρισμούς για τη μείωση των εκκρεμοτήτων και την επιτάχυνση των απονομών των συντάξεων. Ενώ σίγουρα η αποψίλωση του ΕΦΚΑ από τους υπαλλήλους δεν κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι συνταξιούχοι είναι, κατά γενική ομολογία, μια από τις πιο ευάλωτες κοινωνικά ομάδες και αξίζουν σοβαρότερης αντιμετώπισης από το κράτος. Αλλωστε, δείγμα πολιτισμού μιας χώρας είναι ο τρόπος αντιμετώπισής της προς τους πιο ευάλωτους πολίτες» σημειώνει ο κ. Γκίκας.
«Θέατρο σκιών» στα ερτζιανά από τον Χατζηδάκη το 2022
Ηταν Ιούνιος του 2022 όταν ο τότε υπουργός Εργασίας σε ραδιοφωνική συνέντευξη ξιφουλκούσε κατά των εργατολόγων που είχαν ήδη εντοπίσει το πρόβλημα και προειδοποιούσαν ότι θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. «Έχουν βγει διάφοροι τηλεδικηγόροι τις τελευταίες ημέρες και μιλάνε για λάθη στις συντάξεις, διότι προφανώς χάνουν πελατεία από αυτά που κάνουμε» έλεγε τότε χαρακτηριστικά.
Λίγους μήνες μετά, ο ΕΦΚΑ διέψευσε με έμμεσο τρόπο τον πολιτικό του προϊστάμενο, καθώς μέσω ανακοίνωσης τόνιζε ότι «το 87,1% των συντάξεων που εκδίδονται με τη fast track διαδικασία είναι σωστές και δεν έχουν καμία απόκλιση. Οι ενστάσεις που υποβάλλονται δεν ξεπερνούν το 12,9%. Αδιάψευστο μάρτυρα αποτελεί η αλήθεια των αριθμών, με 592.280 συνταξιούχους να εισπράττουν χωρίς καμία απόκλιση τα ποσά που δικαιούνται και 87.720 να προβαίνουν σε ενστάσεις, οι οποίες εξετάζονται εντός τριμήνου».
Έκτοτε, η διοίκηση του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης τηρεί σιγήν ιχθύος.
Πηγή: Κυριακάτικη Δημοκρατία