Υπάρχει μία μεγάλη περιοχή που βρίσκεται καλά κρυμμένη στο ανάγλυφο του Υμηττού. Εντοπίζεται περίπου στο ύψος Λ. Βουλιαγμένης, Βάρης και Κορωπίου..
Ο Υμηττός είναι ένα βουνό που κρύβει αναμφιβόλως πολλά μυστικά. Είναι τόσο κοντά στον αστικό ιστό άλλα και ταυτόχρονα τόσο μακριά από τη καθημερινότητα μας… Αυτή την φορά θα σας ξεναγήσουμε σε ένα κομμάτι του όχι τόσο γνωστό στο ευρύ κοινό αν και η πρόσβαση είναι σχετικά εύκολη.
Περπατήσαμε στην αρχαία Σφηττία Οδό και ανακαλύψαμε την ξεχασμένη σήραγγα, το διάσελο του σταυρού, βάραθρα και απομεινάρια αρχαίων κατασκευών, καθώς και την μυστηριακή τρύπια σπηλιά. Τόπος γεμάτος θρύλους και παραδόσεις.
Η Σφηττία Οδός
Η Σφηττία Οδός είναι ο αρχαίος δρόμος που διέτεμνε τον Υμηττό από το πιό χαμηλό διάσελό του, το πέρασμα του Σταυρού. Από την περιοχή της σημερινής Τερψιθέας, η Σφηττία Οδός ακολουθούσε το ρέμα της Πιρναρής μέχρι το Σταυρό και μετά κατέβαινε από το ρέμα της Ντούκας μέχρι το Κορωπί.
Καθαρό και πατημένο, το μονοπάτι είναι από τα καλύτερα σημασμένα στον Υμηττό (αν και λείπει το πρώτο κομμάτι από την Τεψιθέα). Διασχίζει ένα από τα πιό αδιατάρακτα μέρη του Υμηττού και περνά από την ξεχασμένη σήραγγα της Πιρναρής, το μυστηριώδες σπήλαιο του Νταβέλη και την εντυπωσιακή Θρακιά Σταυρού.
Η μυστηριώδης σήραγγα
Σχεδόν 6 χιλιόμετρα έξω από το Κορωπί και σε απόσταση περίπου 1,2 πλησίον της κοίτης της ρεματιάς Πιρναρή, εντοπίσαμε την είσοδο μιας στοάς.
Η σήραγγα λέγεται πως ανοίχτηκε ως διερευνητική για έργο οδοποιίας που επρόκειτο να συνδέσει το Κορωπί με τη Γλυφάδα, βάσει ενός σχεδίου που διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1979, αλλά ποτέ όμως δεν υλοποιήθηκε.
Ξύλινα υποστυλώματα στα πρώτα μέτρα της σήραγγας
Το σχέδιο ίσως τότε να ναυάγησε ήδη από μόνο του, καθώς το έργο μάλλον δεν έμοιαζε να είναι η καλύτερη δυνατή επιλογή για να συνδέσει τις δυο περιοχές. Η θέση που επιλέχθηκε για τη δοκιμαστική διάνοιξη πιθανόν να μην ήταν η καλύτερη δυνατή, ωστόσο οι εργασίες προχώρησαν σε αρκετό για την περίσταση βάθος.
Εν τέλει, οι λόγοι για τους οποίους ανοίχτηκε και έπειτα εγκαταλείφθηκε η συγκεκριμένη στοά δεν έχουν αποσαφηνιστεί. Η στοά από την πλευρά της ρεματιάς Πιρναρή είναι 54 μέτρα και έχει ακριβώς την ίδια τεχνοτροπία διάνοιξης με την στοά στην Ντούκα.
Αρκετά μέτρα στο εσωτερικό, η έντονη υγρασία έχει κάνει την εμφάνισή της
Εισήλθαμε μέχρι κάποιο σημείο της σήραγγας, η χαρτογράφηση έγινε μόλις το 2006, από τον Φ.Ο.Σ. (Φυσιολατρικός Ορειβατικός Σύλλογος).
Φτάνοντας στα 60 μέτρα βάθος…
Η συγκεκριμένη είναι η τρίτη στοά και θα συνενωνόταν με την στοά στην Ντούκα, η κεντρική δηλαδή είχε διανοιχτεί, βάθους πεντακοσίων μέτρων, όπου καταλήγει σε ένα μισοκατεστραμένο σπήλαιο.
Αφήνοντας πίσω την σήραγγα ανηφορίζουμε το μονοπάτι που σιγά σιγά μπαίνει μέσα στο δάσος.
Το μονοπατι αν και ανηφορικό, είναι πολύ καθαρό και έχει έντονη σήμανση που βοηθάει το πεζοπόρο να παραμένει στην πορεία του. Λίγο πιο πάνω συνανταμε και ένα πηγάδι.
Το πηγάδι αρκετά βαθύ γεμάτο νερό
Διάσελο σταυρού Το διάσελο του Σταυρού, ή Κιάφα Ντράσα, ενώνει τους λόφους του Προφήτη Ηλία με το Μαυροβούνιο και το λοφίσκο του Νταβέλη (507). Πήρε το όνομα του από ένα μεταλλικό σταυρό που υπήρχε εκεί, όπως λέει ο λαογράφος Γιάννης Πρόφης, στη μνήμη ενός Σπαταναίου εμπόρου που τον σκότωσαν ληστές στην περίοδο της κατοχής. Ο σταυρός χάθηκε και μόλις το 2014 αντικαταστάθηκε.
Ο σταυρός όπως τον καταγράψαμε
Ύστερα από μια σύντομη στάση, συνεχίζουμε ανηφορικά για την τρύπια σπηλιά, μια επιγραφή γραμμένη σε ένα βράχο, μας ενημερώνει ότι απέχουμε γύρω στα 20 λεπτά.
Απομεινάρια αρχαίας οικείας;
Τρύπια Σπηλιά
Αντικρίζοντας την τρύπια σπηλιά…
Η Τρύπια Σπηλιά βρίσκεται νότια του διάσελου του Σταυρού στη δυτική πλευρά το λόφου του Μαυροβουνίου σε υψόμετρο 520 μ. Ο Ι. Ιωάννου, Σπηλαιολόγος, περιγράφει την Τρύπια Σπηλιά ως Φυσικό Γεφύρι ως εξής: “Το άνοιγμα της φυσικής γέφυρας στη βάση της είναι 10 μ., το πλάτος 6 μ, και το ύψος 15μ. Το κατάστρωμά της είναι 5 μ. επί 2 μ.
Πριν καταπέσει ο θόλος υπήρχε σπήλαιο με διαστάσεις 42 μ. επί 20 μ. και περίπου ύψος οροφής 30 μ. Από το παλιό σπήλαιο απέμεινε η είσοδος ως μεγάλη πέτρινη γέφυρα.”
Φτάνοντας έξω από την τρύπια σπηλιά
Μια διαφορετική άποψη ως προς την ιστορία της σπηλιάς διατύπωσε ο Χ. Κορρές, Χημικός Μηχανικός PRD, όταν παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας που είχε πραγματοποιήσει στην Τρύπια Σπηλιά.
Ειδικότερα υποστήριξε ότι ο κρατήρας προήλθε από κατάρρευση της σκεπής υπόγειων μεταλλείων. Συγκεκριμένα στην Τρύπια Σπηλιά βρέθηκε κατακόρυφο μεταλλευτικό φρέαρ, διαμέτρου 80εκ. και βάθους περίπου 10μ, το οποίο επικοινωνούσε μέσω κεκλιμένου επιπέδου με την επιφάνεια.
Το πηγάδι είναι λαξευμένο σε συμπαγή ασβεστόλιθο και είναι φραγμένο στην κορυφή με ογκόλιθο. ο Tomlinson το έχει χαρακτηρίσει ως αρχαϊκό μεταλλευτικό πηγάδι…
Εσωτερικά της σπηλιάς
Το μεταλλείο αποτελείτο από τρία κυρίως επίπεδα και περιελάμβανε αριθμό οριζόντιων και κατακόρυφων στοών. Είχε τέσσερα κύρια ανοίγματα προς τον εξωτερικό χώρο. Το πρώτο και μικρότερο ήταν στο ανώτερο επίπεδο και κατασκευάστηκε στο στάδιο της διερεύνησης.
Το δεύτερο και τρίτο βρισκόνταν στο ύψος του μεσαίου τμήματος του μεταλλείου. Το τέταρτο ήταν λαξευμένο στην εξωτερική κατακόρυφο κλυτή του βουνού και ένωνε τον πυθμένα του με το περιβάλλον. Μετά την κατολίσθηση το στόμιο αυτό διευρύνθηκε και εμφανίζεται σήμερα ως Πέτρινο Γεφύρι.
Στο εσωτερικό βρήκαμε ένα αυτοσχέδιο παγκάκι, καθώς και απομεινάρια γεύματος κάποιας παρέας που βρέθηκε εκεί
Από φυσικής απόψεως, το μετάλλευμά του είχε τη μορφή «φακού». Κατά το σχηματισμό του δηλαδή, το τηγμένο μετάλλευμα έφθασε στην επιφάνεια της γης και εγκλωβίστηκε μέσα στο στρώμα καθαρού ανθρακικού ασβεστίου, δημιουργώντας μεταλλευτικό φακό με σαφή όρια.
Το οριακό στρώμα, το οποίο και σώζεται σήμερα, είναι πλούσιο σε ανθρακικό ασβέστιο και πολύ φτωχό σε γκαιτίτη, δηλαδή ένα από τα οξείδια του τρισθενούς σιδήρου Η χρονολογία των μεταλλείων συνάγει με βάση τη γενικότερη εξέλιξη της μεταλλουργίας σιδήρου.
Ο παντεπόπτης οφθαλμός (ή μάτι της πρόνοιας) ζωγραφισμένος στο εσωτερικό του σπηλαίου)
Ο Θρύλος θέλει να κατοικούν νεράιδες στη φυσική γέφυρα…Βοσκοί άκουγαν τα τραγούδια τους. Νεαρός βοσκός κρύφτηκε για να τις δει. Τα μεσάνυχτα ήρθαν οι νεράιδες και άρχισαν να τραγουδούν και να χορεύουν.
Θαμπωμένος από την ομορφιά τους ο μικρός τσοπάνος βγήκε από τη κρυψώνα του. Οι νεράιδες ταράχτηκαν από την παρουσία του και εξαφανίστηκαν. Από τότε σάλεψαν τα λογικά του και παρέμεινε όλη του τη ζωή στη φυσική γέφυρα…