Σκόπια: Πόσα εκατομμύρια στοίχισε η Συμφωνία των Πρεσπών

Οι οικονομικές ‘διευκολύνσεις’ που οδήγησαν στη Συμφωνία των Πρεσπών έχει σοβαρές δυνατότητες να διακυβεύσουν την «ιδιοφυΐα και τη λαμπρότητα» της διπλωματικής δεξιότητας που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της, γράφει σε άρθρο της στις 26 Οκτωβρίου 2024 η Γιασμίνκα Παβλόφσκα στα μέσα ενημέρωσης των Σκοπίων.

Η Συμφωνία των Πρεσπών, τουλάχιστον με την επίσημη ονομασία – Τελική Συμφωνία για τη διευθέτηση των διαφορών που περιγράφονται στα ψηφίσματα 817 (1993) και 845 (1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, σχετικά με τη λήξη ισχύος της ενδιάμεσης συμφωνίας του 1995, για τη δημιουργία στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ των μερών – μπορεί να φέρει τον χαρακτηρισμό «αριστούργημα της διπλωματίας», μόνο επειδή στον τίτλο των τριών γραμμών καταφέρνει να μην αναφέρει μεταξύ ποιων μερών και γιατί συνάπτεται η συμφωνία.

Επιπλέον, εκτός από τη «λαμπρή διπλωματική ικανότητα» που εφαρμόζεται στη Συμφωνία των Πρεσπών, το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου λειτουργεί με τους όρους «η πρώτη και η δεύτερη πλευρά», αλλά ακόμα κι έτσι, με όλη την ανώνυμη τάση στο κείμενο, κατάφερε να επιβληθεί η αλλαγή του ονόματος του κράτους της πΓΔΜ, με το γεωγραφικό επίθημα «βόρεια» στο ‘Μακεδονία’.

Τα «προσοδοφόρα» κέρδη στο μάρκετινγκ της διαφοράς

Μετά την εξαετή πολιτική πραγματικότητα της Συμφωνίας των Πρεσπών, παραμένει συζητήσιμο αν κατάφερε να λύσει τις διαφορές στην αντίληψη για το Μακεδονικό επί τόπου, στα Σκόπια και στην Ελλάδα, αλλά διαφαίνονται  οι δυνατότητες για συγκεκριμένα προσοδοφόρα οφέλη στο όνομα της διαμεσολάβησης για την επίλυση «διαφορών για το όνομα».

 Για όλο το διάστημα των τριών σχεδόν δεκαετιών της διαμάχης για το όνομα Μακεδονία, που επιβλήθηκε από την Ελλάδα, στα παρασκήνια των επίσημων διαπραγματεύσεων και της διπλωματικής διαμεσολάβησης, «διαμεσολαβήσεις» γίνονταν με ισχυρότερα, πιο συγκεκριμένα, αλλά και πιο απρεπή επιχειρήματα από αυτά τα διπλωματικά.

Κίρο Γκλιγκόροφ 1992

Αρκετές μαρτυρίες σε συνεντεύξεις και βιογραφίες των παραγόντων στο «μάρκετινγκ» τριών δεκαετιών για το όνομα Μακεδονία, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα χρηματικά ίχνη που οδηγούν στη Συμφωνία των Πρεσπών έχουν σοβαρές δυνατότητες να διακυβεύσουν την «ιδιοφυΐα και τη λαμπρότητα» της διπλωματικής δεξιότητα που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της.

Η πρώτη σχέση από το 1992 – 1 εκατομμύριο δολάρια για το όνομα

Την εποχή της «ανατροπής» της συμφωνίας των Πρεσπών, στις αρχές του 2018, πριν αποκαλυφθεί η  επιλογή της «Βόρειας», από τους εθνικιστικούς κύκλους στην Ελλάδα που αρνήθηκαν να δεχτούν οποιαδήποτε αναφορά του όρου Μακεδονία στο όνομα του γειτονικού κράτος, επανήλθε για λίγο στη σκηνή το όνομα « Κεντροβαλκανική Δημοκρατία ».

Αν και απορρίφθηκε ως επιπόλαιο ακόμη και τότε, ήταν αρκετό για να ενεργοποιηθούν οι αναμνήσεις της πρότασης του 1992 από τον Αυστριακό διπλωμάτη Alojz Mock και τον Βασίλ Τουπουρκόφσκι – τον ειδικό απεσταλμένο του τότε προέδρου της ΠΓΔΜ, Κίρο Γκλιγκόροφ.

 Για να έχει αυτή η «προσφορά» το πλαίσιο της πρώτης υπόθεσης δωροδοκίας για αλλαγή ονόματος, της «αποκάλυψης» του τότε Προέδρου της Συνέλευσης Στόγιαν Άντοφ  ότι «διακυβεύονται» κάπου ένα εκατομμύριο δολάρια για να φέρουν επενδύσεις 2 δισ. ευρώ στα Σκόπια.

Ένας από τους παίκτες σε εκείνη την πρώτη υπόθεση για το όνομα, Βασίλ Τουπουρκόφσκι, και το «σήμερα», δηλαδή το 2020, ήταν (είναι) της άποψης ότι εκείνη η περίοδος του 1992 ήταν μια «μαγική στιγμή» για την επίλυση του ζητήματος του ονόματος, προσθέτοντας ότι ποτέ δεν ήταν «ψεύτης και τυχοδιώκτης» και ότι αυτό ήταν αφορμή για να οργανωθεί μιντιακό κυνήγι εναντίον του για υψηλή προδοσία εθνικών συμφερόντων και απομάκρυνση από την πολιτική σκηνή.

Άλλοι ενεργοί συμμετέχοντες στη σλαβική διπλωματία εκείνη την περίοδο, όπως ο καθηγητής Ντένκο Μαλέσκι , αμφισβητεί ξανά τη θέση για τη «μαγική στιγμή».

Ωστόσο, παραμένει στη χρονολογία των «προσπαθειών διατήρησης» του κράτους των Σκοπίων, μέσω της αλλαγής του ονόματος, ότι η πρώτη «προσφορά» και υπόθεση για ρεαλπολιτικό οπορτουνισμό συνέβη στην αρχή της ανεξαρτησίας – το όνομα του κράτους για το χρήμα.

Γκλιγκόροφ: Μπορείτε να φανταστείτε τον αρχηγό αυτής της χώρας να λάβει ένα εκατομμύριο δολάρια, να εγκαταλείψει το όνομα Μακεδονία;

Δέκα χρόνια αργότερα, ο πρώτος πρόεδρος της πΓΔΜ, Κίρο Γκλιγκόροφ, στο βιβλίο του «Η Μακεδονίας είναι το μόνο που έχουμε» από το 2001, μίλησε για το πώς ο Λιούμπομιρ Φερκόφσκι, ως Υπουργός Εσωτερικών, μέσω Ελλήνων μεσαζόντων προσπάθησε να τον δωροδοκήσει με ένα εκατομμύριο δολάρια εάν αποχωρούσε από το συνταγματικό όνομα. Ο Γκλιγκόροφ έγραψε ότι τον άκουσε, αλλά αρνήθηκε τα χρήματα που προσφέρθηκαν.

«Υπήρξε, θα το πω για πρώτη φορά, μια πραγματικά αδιανόητη προσπάθεια από τις ελληνικές ειδικές υπηρεσίες να επηρεάσουν και εμένα, και ότι με έναν εξαιρετικά αγενή τρόπο, να αποδεχτώ την ελληνική λύση, να κάνω κάτι για να εγκαταλείψω το όνομα Μακεδονία….

Μια μέρα ο Υπουργός Εσωτερικών, Φερκόφσκι, μου πρότεινε να δεχτώ κάποιους συναδέλφους της Υπηρεσίας, ώστε να με ενημερώσουν προσωπικά για κάτι από τη δουλειά τους. Τους παρέλαβα και μου είπαν ότι είχαν συνάντηση με τους «συναδέλφους» τους από την Ελλάδα και ότι τους είπαν επίσημα να μου το μεταφέρουν προσωπικά, ότι αν υποχωρήσω για το όνομα, είναι έτοιμοι να μεταφερθούν σε εμένα, σε όποια τράπεζα θέλω στον κόσμο, ένα εκατομμύριο δολάρια », έγραψε ο Γκλιγκόροφ.

Τότε ο πρόεδρος τους ρώτησε πώς θα μπορούσαν να φανταστούν έναν αρχηγό κράτους να λαμβάνει ένα εκατομμύριο δολάρια και να παραιτείται από το όνομα Μακεδονία.

«Τους άκουσα, πρώτα, κοίταξα τους ανθρώπους για πολλή ώρα, και μετά τους είπα: «Εντάξει, καλά, άνθρωποι, πώς φαντάζεστε – ότι ο αρχηγός αυτής της χώρας παίρνει ένα εκατομμύριο δολάρια, για να δώσει το όνομα Μακεδονία. Πώς παρακαλώ, το φανταζόσασταν; Πώς μπορεί να το φανταστεί κανείς; Είναι παράλογο πράγμα, αν κάποιος το φανταζόταν καθόλου, τότε δεν είμαι για αυτό το μέρος », έγραψε ο Γκλιγκόροφ στο βιβλίο του.

Λίγους μήνες αργότερα, ο Γκλιγκόροφ έκανε αυτούς τους ισχυρισμούς στο δικαστήριο. Εκεί, ο Γκλιγκόροφ περιέγραψε λεπτομερώς τις συναντήσεις του με τον Φερκόφσκι και πώς προσπάθησε να τον δωροδοκήσει με έναν πολύτιμο αμφορέα, ένα πολυτελές ρολόι, ακόμη και έναν χαρτοφύλακα με χρήματα που ήταν δώρο από έναν Έλληνα αξιωματικό πληροφοριών για να τον «μαλακώσει» ώστε να παραιτηθεί από το όνομα «Μακεδονία».

Ανοίγει τον χαρτοφύλακα, γεμάτο δολάρια. Υπάρχουν εκατό χιλιάδες δολάρια εδώ. Όταν έφευγε, μου είπε: «Πρέπει να πληρώσω τον πρόεδρο που ήμουν εδώ τόσο καιρό, και μου έδωσε αυτόν τον χαρτοφύλακα να σας τον φέρω. Είναι το δώρο του ».

Τον κοιτάω – καλά, λέω, Φερκόφσκι, δεν κατάλαβες αυτόν τον αμφορέα όταν σου επέστρεψα το ρολόι, ότι δεν είμαι καλός σε τέτοιες δουλειές. Εντάξει, τώρα, ο άνθρωπος έδωσε τα λεφτά, τώρα τι να τα κάνουμε είπε… », περιέγραψε ο Γκλιγκόροφ το δυσάρεστο περιστατικό με τον Φερκόφσκι.

Ελληνικά μυστικά κονδύλια 50 εκατομμυρίων ευρώ για ΜΜΕ σε Μακεδονία και Αλβανία

Την ώρα που «μαγειρεύονταν» η Συμφωνία των Πρεσπών, τα ελληνικά ΜΜΕ αποκάλυψαν μια υπόθεση για τα μαύρα ταμεία της ελληνικής κυβέρνησης για τη χρηματοδότηση έργων στη γειτονιά, στην ΠΓΔΜ και στην Αλβανία «ώστε να υπάρχουν θετικά άρθρα για την Ελλάδα και για να ασκούν πίεση στους δημοσιογράφους ή τη διοίκηση των ΜΜΕ υπέρ των ελληνικών συμφερόντων».

Την ημέρα που η Βουλή των Σκοπίων ψήφισε την ανάγκη συνταγματικών τροποποιήσεων για την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, τα ελληνικά ΜΜΕ έγραψαν ότι περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ από τα μυστικά κονδύλια του ελληνικού ΥΠΕΞ χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση μέσων ενημέρωσης σε Σκόπια και Αλβανία για την υποστήριξη των Ορθόδοξων Εκκλησιών.

Στο συγκεκριμένο κείμενο αντέδρασαν και ο πρόεδρος της Βουλής και το γραφείο Τύπου του Τσίπρα και σύμφωνα με την «Εφημερίδα των Συντακτών», η εισαγγελία διέταξε έρευνα για τη δημοσίευση εμπιστευτικών στοιχείων.

Αργότερα, στη Βουλή των Ελλήνων, ο αρχηγός των «Ανεξάρτητων Ελλήνων», Πάνος Καμμένος, κατηγόρησε τον τότε υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά για κακή διαχείριση των μυστικών κονδυλίων της κυβέρνησης, επικαλούμενος ποσό 50 εκατ. ευρώ.

Έμεινε η εντύπωση ότι αυτή η κατηγορία ήταν που έσπασε το τζάμι και ανάγκασε τον Κοτζιά να παραιτηθεί από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών.

Στη συνέχεια τα ελληνικά ΜΜΕ ανέλυσαν διεξοδικά τους λόγους της αποχώρησης του Κοτζιά και οι διαφωνίες, τόσο για τα ταμεία όσο και για τη Συμφωνία των Πρεσπών, ήταν μόνο η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Ο καυγάς Καμένου – Κοτζιά συνεχίστηκε στα ελληνικά δικαστήρια, δηλαδή ο Κοτζιάς μήνυσε τον Καμένο για συκοφαντική δυσφήμιση για τα αναφερόμενα 50 εκατ. ευρώ, αλλά ο επίλογος παρέμεινε άγνωστος στο δικό μας και μάλλον στο ελληνικό κοινό.

Παρεμπιπτόντως, ο Νίκος Κόζιας είναι ο υπογράφων της Συμφωνίας των Πρεσπών από ελληνικής πλευράς.

Ενδεικτικά, την περίοδο εκείνη που τα μυστικά κονδύλια της ελληνικής κυβέρνησης δραστηριοποιούνταν για να «πιέσουν δημοσιογράφους στην ΠΓΔΜ και την Αλβανία ή τη διαχείριση των ΜΜΕ υπέρ των ελληνικών συμφερόντων », στα Σκόπια, το 2017, εμφανίστηκε το έντυπο μέσο, ​​«Ανεξάρτητη », η οποία έληξε τη στιγμή που εφαρμόστηκε η Συμφωνία των Πρεσπών, το 2019.

Είναι μάλλον το τελευταίο επεισόδιο στο σκοπιανό έπος σχεδόν τριών δεκαετιών με τα «ίχνη χρημάτων» που οδήγησαν στη Συμφωνία των Πρεσπών και στην αλλαγή της ιστορικής και συνταγματικής ονομασίας της χώρας.

Ιβάνοφ: Η αλλαγή του ονόματος για 150 εκατομμύρια ευρώ

Ο πρώην πρόεδρος της πΓΔΜ, Γκιόργκε Ιβάνοφ , ο οποίος δεν υπέγραψε κανένα από τα διατάγματα των νόμων που σχετίζονται με την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, που ουσιαστικά σήμαινε αλλαγή του ονόματος του κράτους, σε φόρουμ πρεσβευτών, είπε πέρυσι ότι το θέμα είναι πολύ συναισθηματικό για εμάς και το φόντο είναι η γεωπολιτική και η γεωστρατηγική.

 Άνοιξε όμως και μια πτυχή ότι η αλλαγή του ονόματος της χώρας έγινε μέσα από μια εμπορική διαδικασία, στην οποία δαπανήθηκαν 150 εκατ. ευρώ.

«Δεν είναι ούτε πολιτική ούτε νομική, αλλά εμπορική διαδικασία. Διακυβεύονται πολλά χρήματα και αφήστε τους δημοσιογράφους να διερευνήσουν το ποσό που καταβλήθηκε για να αλλάξει το όνομα, να εγκαταλείψουν την πιο ακριβή μάρκα στην ιστορία της ανθρωπότητας, η οποία φέρνει τώρα εισόδημα σε μια άλλη χώρα », είπε ο Ιβάνοφ στο βήμα.

Ωστόσο, αν και αναφέρθηκε σε δημοσιογραφική έρευνα για το ποσό που καταβλήθηκε για την αλλαγή του ονόματος, έδωσε και ένα είδος κατεύθυνσης με την παρατήρηση: «Αν ρωτήσετε όποιον έχει ενημερωθεί στην ελληνική πολιτική, θα σου πει ένα ποσό 150 εκατ. ευρώ».

Δεν είναι γνωστό αν στο ποσό των 150 εκατομμυρίων ευρώ, στα οποία αναφέρεται ο Πρόεδρος Ιβάνοφ, περιλαμβάνονται και τα βραβεία που έδωσαν οι κύριοι πρωτεργάτες του έργου αλλαγής του ονόματος, οι πρώην πρωθυπουργοί των Σκοπίων και της Ελλάδας, Ζόραν Ζάεφ και Αλέξης Τσίπρας.

Και οι δύο, αν και γνώριζαν πολύ σύντομα ότι μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών αυτή η συμφωνία θα έκρινε την πολιτική τους σταδιοδρομία (ειδικά ο Ζάεφ μετά το γαλλικό βέτο στην ΕΕ αμέσως μετά την αλλαγή του ονόματος του κράτους), ωστόσο κατά καιρούς στέλνουν μηνύματα για η «ιδιοφυΐα» του και τη «συμβολή στη σταθερότητα στην περιοχή».

 Επίσης, κατά καιρούς, Ζάεφ και Τσίπρας λαμβάνουν διεθνή νομισματικά βραβεία για τη συμβολή τους στην ειρήνη. Αν και τα βραβεία αυτά δεν είναι της τάξης του βραβείου Νόμπελ, για το οποίο προτάθηκαν (αλλά δεν έλαβαν), τα ποσά των βραβείων εξακολουθούν να θεωρούνται ως μέρος της αποζημίωσης της διεθνούς κοινότητας για το «έργο» που επενδύθηκε για την προώθηση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Τα Σκοπια δεν έλαβαν την «αποζημίωση» για τις θυσίες που αναγκάστηκε να κάνουν  με τη Συμφωνία των Πρεσπών – και έξι χρόνια μετά δεν έχει ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και η ένταξη εξακολουθεί να είναι ένα απρόβλεπτο μέλλον.

Όμως εδώ σε εμάς, κατά καιρούς, κυκλοφορούν ανεπίσημες πληροφορίες για τις «προσωπικές αποζημιώσεις» για τους παίκτες που έφεραν και εφάρμοσαν τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Γιασμίνκα Παβλόφσκα- mkd

—

Αποκλειστικά στο  ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ