Επιμένει στη σκληρή γραμμή κατά της εκτός σχεδίου δόμησης το Συμβούλιο της Επικρατείας, «ναρκοθετώντας» τον σχεδιασμό του υπουργείου Περιβάλλοντος για την αναβίωσή της. Σε νέα απόφαση το δικαστήριο ακύρωσε τουριστική επένδυση στην Κρήτη, υποστηρίζοντας ότι η επίμαχη έκταση δεν είχε πρόσβαση σε δημόσιο δρόμο.
Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Πρόκειται για την τέταρτη απόφαση του ΣτΕ τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, με συνέπεια ουσιαστικά να έχει «παγώσει» κάθε οικοδομική δραστηριότητα σε εκτός σχεδίου περιοχές, οι υπηρεσίες δόμησης να μην εκδίδουν άδειες δόμησης και οι πολίτες να βλέπουν την περιουσία τους να απαξιώνεται.
Παράλληλα, πριν από λίγες ημέρες το δικαστήριο έκρινε παράνομη την αναγνώριση τμήματος οδού στην Αντίπαρο ως προϋφιστάμενου του 1923.
Λύση αναμένεται να δοθεί σε μεγάλο βαθμό μέσα από την αναγνώριση οδών, πρόγραμμα, όμως, που βρίσκεται ακόμη στα πρώτα στάδια και δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τα τέλη του 2025. Μέχρι τότε το ΥΠΕΝ θα θέσει σε εφαρμογή μεταβατικές διατάξεις, που αναμένεται να κατατεθούν το επόμενο διάστημα στη Βουλή, όπως ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, καταργείται η δυνατότητα δόμησης μέσω «δουλείας διόδου» στα λεγόμενα τυφλά οικόπεδα, εκείνα δηλαδή που δεν έχουν πρόσωπο σε δρόμο. «Ηδη υπάρχει μία απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τα οικόπεδα, τα τυφλά οικόπεδα και τη δυνατότητά τους να οικοδομούν, αν δεν έχουν πρόσοψη σε δρόμο. Και πολύ σύντομα θα φέρουμε μια μεταβατική διάταξη -λογική, πιστεύω- για να μπορούμε να προσαρμοστούμε μεταβατικά στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας» εξήγησε ο κ. Μητσοτάκης, σημειώνοντας ότι ο εξορθολογισμός της δόμησης θα επέλθει με την εκπόνηση ή την τροποποίηση των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων.
«Τα τοπικά πολεοδομικά θα είναι έτοιμα σε 2-3 χρόνια από τώρα. Με αυτά θα μπορούμε να γνωρίζουμε τις αντοχές, τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, πού και τι μπορούμε να χτίσουμε. Μέχρι τότε θα χρειαστούμε οριζόντιους κανόνες. Με γνώμονα τις αποφάσεις του ΣτΕ θα τεθούν σταδιακοί περιορισμοί στην εκτός σχεδίου» προσέθεσε ο πρωθυπουργός.
Οι δύο αποφάσεις
Η κυβέρνηση αλλάζει ρότα μετά τις συνεχείς αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά της εκτός σχεδίου δόμησης. Μετά τις αποφάσεις για υποθέσεις στην Πάτμο, στην Αρτα και τη νότια Εύβοια, το δικαστήριο επανήλθε στα τέλη Σεπτεμβρίου, κάνοντας δεκτή την προσφυγή κατά τουριστικής επένδυσης στην Κρήτη. Συγκεκριμένα, ακύρωσε την Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων επένδυσης στη θέση Αγγελόβραχος, Αγίας Πελαγίας, εντός Περιοχής Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης, κρίνοντας ότι η αγροτική οδός δεν καθιστά το γήπεδο δομήσιμο. «Το γήπεδο της επίμαχης εγκατάστασης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι πληροί τον βασικό κανόνα της πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο» αναφέρει χαρακτηριστικά. Σημειώνει, επίσης, ότι ο περιμετρικός πεζόδρομος του οικισμού δεν εμπίπτει στην έννοια της κοινόχρηστης οδού που δίνει πρόσωπο στο γήπεδο.
Παράλληλα, την προηγούμενη εβδομάδα το ΣτΕ έκρινε παράνομη την αναγνώριση τμήματος οδού στην Αντίπαρο ως προϋφιστάμενου του 1923. Τονίζει πως δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη η κρίση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης περί αναγνώρισης τμήματος οδού ως προϋφιστάμενου του 1923, καθώς δεν διευκρινίστηκε ότι η προς αναγνώριση οδός προϋφίσταται ως ιδιωτική και τεθείσα σε κοινή χρήση προ του έτους 1923 καθ’ όλο της το μήκος, το οποίο εκτείνεται μεταξύ των δύο ακραίων σημείων σύνδεσης με κοινόχρηστους χώρους και σημεία προορισμού. «Το γεγονός ότι η προτεινόμενη προς αναγνώριση οδός προβάλλει στο όριο και έμπροσθεν ιδιοκτησιών, αποτελώντας κατ’ ουσίαν προέκτασή τους, δεν δύναται να της προσδώσει τον χαρακτήρα της οδού» επισημαίνουν οι δικαστές.
«Αγκάθι» για την ανέγερση οικοδομής οι ελάχιστες αναγνωρισμένες οδοί
Επί του παρόντος, πάντως, οι υπηρεσίες δόμησης αποφεύγουν να εκδίδουν οικοδομικές άδειες αν δεν υπάρχει πρόσοψη σε κοινόχρηστο δημοτικό δρόμο, αναγνωρισμένο με διοικητική πράξη αρμόδιου οργάνου. Η διαπίστωση, όμως, της κοινοχρησίας είναι αδύνατη ή ευχερώς δύσκολη, διότι δεν υπάρχει καταγεγραμμένο και νομικά διαπιστωμένο με πράξεις της διοίκησης οδικό δίκτυο.
Ο χαρακτηρισμός μιας οδού ως κοινόχρηστης είναι καταρχάς απαραίτητη πολεοδομική προϋπόθεση για τη δομησιμότητα των γηπέδων στην εκτός σχεδίου περιοχή, ενώ αποτελούν διαχρονικό πρόβλημα η διαφορετική αντιμετώπιση και η ερμηνεία του. Μέχρι σήμερα δεν έχουν αναγνωριστεί ως κοινόχρηστοι πολλοί δρόμοι που έχουν κατασκευαστεί από τους δήμους, είναι ασφαλτοστρωμένοι και έχουν και δίκτυα κοινής ωφέλειας. Οι δρόμοι αυτοί, σύμφωνα με προηγούμενη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (848/2018), θεωρούνται ιδιωτικοί και απαγορεύεται η οικοδόμηση των οικοπέδων που έχουν πρόσωπο σε αυτούς και έχουν εμβαδόν μικρότερο των 4 στρεμμάτων.
Για να αντιμετωπίσει το σημαντικό αυτό πρόβλημα το ΥΠΕΝ έχει αρχίσει τη σύνταξη αυτοτελών μελετών χαρακτηρισμού δημοτικών οδών για όλη την επικράτεια, με τον προϋπολογισμό του προγράμματος να φθάνει τα 139.000.000 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία, που παρέθεσε πριν από λίγες ημέρες στη Βουλή ο αρμόδιος υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς, για τη νησιωτική Ελλάδα οι μελέτες έχουν ανατεθεί και ολοκληρώνονται τον ερχόμενο Ιανουάριο, ώστε να οριστούν από τους υπάρχοντες δρόμους ποιοι θα θεωρούνται πολεοδομικά και συνταγματικά με ασφάλεια ως κοινόχρηστοι για να υπάρχει οικοδομισιμότητα στα γήπεδα. Παράλληλα είναι σε εξέλιξη η διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση των μελετών αναγνώρισης οδών για την ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη και την Εύβοια.
«Στόχος μας ο χαρακτηρισμός των δρόμων σε όλη την επικράτεια, για να είναι ασφαλείς αυτοί που βγάζουν άδειες και κατασκευάζουν και να ασχολούνται μόνο με αυτό που κάνουν και όχι για το αν στο μέλλον υπάρξει κάτι που θα τους γυρίσει πίσω. Αυτό πρέπει να ξεκαθαρίσει και είμαστε στη φάση μεταβατικά με ρύθμιση να το κάνουμε μέχρι να ολοκληρωθεί ο χαρακτηρισμός των οδών σε όλη την επικράτεια» τόνισε ο κ. Ταγαράς.