Κουνουπίδι, το αγαπημένο χειμερινό λαχανικό με τις ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία. Η καλλιέργεια του κουνουπιδιού ξεκινάει την περίοδο του φθινοπώρου και είναι έτοιμη για συγκομιδή περίπου 3 μήνες αργότερα. Πρόκειται για ένα ποώδες φυτό που διαθέτει χαρακτηριστικά επιμήκη φύλλα, πλατιά και σαρκώδη που διαμορφώνονται σε σχήμα ροζέτας.
Όπως συμβαίνει και με το ξαδερφάκι του το μπρόκολο, ανάμεσα από τα φύλλα του φυτού αναπτύσσεται η ανθοκεφαλή. Το λαχταριστό κουνουπίδι που τρώμε ως καρπό, είναι ουσιαστικά η ανθοκεφαλή του φυτού, ένα βρώσιμο λουλούδι που περιλαμβάνει ένα σύνολο μπουκέτων από υπερτροφικά άνθη.
Το κουνουπίδι διαθέτει υψηλή διατροφική αξία, καθώς είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, φυτικές ίνες και μέταλλα. Επιπλέον, έχει πολύ λίγες θερμίδες και καθόλου λίπη.
Η καλλιέργεια του κουνουπιδιού είναι αρκετά εύκολη και μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο στον κήπο, όσο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Ας δούμε αναλυτικά τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια του κουνουπιδιού για να ευδοκιμήσει μαζί με συμβουλές για να απολαμβάνουμε τα πιο νόστιμα κουνουπίδια από τον κήπο μας.
1. Ποιες ποικιλίες κουνουπιδιού επιλέγουμε να καλλιεργήσουμε;
Υπάρχουν πολλές ντόπιες και παραδοσιακές ποικιλίες, αλλά και υβρίδια κουνουπιδιού που καλλιεργούνται στη χώρα μας και δίνουν εξαιρετικές ανθοκεφαλές.
Οι ποικιλίες του κουνουπιδιού διαφοροποιούνται ανάλογα την εποχή ωρίμανσης σε πρώιμες και όψιμες και ανάλογα τα χαρακτηριστικά που διαθέτουν ως προς το χρώμα, το σχήμα και την συνεκτικότητα της ανθοκεφαλής.
Οι πιο διαδεδομένες ποικιλίες κουνουπιδιού είναι οι λευκές, αν και εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κουνουπίδια με μωβ ανθοκεφαλή, τα οποία χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε υψηλές θερμοκρασίες.
Το χρώμα του μωβ κουνουπιδιού είναι 100% φυσικό και οφείλεται στην ανθοκυανίνη, μία αντιοξειδωτική ουσία που συναντάμε σε πολλά κόκκινα φρούτα και λαχανικά, όπως στο κόκκινο λάχανο.
Τα χρώματα κουνουπιδιού που μπορούμε να καλλιεργήσουμε δε σταματάνε στο μωβ, καθώς υπάρχουν επίσης πορτοκαλί κουνουπίδια και πράσινα κουνουπίδια για να δοκιμάσουμε.
2. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια του κουνουπιδιού για να αναπτυχθεί;
Το κουνουπίδι ως λαχανικό ψυχρής εποχής αναπτύσσεται σε δροσερό περιβάλλον. Συγκεκριμένα, η καλλιέργεια του κουνουπιδιού γίνεται σε θερμοκρασίες μεταξύ 14 έως 22 βαθμών Κελσίου. Το κουνουπίδι χρειάζεται ηλιοφανείς θέσεις για να ευδοκιμήσει, καθώς σε ημισκιερές θέσεις καθυστερεί να ωριμάσει.
Μπορεί να αναπτυχθεί σε όλους τους τύπους εδαφών, εκτός από τα πολύ αλκαλικά ή τα ασβεστώδη εδάφη και χρειάζεται αρκετή εδαφική υγρασία για να πετύχουμε ποιοτική παραγωγή. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η ανθοκεφαλή του κουνουπιδιού όταν σχηματισθεί είναι ευπαθής στον παγετό και στις υψηλές θερμοκρασίες.
3. Πότε φυτεύεται το κουνουπίδι και σε τι αποστάσεις;
H φύτευση του κουνουπιδιού στον λαχανόκηπο ξεκινά τον Αύγουστο και φτάνει συνήθως μέχρι τα μέσα φθινοπώρου. Υπάρχουν, επίσης, πρώιμες ποικιλίες που φυτεύονται την άνοιξη. Ο πολλαπλασιασμός του κουνουπιδιού γίνεται με σπόρο. Μπορούμε, βέβαια, να προμηθευτούμε έτοιμα σπορόφυτα κουνουπιδιού από φυτώρια ή να το φυτέψουμε σε σπορείο 1,5 μήνα πριν τη μεταφύτευση στο χωράφι.
Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για την καλλιέργεια του κουνουπιδιού είναι περίπου 40-50 εκατοστά επί της γραμμής και 60-80 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Αν έχουμε περιορισμένο χώρο ή όταν καλλιεργούμε σε υπερυψωμένα παρτέρια, το κουνουπίδι μπορεί να συγκαλλιεργηθεί μαζί με κρεμμύδια, πατάτες, σέλινο, άνηθο και μαρούλι.
4. Μπορούμε να φυτέψουμε κουνουπίδι σε γλάστρα;
Η καλλιέργεια του κουνουπιδιού μπορεί να γίνει και σε γλάστρα, αν και δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Καθώς παράγει μόνο μία ανθοκεφαλή, αρκετοί θεωρούν ότι δεν αξίζει να δεσμεύσουν μία γλάστρα για αυτό. Το κουνουπίδι αγαπάει τον ήλιο, γι’ αυτό τοποθετούμε τις γλάστρες σε ηλιοφανή θέση στο μπαλκόνι, σχετικά προφυλαγμένη από τους δυνατούς βοριάδες. Προτιμάμε σημεία με νότιο ή ανατολικό προσανατολισμό για να εξασφαλίσουμε καλύτερη παραγωγή του κουνουπιδιού.
Για τη φύτευσή του κουνουπιδιού, χρησιμοποιούμε σχετικά βαθιές και μεγάλες γλάστρες διαμέτρου και ύψους περίπου 30 εκατοστών. Επιλέγουμε εμπλουτισμένο φυτόχωμα, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, ειδικό για κηπευτικά. Εναλλακτικά, αντί για φυτόχωμα, μπορούμε να φτιάξουμε το δικό μας εδαφικό μίγμα για να γεμίσουμε τις γλάστρες που θα φυτέψουμε κουνουπίδια χρησιμοποιώντας τύρφη, κομπόστ, καλά χωνεμένη κοπριά και περλίτη σε αναλογία 5:1:3:1
5. Πόσο συχνά χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια του κουνουπιδιού;
Το κουνουπίδι θέλει συχνό πότισμα, καθώς απαιτεί σταθερή εδαφική υγρασία στο χώμα για να αναπτυχθεί ομαλά η ανθοκεφαλή του. Αν το πότισμα του κουνουπιδιού δεν είναι αρκετό, η ανθοκεφαλή γίνεται μικρότερη και πιο υποβαθμισμένης ποιότητας.
Ποτίζουμε 2-3 φορές την εβδομάδα, την περίοδο του φθινοπώρου ανάλογα και τις βροχοπτώσεις που έχουμε αυτή την περίοδο. Πρέπει να αναφέρουμε ότι σε συνθήκες υπερβολική υγρασίας του εδάφους ή κακής αποστράγγισης, το κουνουπίδι είναι ευαίσθητο σε μυκητολογικές ασθένειες.
6. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του κουνουπιδιού;
Κατά τη φύτευση του κουνουπιδιού, συνιστούμε την ανάμιξη χωνεμένης κοπριάς και πλήρους βιολογικού λιπάσματος σε αναλογία 1:1. Το κουνουπίδι δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε θρεπτικά στοιχεία και αρκεί η προσθήκη πλήρους βιολογικού λιπάσματος μία φορά το μήνα.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η υπερβολική προσθήκη λιπάσματος αζώτου και κοπριάς υποβαθμίζει την ποιότητα της ανθοκεφαλής, κάνοντας την λιγότερο συνεκτική. Επίσης, η έλλειψη βορίου είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να προκαλέσει κούφιες ανθοκεφαλές, γι’ αυτό καλό είναι να γίνεται συμπληρωματικά διαφυλλική λίπανση με βόριο.
7. Ποια έντομα και ποιες ασθένειες προσβάλλουν την καλλιέργεια του κουνουπιδιού;
Το κουνουπίδι προσβάλλεται από τα ίδια έντομα και ασθένειες που προσβάλλουν την καλλιέργεια του λάχανου και την καλλιέργεια του μπρόκολου. Αρχικά, το σκόνισμα ή ο ψεκασμός με βάκιλο Θουριγγίας είναι απαραίτητος για την αντιμετώπιση της κάμπιας που προσβάλλει τα κουνουπίδια.
Επίσης, η καλλιέργεια του κουνουπιδιού προσβάλλεται από τη μελίγκρα, τον αλευρώδη, τις βρωμούσες, καθώς και από τον τετράνυχο. Για την οικολογική αντιμετώπιση των εντόμων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε βιολογικά εντομοκτόνα όπως το φυσικό πύρεθρο και τα άλατα καλίου που μπορούμε να προμηθευτούμε από γεωπονικά καταστήματα.
Η καλλιέργεια του κουνουπιδιού προσβάλλεται από διάφορές μυκητολογικές ασθένειες, όπως ο περονόσπορος που προκαλεί κιτρίνισμα στα φύλλα, καθώς επίσης από το φουζάριο και τη ριζοκτόνια που προσβάλλουν το ριζικό σύστημα του φυτού.
Για την αντιμετώπιση του περονόσπορου, ψεκάζουμε τα κουνουπίδια με οικολογικά σκευάσματα χαλκού που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Εναλλακτικά, σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σπιτικά υλικά και να ψεκάσουμε διαλύοντας 1 κουταλιά του γλυκού μαγειρική σόδα σε ένα λίτρο νερό.
Για την αντιμετώπιση της ασθένειας του φουζάριου και της ριζοκτόνιας που προσβάλλουν το ριζικό σύστημα του φυτού, κάνουμε πότισμα στη ρίζα με διάλυμα θειικού χαλκού (γαλαζόπετρας).
8. Πότε συγκομίζουμε τα κουνουπίδια;
Κάθε φυτό κουνουπιδιού που φυτεύουμε, μας δίνει μόνο ένα κουνουπίδι κι αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο να το κόψουμε την κατάλληλη εποχή. Το κουνουπίδι είναι έτοιμο για κατανάλωση περίπου τρεις μήνες μετά τη μεταφύτευση, όταν η ανθοκεφαλή είναι σφικτή, συνεκτική και διατηρεί λευκό χρώμα.
Στο στάδιο της συγκομιδής, το μέγεθος της ανθοκεφαλής του κουνουπιδιού έχει διάμετρο γύρω στα 10 εκατοστά και βάρος περίπου 1 κιλού. Αν καθυστερήσουμε τη συγκομιδή, η ποιότητα του κουνουπιδιού μας υποβαθμίζεται, καθώς σκληραίνει στο εσωτερικό του, χάνεται η τρυφεράδα του και είναι ακατάλληλο για μαγείρεμα.
9. Πως μπορούμε να συντηρήσουμε περισσότερο καιρό το κουνουπίδι;
Το κουνουπίδι μπορεί να διατηρηθεί για λίγες μέρες μέσα στο ψυγείο μέσα σε πλαστική σακούλα τροφίμων. Μπορούμε, επίσης, να κόψουμε το κουνουπίδι σε κομμάτια, να το βάλουμε σε πλαστική σακούλα τροφίμων και να το συντηρήσουμε για λίγες εβδομάδες στην κατάψυξη χωρίς να μαυρίσει.
Αν θέλουμε να διατηρήσουμε το κουνουπίδι για περισσότερο διάστημα μέχρι και μήνες, ακολουθούμε την εξής διαδικασία:
Τοποθετούμε το κουνουπίδι σε βραστό νερό για περίπου 2 λεπτά.
Βγάζουμε το κουνουπίδι και το ξεπλένουμε με κρύο νερό.
Το αφήνουμε να στεγνώσει μέχρι να φύγει το νερό.
Αποθηκεύουμε το κουνουπίδι στην κατάψυξη.
10. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια του κουνουπιδιού
Η έντονη ηλιοφάνεια και η ζέστη μπορούν να προκαλέσουν έγκαυμα και υποβάθμιση της ποιότητας του κουνουπιδιού. Για να προστατέψουμε το λευκό χρώμα του, μόλις η ανθοκεφαλή φτάσει σε μέγεθος που η διάμετρος του είναι 5 εκατοστά, μπορούμε να δέσουμε τα εξωτερικά φύλλα του κουνουπιδιού από πάνω της για να δημιουργήσουμε σκιά με φυσικό τρόπο.