Η ανακοίνωση του Πρωθυπουργού Χριστιάν Μίτσκοσκι ότι η Υπηρεσία Πληροφοριών και οι Υπηρεσίες Εθνικής Ασφάλειας θα συγχωνευθούν και θα λειτουργήσουν ως μία υπηρεσία θα πρέπει να σημαίνει την τελική επεξεργασία του ακριβούς ιστορικού πριν από σχεδόν δέκα χρόνια της προξενικής ομάδας με επικεφαλής τον Reinhard Priebe, γράφει δημοσίευμα των Σκοπίων
Η καθομιλουμένη έκφραση μυστικές υπηρεσίες είναι ένας ευφημισμός, δηλαδή συνώνυμο των τριών συνιστωσών του συστήματος ασφαλείας-πληροφοριών για τις εξωτερικές πληροφορίες, την εσωτερική ασφάλεια και τη στρατιωτική ασφάλεια και πληροφορίες, με κυρίαρχο τον ρόλο της πολιτικής αστυνομίας.
Αυτή η αντίληψη και εικόνα παρέμεινε μέχρι την αλλαγή του μονοκομματικού συστήματος.
Σήμερα, σχεδόν δέκα χρόνια μετά τη διάγνωση, παραμένουν χρόνια προβλήματα με τις ουσιαστικές μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες των κομματικών, ποινικοποιημένων και βέβηλων υπηρεσιών.
12 ξεχωριστά διευθυντικά γραφεία
Το υπάρχον σύστημα ασφαλείας-πληροφοριών είναι μια υποτροπή από την κατάρρευση του πρώην ομοσπονδιακού κράτους, μετά την οποία η ανεξάρτητη πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία έπρεπε να δημιουργήσει τη δική της υπηρεσία.
Αποφασιστικός παράγοντας ήταν η δολοφονία το 1995 του πρώτου προέδρου, Κίρο Γκλιγκόροφ, μετά την οποία η αναδιοργάνωση βασίστηκε στο δικέφαλο μοντέλο της εκτελεστικής εξουσίας, με την ανάθεση αρμοδιοτήτων από τη σφαίρα της ασφάλειας και των πληροφοριών στον πρόεδρο του κράτους.
Η Υπηρεσία Πληροφοριών, ως επιθετική υπηρεσία για τις στρατηγικές ξένες πληροφορίες, δεν άρχισε να λειτουργεί αποτελεσματικά παρά μόνο δύο χρόνια μετά την ίδρυσή της.
Τα περασμένα χρόνια διοικούνταν από 12 διευθυντές.
Προηγουμένως, η Υπηρεσία Στρατιωτικής Ασφάλειας και Πληροφοριών είχε ήδη συσταθεί στο Υπουργείο Άμυνας, για τακτική (σωματική) πληροφόρηση σε βάθος έως και 50 χλμ. από τα σύνορα, καθώς και μέσω στρατιωτικών ακόλουθους σε αποστολή στο εξωτερικό.
Η Διεύθυνση Ασφάλειας και Αντικατασκοπείας, ως εσωτερική υπηρεσία πληροφοριών, αντί να μετατραπεί σε ανεξάρτητη κρατική υπηρεσία, παρέμεινε στο Υπουργείο Εσωτερικών. Η λύση ήταν ασυνήθιστη και προβληματική, μετά από την οποία σύντομα επιβεβαίωσε το παραμορφωμένο επί δεκαετίες απόγειό της «κράτος εν κράτει».
Από το πουθενά, το 2019 έγινε μόνο μια αισθητική αλλαγή με το αρκτικόλεξο ANB ( Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας) και την αφαίρεση των αστυνομικών εξουσιών.
Όλα τα άλλα παρέμειναν ίδια, ακόμα και η έδρα στον κύκλο του Υπουργείου Εσωτερικών. Αυτό επιβεβαίωσε ότι η έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου και εποπτείας για την εφαρμογή των παραδοσιακών μεθόδων είναι το αποτέλεσμα, όχι η αιτία, των παραμορφώσεων και των καταχρήσεων αυτής της υπηρεσίας.
Μερική η μεταρρύθμιση
Για τη χρήση μυστικών ανακριτικών μέτρων, δηλαδή τη δυνατότητα ενεργοποίησης και καταγραφής των επικοινωνιών, ιδρύθηκε μια ακομμάτιστη και ανεξάρτητη Επιχειρησιακή-Τεχνική Υπηρεσία, η οποία παρέχει τεχνική σύνδεση μεταξύ του χειριστή και των εξουσιοδοτημένων φορέων.
Μάλιστα, η μόνιμη διαδικασία εξάρθρωσης και «έκτασης» των μυστικών υπηρεσιών των Σκοπίων ξεκίνησε το 1994, όταν το SDSM, ως τότε κυβερνητικό κόμμα, εγκατέστησε και εργαλειοποίησε μέλη στο νέο πολιτικό περιβάλλον.
Η διαδοχή της συνέχειας συνεχίστηκε από όλους τους επόμενους κυβερνώντες με το δημαγωγικό και κυνικό σύνθημα «Απελευθέρωση των στελεχών των πρώην δομών».
- Φέτος είναι η επέτειος – τριάντα χρόνια μόνιμης «απελευθέρωσης από δομές» και αντιμεταρρυθμίσεων των μυστικών υπηρεσιών!
- Η πρόταση της νέας κυβέρνησης είναι η συγχώνευση AR και ANB σε μια κεντρική υπηρεσία ασφαλείας-πληροφοριών, σύμφωνα με το μοντέλο της SOVA στη Σλοβενία, της SOA στην Κροατία, της BIA στη Σερβία, της OSA-OBA στη Β-Ε και της ANB στο Μαυροβούνιο.
Τα επιχειρήματα βασίζονται στην αναγκαιότητα εξορθολογισμού στο πλαίσιο του αποτελεσματικού συντονισμού, της αποτροπής της αλληλεπικάλυψης και της επικάλυψης αρμοδιοτήτων και του εξορθολογισμού των υλικών, οικονομικών και ανθρώπινων πόρων.
Ωστόσο, φαίνεται ότι το καθοριστικό στοιχείο ήταν οι ποσοτικές και ποιοτικές αρμοδιότητες μεταξύ των δύο βαθμίδων της εκτελεστικής εξουσίας.
Είναι δυσανάλογα, γιατί ο πρόεδρος του κράτους έχει το αποκλειστικό δικαίωμα μόνο να διορίζει και να παύει τον διευθυντή και να λαμβάνει πληροφορίες από τον Οργανισμό, και η κυβέρνηση έχει πολύ σημαντικές και ευρείες εξουσίες.
Εκδίδει πράξη για τον τρόπο ενημέρωσης των πολιτικών οντοτήτων, δίνει προηγούμενη συναίνεση σχετικά με την οργάνωση και συστηματοποίηση θέσεων εργασίας και καθηκόντων, καθορίζει την εφαρμογή μέσων και μεθόδων εργασίας και προτείνει προϋπολογισμό για την Υπηρεσία Πληροφοριών.
Ως εκ τούτου, η ανακοίνωση αναδιοργάνωσης μπορεί να εκληφθεί ως μερική μεταρρύθμιση ή, από την άλλη, να ερμηνευθεί με διαφορετικούς τρόπους.
Ωστόσο, είναι αναμφισβήτητο ότι το βασικό κίνητρο και ο λόγος της κυβερνητικής πρότασης για ενσωμάτωση AR και ANB σε μία υπηρεσία είναι να ξεπεραστεί η ανισορροπία!
Fokus-mk
—