του Χρυσόστομου Τσιρίδη
“Πιστεύω πως δεν θα δεχόσουν, παρότι μπορείς, γιατί έτσι έχεις μάθει να ζεις.
Χωρίς αξιοπρέπεια. Επαίτης”, Ολοκληρώνει την πρότασή του ο ίδιος.
.
Με τον Οδυσσέα να του απαντάει καταλλήλως βέβαια στην συνέχεια, αλλά ήδη ο Όμηρος πέτυχε να πει αυτό που ήθελε.
.
Από τον… άγνωστο διάλογο (Οδύσσεια, ραψ. σ), ανάμεσα στον “κακό” μνηστήρα Ευρύμαχο και τον Οδυσσέα-ζητιάνο, με την Ομηρική ιδιοφυή ποίηση- πραγματεία, να εκπλήσσει με τις οραματικές συλλήψεις, για μια ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΞΙώΝ και ΕΠΙΛΟΓΩΝ αξιοπρέπειας, όπως εδώ λ.χ η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ συνολική αξία (όχι μόνο οικονομική) της ΕΡΓΑΣΙΑΣ.
.
ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ πολιτικής και κοινωνικής ΣΚΕΨΗΣ που ακόμη και σήμερα, τρεις χιλιάδες χρόνια μετά, αναζητείται.
Αυτή είναι μια οπτική της αρχαιοελληνικής ηθικής, σεβαστή, αλλά κατ εμέ, διαστρεβλωμένη από το συγχρονο πρίσμα.
Η άλλη είναι η τραγική ειρωνεία, κάποιος μοχθηρός (που μοχθεί για τα προς το ζειν) να χλευάζει κάποιον γενναίο (από καλό γένος), γιατί κατά τη δική του, υποδεέστερη ηθική είναι αναξιοπρεπές να μην εργάζεται, ενώ στην πραγματικότητα ο ίδιος είναι αναξιοπρεπής, και ως προπέτης, και επειδή χρειάζεται να εργάζεται για να ζήσει, αλλά και ως κατωτέρου γένους. Και φυσικά μπαίνει στη θέση του.
Εξάλλου οι αρχαίοι που γνωριζουμε σήμερα, που η φήμη τους έφτασε μέχρι τις μέρες μας και τις ξεπερνά, δεν είναι επειδή εργάζονταν.
Άδικο, βεβαίως, γιατί κάποιοι μοχθουσαν για να να συντηρούν μια κοινωνία που μπορούσε να έχει ρητορες και φιλοσόφους.
ενδιαφέρον ο προβληματισμός, ΟΜΩΣ νομίζω ότι το βάρος της επινόησης, από τον Όμηρο, αυτής της συζήτησης, πέφτει όχι τόσο στην καθαυτό “ΕΡΓΑΣΙΑ-εργατικότητα”, αλλά στην φράση
“ΕΤΣΙ έχεις ΜΑΘΕΙ να ζεις”.
Έχεις μάθει Όχι να αγωνίζεσαι, να διεκδικείς, αλλά να επαιτείς, να ζητάς (ζητιανεύεις), να βολεύεσαι.
Δηλαδή πιστεύω ότι ο Όμηρος πάει μερικά κλικ πιο πάνω: Θίγει Εθελοδουλία, ενδοτισμό, μοιρολατρία, Μιζέρια.
Μου ειναι κάπως δύσκολο να προσλάβω μήνυμα κατά της μοιρολατρίας από τα Ομηρικά έπη, ειδικά με την έννοια της ειμαρμένης να διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στην εξέλιξή τους, κι ίσως όχι άδικα. (Η ιδέα της προδιαγεγραμμενης μοίρας μας φαντάζει στη αρχή αφελής, αλλά όσο περισσότερα ανακαλύπτουμε τόσο πιο δύσκολο είναι να δώσουμε χώρο στο πραγματικά τυχαίο)
Αλλά πάλι, ίσως αυτό ακριβως να είναι το μεγαλείο κάθε λογοτεχνικού αριστουργήματος (πόσο μάλλον των δύο που υπήρξαν η βάση όλου του πολιτισμού μας)
Ότι μιλούν στον καθένα μας διαφορετικά.
Μια διόρθωση: ενδιαφέρων
Επιτυχής ανάλυση και ερμηνεία της αρχαιοελληνικής κοσμοθέασης, με ενδιαφέρων παραλληλισμό του νεοελληνικού και αρχαιοελληνικού ετύμου
Αν αναφέρεστε στο άρθρο συμφωνώ (κι ας είναι διαφορετική η οπτική μου γωνία), αν παλι στο σχολιο δεν μπορώ να δεχτώ τα εύσημα. Οι λέξεις αυτές, κι άλλες πολλές (πχ πονηρός, αυτός που καταπονείται σωματικά) αναλύονται πολύ πιο γλαφυρά στη “γενεαλογία της ηθικής” του Nietzsche:-)