Την 31η Ιουλίου 1987 τρία θέματα απασχολούσαν την κοινή γνώμη: η άφιξη της (βουλευτού) Τσιτσιολίνα στην Αθήνα, η έναρξη ελέγχων στα μαγαζιά για την έκδοση αποδείξεων και η επαναφορά των αρχαίων από τον Τρίτση. Όμως εκείνο το βράδυ θα εξελίσσονταν πολύ διαφορετικά…
Από νωρίς αστυνομικοί με πολιτικά έχουν πάρει θέσεις γύρω από το θέατρο Αθήναιον. Με μαγνητόφωνο στα χέρια και συνοδεία 4 αστυνομικών ο εισαγγελέας Ελ.Μαρκογιαννάκης παρακολουθεί ολόκληρη την επιθεώρηση «Τι Είδε ο Γιαπωνέζος». Όταν πέφτει η αυλαία, έχει πάρει την απόφασή του.
Flashback (φροντιστήριο): Στις 27 Ιουνίου 1987 κάνει πρεμιέρα στο θέατρο Αθήναιον η επιθεώρηση «Τι Είδε Ο Γιαπωνέζος» σε κείμενα Λάκη Λάζόπουλου και Άννας Παναγιωτοπούλου. Συν-θιασάρχης η Μάρω Κοντού και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Ανδρέας Βουτσινάς. Τιμή εισιτηρίου 1.100 δρχ.
Το σκετς «Τα γενέθλιά μου» σατιρίζει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Χρήστο Σαρτζετάκη, με ατάκες όπως: «Ο Παπανδρέου, το ξέρω, απ’ τα νεύρα του που τον έβγαλε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον παίρνει κάθε βράδυ τηλέφωνο. Είσαι μαλάκας, του λέει και του κλείνει το τηλέφωνο»…
Στο ίδιο σκετς ακούγεται και η φράση «Ποιος θεσμός θα σε κρατήσει να μην γελάσεις; Οφείλεις να γελάσεις όταν δεις αυτή τη μούρη». Με αφορμή αυτό το σκετς εκδίδονται εντάλματα σύλληψης βάσει του άρθρου 168 του Ποινικού Κώδικα περί «προσβολής του Προέδρου της Δημοκρατίας».
Έτσι, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ο εισαγγελέας με το μαγνητόφωνο (μαζί με τους 4 αστυνομικούς) πλησιάζει τον Λαζόπουλο στα παρασκήνια. Εκείνος αρχικά νομίζει ότι πρόκειται για ρεπόρτερ, όμως ακούει τη φράση «Ήρθαμε να σας συλλάβουμε». Στην Αθήνα ξημερώνει Σάββατο 1η Αυγούστου.
«Άννα, με συλλαμβάνουν» φωνάζει στην Παναγιωτοπούλου ενώ τον παίρνουν σηκωτό. Εκείνη το θεωρεί «αστείο απελπισίας λόγω ζέστης». Όταν καταλαβαίνει πως κάτι σοβαρό συμβαίνει πηγαίνει στη ΓΑΔΑ. Φτάνει κατά τις 2 το πρωί και βρίσκει ηθοποιούς του θιάσου και λίγους δημοσιογράφους.
«Ποια είναι η Παναγιωτοπούλου;» ρωτά γύρω στις 2 το πρωί ένας αξιωματικός τον κόσμο έξω από τη ΓΑΔΑ. Ανυποψίαστη η ηθοποιός σηκώνει το χέρι της νομίζοντας ότι τη ζητάει ο Λαζόπουλος από το κρατητήριο. Όμως ο αξιωματικός τη συλλαμβάνει, καθώς εκκρεμεί ένταλμα και για εκείνη.
Ο Λαζόπουλος κατηγορείται για «Προσβολή της τιμής του ΠτΔ και δυσφήμιση δημόσια του προσώπου του. Ηθελημένη καταφρόνηση του ΠτΔ και ισχυρισμό ψευδών γεγονότων για το πρόσωπο αυτού». Η Παναγωτοπούλου για «άμεση συνέργεια, κατόπιν προθέσεως, στην προσβολή της τιμής του ΠτΔ».
Ο θεατρικός επιχειρηματίας Γιώργος Λεμπέσης μαθαίνει όσα έγιναν στις 2:30, από έναν τεχνικό που καταφέρνει να τον βρει. Βρίσκεται στο σπίτι της Αλίκης Βουγιουκλάκη (κρατήστε το αυτό) μαζί με τη γυναίκα του Νινέτα. Ψάχνει συνήγορο υπεράσπισης και κάνει μια ευφυή επιλογή.
Στις 07.30 το πρωί καταφέρνει να εντοπίσει τον Γ.Β.Μαγκάκη στο Μάτι όπου παραθέριζε. Ο 81χρονος πολύπειρος δικηγόρος, πρώην υπουργός και βουλευτής, διέθετε μια ακόμα «πολύτιμη» ιδιότητα. Ήταν δικηγόρος του Χρήστου Σαρτζετάκη τα χρόνια του «Ζ».
Διασώζεται η ιστορία ότι ο Γ.Β.Μαγκάκης ανησυχούσε επειδή δεν είχε μαζί του γραβάτα κι έπρεπε να πάει απευθείας στο δικαστήριο. Ο Γ.Λεμπέσης φροντίζει να του δώσει δύο δικές του. Τελικά όταν έρχεται η ώρα ο Μαγκάκης αποφασίζει να μην φορέσει και ζητά συγνώμη από το προεδρείο.
Το πρωί του Σαββάτου μόνο η Ελευθεροτυπία έχει σαν κεντρικό θέμα την υπόθεση (βλ και το πρώτο τουί). Λόγω της ώρας του συμβάντος η είδηση περνάει ως μονόστηλο στις υπόλοιπες εφημερίδες.
Στις 10.30 το πρωί του Σαββάτου 1ης Αυγούστου, Λάκης Λαζόπουλος και Άννα Παναγιωτοπούλου οδηγούνται στη Σήμανση. Τους παίρνουν δακτυλικά αποτυπώματα και τους φωτογραφίζουν προφίλ και ανφάς. Είναι η ώρα να οδηγηθούν στο Αυτόφωρο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών.
Την 31η Ιουλίου 1987 τρία θέματα απασχολούσαν την κοινή γνώμη: η άφιξη της (βουλευτού) Τσιτσιολίνα στην Αθήνα, η έναρξη ελέγχων στα μαγαζιά για την έκδοση αποδείξεων και η επαναφορά των αρχαίων από τον Τρίτση. Όμως εκείνο το βράδυ θα εξελίσσονταν πολύ διαφορετικά… [thread] /1 pic.twitter.com/PFZYB6fax3
— Thanassis (@theiosthanassis) July 31, 2018
Το πρωί του Σαββάτου 1η Αυγούστου 1987 ο Λάκης Λαζόπουλος και η Άννα Παναγιωτοπούλου βρίσκονται στο εδώλιο του Αυτόφωρου Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών. Η δίκη ξεκινά.
Το πρώτο ημίωρο της δίκης επικρατεί εμφανής αμηχανία, ειδικά όταν χρειάζεται να ειπωθεί out loud η λέξη «μαλάκας». Στην πορεία ο Γ.Β.Μαγκάκης προσπαθεί με χιούμορ να επιχειρηματολογήσει ότι το «γεια σου ρε μαλάκα» είναι ένας καθημερινός χαιρετισμός των νέων της εποχής.
Η υπεράσπιση φέρνει 4 μάρτυρες: τους δημοσιογράφους Ιωάννα Μποτούλα, Λευτέρη Κυπραίο και τη θρυλική Μαρία Ρεζάν. Η Ρεζάν μάλιστα λέει το αμίμητο «θα μπορούσατε να ορκιστείτε κύριε εισαγγελέα ότι δεν γελάσατε ποτέ βλέποντας τον Πρόεδρο στην τηλεόραση;» κι έτσι σπάει τον πάγο.
Το «καρέ» της υπεράσπισης συμπληρώνει ένα πρόσωπο έκπληξη: η Αλίκη Βουγιουκλάκη. Η σύμπτωση να είναι σπίτι της ο Γ.Λεμπέσης όταν ενημερώθηκε μάλλον έπαιξε ρόλο. Το Βήμα μάλιστα αναφέρει ότι η Αλίκη είχε «κόψει και ένα τσεκ» στον Λεμπέση για να πληρώσει σε περίπτωση καταδίκης.
Flashback (φροντιστήριο): Είχε περάσει μόνο 1 χρόνος από τη μεγάλη κόντρα Βουγιουκλάκης-Λαζόπουλου. Το ’86 και οι δύο ανέβασαν Λυσιστράτη. Και οι δύο με παραγωγό τη Νινέτα Λεμπέση. Δεν χρειαζόταν πολύ να γίνει η κατάσταση μαλλιά κουβάρια (με τον Τύπο να τροφοδοτεί την κόντρα).
Γι αυτό και η υπεράσπιση από την Βουγιουκλάκη είχε ειδική βαρύτητα. Στην κατάθεσή της είπε: «Ο Λαζόπουλος έχει σατιρίσει κι εμένα σκληρά αλλά δεν έκανα μήνυση. […] Δεν έχω δει την παράσταση, ούτε είμαι ιδιαίτερα φίλη με τον Λάκη. Ήλθα όμως να καταθέσω για λόγους συνείδησης».
Ακολουθούν οι απολογίες των κατηγορουμένων, με τον Λαζόπουλο να λέει μεταξύ άλλων: «Δεν είχα σκοπό να θίξω κανένα. Δεν είμαι ΠΑΣΟΚ, ούτε και θα γινόμουν ποτέ. Δεν είμαι βέβαια ούτε δεξιός. Με τον πρόεδρο δεν έχω προσωπικά. Γελάω όμως μαζί του όπως όλος ο κόσμος.»
Στην αγόρευσή του ο Μαγκάκης σημειώνει ότι «ελληνική επιθεώρηση σημαίνει σάτιρα και μόνο σάτιρα, έστω άνευ ορίων», ενώ ο εισαγγελέας δίνει τον τόνο προτείνοντας αθώωση της Παναγιωτοπούλου και ενοχή του Λαζόπουλου αλλά μόνο για το σκέλος της δίωξης που αφορούσε το «μαλάκας».
Η δίκη κρατάει σχεδόν τρεις ώρες. Τελικά το δικαστήριο μετά από σύντομη διαβούλευση αθωώνει ομοφώνως τους κατηγορουμένους. Η απόφαση γίνεται δεκτή με χειροκροτήματα και πολλά χαμόγελα (στη φωτό ο Γ.Β.Μαγκάκης ανάμεσα στους δύο κατηγορούμενους).
Το δικαστήριο στην απόφασή του κάνει μια επιδέξια νομική τρίπλα και δεν μπαίνει στην ουσία της υπόθεσης. Η πρόεδρος του δικαστηρίου αιτιολογώντας την απόφαση διαπιστώνει ότι «δεν είχαν δόλο οι ηθοποιοί» (και ως εκ τούτου δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα).
Εκείνο το Σάββατο η απογευματινή παράσταση στο Αθήναιον δεν έγινε «λόγω κόπωσης». Αργότερα όμως στα καμαρίνια ακούγεται ο Λάκης να λέει στην Παναγιωτοπούλου: «Συν-φυλακισμένη έλα, βγαίνουμε». Η βραδινή παράσταση γίνεται κανονικά ενώπιον 1.000 θεατών.
Στη σκηνή ο Λαζόπουλος αυτοσχεδιάζει: «Στην Ηρώδου Αττικού, που λες Γιαπωνέζο μου, μένει αυτός, ο…» και κομπιάζει. Το κοινό φωνάζει «Πες το! Πες το!». Εκείνος απαντά «Τώρα το φτιάχνω, δεν το έχω βρει ακόμα». Αργότερα το επίμαχο νούμερο θα παιχτεί ως έχει, χωρίς περικοπή.
Στο διάλειμμα αυτής της πρώτης παράστασης μετά τη δίκη, ο Λαζόπουλος δίνει στην Βένα Γεωργακοπούλου μια ανοιχτή επιστολή που έγραψε τα ξημερώματα του Σαββάτου ενώ κρατούνταν στην ΓΑΔΑ. Η επιστολή δημοσιεύεται την Δευτέρα 3/8 στην Ελευθεροτυπία.
Πλήθος καλλιτεχνών, προσωπικοτήτων και ανθρώπων του πολιτικού κόσμου κάνουν δηλώσεις υπέρ των καλλιτεχνών. Τα βέλη στρέφονται κατά της κυβέρνησης, η οποία διά του εκπροσώπου τύπου Γιάννη Ρουμπάτη προσπαθεί να πείσει ότι δεν έδωσε εντολή, ούτε είχε πρότερη ενημέρωση.
Τη Δευτέρα 3 Αυγούστου η Προεδρία της Δημοκρατίας εκδίδει αιχμηρή ανακοίνωση σημειώνοντας ότι ο κ. Χρήστος Σαρτζετάκης έμαθε το ζήτημα από τις εφημερίδες και πως σε καμία περίπτωση δεν είχε απαιτήσει ή ζητήσει ο ίδιος (ευθέως ή εμμέσως ) την παρέμβαση της δικαιοσύνης.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ελευθέριος Βερυβάκης (και η μουστάκα του) επιστρέφει από την Ουγγαρία το βράδυ της Δευτέρας και ανακαλύπτει το πρόβλημα να τον «περιμένει». Την Τρίτη ενημερώνεται προσωπικά από όλους τους εμπλεκόμενους και την Τετάρτη συναντά τον Αντρέα στο Καστρί.
Είναι πια Πέμπτη 5 Αυγούστου όταν ο Βερυβάκης παρουσιάζει την επίσημη εκδοχή στους δημοσιογράφους: Όλα ξεκίνησαν από τον αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημ. Ευθυμιάδη που κατοικεί σε πολυκατοικία πλησίον του θεάτρου Αθήναιον και ήταν καθημερινά αυτήκοος μάρτυρας του σκετς.
Την 31η Ιουλίου ο Ευθυμιάδης με το 2430 έγγραφό του προς τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πλημμελειοδικών Αθηνών Ευθ.Στάμου ζητά την διενέργεια έρευνας και την αξιολόγηση πιθανής άσκησης δίωξης. Ο Στάμου αναθέτει αυθημερόν την έρευνα στον Μαρκογιαννάκη and the rest is history.
Μετά από το ντόρο η παράσταση απογειώνεται παρότι όταν έκανε πρεμιέρα οι κριτικές ήταν χλιαρές. Ο “Γιαπωνέζος” στο Αθήναιον κάνει ταμείο 8.200.000 δρχ τη βδομάδα ενώ πίσω του το Πάρκ με το «Γελάς, Ελλάς, Αγελάς» (Φασουλής, Νικολακοπούλου, Παπαδοπούλου) μετά βίας 4.700.000.
ΥΓ1. Ακόμα και στα δημοσιεύματα της εποχής υπάρχει σύγχυση για τον εισαγγελέα Μαρκογιαννάκη. Αλλού αναφέρεται ως “Ελ.” αλλού ως “Χρήστος”. Είμαι όμως πεπεισμένος ότι δεν πρόκειται για τον γνωστό βουλευτή της ΝΔ για δύο κυρίως λόγους…
ΥΓ2. Ο Λαζόπουλος περιγράφει τον εισαγγελέα ως «παιδί ψηλό με λακόστ» περιγραφή που δεν συνάδει καθόλου με τον γνωστό μας Μαρκογιαννάκη. Επίσης με βάση το βιογραφικό του βουλευτή εκείνη την περίοδο ήταν δημοτικός σύμβουλος Χανίων. Οπότε λίγο απίθανο να ήταν ο εν λόγω εισαγγελέας.
ΥΓ3. Η Ελευθεροτυπία αναφέρει ότι ο ίδιος εισαγγελέας Μαρκογιαννάκης είχε στις αρχές του 1987 ασκήσει δίωξη κατά του Χάρρυ Κλυνν για νούμερο σε επιθεώρηση και πάλι με θέμα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Θα το ψάξω και αν προκύψει κάτι θα επανέλθω με λεπτομέρειες.
ΥΓ4. Για την ιστορία πρόεδρος του Τριμελούς δικαστηρίου ήταν η κα. Χαρίκλεια Παπαλουκά και μέλη οι πρωτοδίκες Αντώνης Αλεβίτος και Αθανάσιος Δαβέτας. Εισαγγελέας της έδρας ο κ. Δημήτριος Παπατούκας.
ΥΓ5. Πριν την έναρξη της δίκης, στο γραφείο του εισαγγελέα Στάμου ο Λαζόπουλος ρώτησε «Μπορούμε όλα αυτά που ζήσαμε και ακούστηκαν εδώ μέσα να τα πούμε από σκηνής;» για να πάρει την απάντηση «Βεβαίως. Φτάνει να πείτε την αλήθεια».
ΥΓ6. Ο πάγος μεταξύ Βουγιουκλάκη και Λαζόπουλου είχε αρχίσει να λιώνει ήδη από τον Οκτώβρη του 1996 όταν γεννήθηκε η κόρη του. Τότε του έστειλε μήνυμα. «Να σου ζήσει. Απ’ αυτή θα πάρω την εκδίκησή μου. Θα σε παρακαλάει να με δει στην τηλεόραση και να δούμε τότε τι θα της πεις».
ΥΓ7. Οι 1.100 δρχ. του εισιτηρίου της παράστασης είναι λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό 20,25 σημερινά Ευρώ. Οι εβδομαδιαίες εισπράξεις των 8,2 εκατομμυρίων δρχ. που έκανε το Αθήναιον είναι περίπου 151.000 σημερινά ευρώ.
ΥΓ8. Η μουσική της παράστασης είχε την υπογραφή του Σταμάτη Κραουνάκη. Εκεί γνώρισε την Παναγιωτοπούλου κι όλοι μαζί έγραψαν το «Ο Έλληνας». Μερικά χρόνια αργότερα θα συνεργαστούν ξανά στο ιστορικό «Έκτο Πάτωμα» (βλ. το «Τραγούδι της κουτσομπόλας»).
ΥΓ9. Εννοείται ότι η υπόθεση έδωσε άφθονη τροφή στους γελοιογράφους της εποχής. Ας κλείσουμε αυτό το thread με ένα χαρακτηριστικό σκίτσο του Κώστα Μητρόπουλου από τα Νέα. Με τον Λαζόπουλο, την Παναγιωτοπούλου και τον Γιαπωνέζο.
Το πρωί του Σαββάτου 1η Αυγούστου 1987 ο Λάκης Λαζόπουλος και η Άννα Παναγιωτοπούλου βρίσκονται στο εδώλιο του Αυτόφωρου Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών. Η δίκη ξεκινά. /1 pic.twitter.com/GqO7q15Qzz
— Thanassis (@theiosthanassis) August 1, 2018