Ελλάδα και Ελληνισμός – Το σαράκι του διχασμού
Επ’ ευκαιρίας της μνημόνευσης του θανάτου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη σαν σήμερα το 1843.
Δυστυχώς τα σχολικά εγχειρίδια στο κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας παραμένουν λειψά. Αντί να εμβαθύνουν και να αναδείξουν και τα λάθη, τις παραλείψεις, τις συγκρούσεις, τις διχόνοιες και τους εμφυλίους που έγιναν κατά τη διάρκεια αυτής της ιστορικής περιόδου παρουσιάζουν επί το πλείστο την Επανάσταση του 1821 ως μουσειακό αντικείμενο.
Λίγα γνωρίζει, αν γνωρίζει καν, ο Έλληνας για τον εμφύλιο πόλεμο της περιόδου 1823-1825 που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Δάχτυλο δε είχαν και ξένες της εποχής δυνάμεις, πολλοί και καμπόσοι οι «Έλληνες» επιτήδειοι, «φιλήκοοι των ξένων».
Γράφει ο Ιωάννης Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματα του:
«[…] όλο νόμους και φατρίες διά το ‘καλό’ της πατρίδος, όλο αυτό πασκίζουν. Όσα έπαθε η πατρίς δια τους ‘νόμους’ και το καλό αυτηνών και όσα παλληκάρια σκοτώθηκαν, δεν τάπαθε η πατρίς εις τον αγώνα των Τούρκων, […] ‘σιχάθηκα το Ρωμαίικον’».
Ο εμφύλιος έληξε τον Ιανουάριο του 1825, με την επικράτηση της μερίδας των νησιωτών, με επικεφαλής τον Κουντουριώτη και τη φυλάκιση των Πελοποννησίων αντιπάλων της, όπως του Κολοκοτρώνη, του Δεληγιάννη, του Ανδρούτσου, και άλλων. Λεηλατήθηκε η Πελοπόννησος, από τους «κυβερνητικούς», με αποτέλεσμα να καταπέσει το ηθικό των κατοίκων της, να καλλιεργηθεί το μίσος και να δημιουργηθεί ολέθριος διχασμός, μεταξύ Πελοποννησίων και Ρουμελιωτών. Το χειρότερο δε είναι ότι παραμελήθηκε τελείως, η άμυνα και ο εφοδιασμός των παράλιων κάστρων της Ν.Δ. Πελοποννήσου τη στιγμή που αναμενόταν η απόβαση των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ για την κατάπνιξη της επανάστασης.
Οι νικητές συμπεριφέρθηκαν στην Πελοπόννησο σαν σε χώρα εχθρική. Ο Μακρυγιάννης, βλέποντας την ελεεινή συμπεριφορά των συμπατριωτών του, καταπικραμένος βροντοφωνάζει:
«Την επανάστασιν μας θα την καταντήσουνε ληστεία και η πατρίς κατάντησε η παλιοψάθα των ατίμων».
Σε μια στιγμή που οι εθνικές δυνάμεις θα έπρεπε να είναι ενωμένες και να επαγρυπνούν, για την αντιμετώπιση των προετοιμαζόμενων κοινών πολεμικών επιχειρήσεων, του σουλτάνου της Τουρκίας και του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου, ο χωρισμός των ελλήνων, σε αντίπαλα στρατόπεδα, προκαλούσε τη χαλάρωση και, σχεδόν, την αδράνεια των εθνικών δυνάμεων. Σ’ αυτή την κρίσιμη φάση, για την πορεία του έθνους, αφού η επανάσταση κινδύνευε να καταπνιγεί, οι Έλληνες φάνηκαν κατώτεροι των περιστάσεων, υποτάσσοντας τα συμφέροντα του έθνους στις προσωπικές φιλοδοξίες.
Ο Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματα του δεν αμφισβητεί τον Γέρο του Μοριά, την στρατιωτική του ιδιοφυΐα, τις ικανότητες του και την προσφορά του στον απελευθερωτικό αγώνα, αλλά είναι πολύ αυστηρός κριτής του για άλλες συμπεριφορές του. Συγκεκριμένα τονίζει τα κέρδη που αποκόμισε από την πατρίδα και την πλεονεξία του.
Τον Οκτώβρη του 1823 ο Μακρυγιάννης θέτει εαυτό υπό της διαταγές του Κολοκοτρώνη. Όταν λαμβάνει διαταγή να πάει με τους άντρες του να λεηλατήσουν τα Τρίκαλα της Κορίνθου τον εγκαταλείπει. Οι Κολοκοτρωναίοι τον φοβέριζαν ότι, αν τον πιάσουν, θα τον γδάρουν ζωντανό.
Σχολιάζει ο Μακρυγιάννης, ο #Κολοκοτρώνης ήξερε από γδάρσιμο γιατί «ήταν χασάπης εις την Ζάκυθο και γνώριζε την τέχνη αυτήνη·κι αφού ήρθε γυμνός εις την Ελλάδα και πλούτυναν κι έγιναν Κιαμιλμπέηδες αυτός και οι συντρόφοι του, καθημερινώς δουλεύουν την πατρίδα μ’ εφύλιους πολέμους και νέες φατρίες». Αναφερόμενος στον θάνατο του γιου του Κολοκοτρώνη, Πάνου, σε μια μάχη του εμφύλιου πολέμου, τονίζει, «αυτό είναι το αίμα οπού χύθηκε Κολοκοτρωναίικον διά την λευτεριά της Ελλάδας».
Όμως, όταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αποφυλακίζεται από την Ύδρα πάει στο Ναύπλιο. Στην κεντρική πλατεία Ναυπλιώτες σκάβουν προς αναζήτηση θησαυρού,
«Ερχόμενος εδώ από την Ύδρα, έπνιξα εις την θάλασσα τα πάθη μου. Πνίξετε και σείς τα δικά σας. Θάψετε εις αυτήν την άβυσσο όλας τάς έριδας και τάς διχόνοιας. Αυτός είναι ο θησαυρός που θα βρήτε».
Το αφήνω ως εδώ προς σκέψη.
#Ελλάδα και #Ελληνισμός – Το σαράκι του διχασμού
Επ' ευκαιρίας της μνημόνευσης του θανάτου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη σαν σήμερα το 1843.
Δυστυχώς τα σχολικά εγχειρίδια στο κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας παραμένουν λειψά. Αντί να εμβαθύνουν και να αναδείξουν και τα… pic.twitter.com/Ykmlzt2TtX
— Harris Samaras (@HarrisSamaras) February 4, 2024