Του Βασίλη Βιλιάρδου
Κατ’ αρχήν θα πρέπει να ερμηνεύσουμε τον όρο «Αποκεφαλαιοποίηση» – γεγονός που σημαίνει πως οφείλουμε να ξεκινήσουμε με τις βασικές αρχές κάθε οικονομίας. Δηλαδή, με τη διαφορά μεταξύ εργασίας (=μισθών) και κεφαλαίου – καθώς επίσης επενδύσεων και κερδοσκοπίας.
Εν προκειμένω, είναι ίσως δελεαστικό να υπεραπλουστεύσει κανείς ή να «δαιμονοποιήσει» ορισμένες από αυτές τις έννοιες, όπως την κερδοσκοπία που δεν έχει καμία σχέση με την αισχροκέρδεια – αφού σε μία υγιή οικονομία που χαρακτηρίζεται από δυναμική ισορροπία, μία κατάσταση δηλαδή ανάλογη με ένα υγιές οικοσύστημα που διακρίνεται από συνεχώς μεταβαλλόμενες αλληλεπιδράσεις πολλών ειδών και συνθηκών (από τα δηλητηριώδη έντομα έως τις καταιγίδες), όλοι και όλα έχουν ρόλο.
Για παράδειγμα, χωρίς τους κερδοσκόπους που αναζητούν τις υπερβολές (φούσκες), από τα νομίσματα έως τις τιμές των ακινήτων και τις μετοχές, τοποθετούμενοι εναντίον, δεν θα διορθωνόταν καθόλου οι διαστρεβλώσεις – με αποτέλεσμα την τελική κατάρρευση του συστήματος, στο οποίο προσφέρουν μία δυναμική σταθερότητα που το ισορροπεί.
Εάν τώρα το μερίδιο της εργασίας στην οικονομία μειωθεί πολύ, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, τότε το εργατικό δυναμικό δεν μπορεί να καταναλώσει αρκετά – υποστηρίζοντας τα νοικοκυριά, τη ζήτηση, εξ αυτής τις επενδύσεις και τελικά την οικονομία στο σύνολο της. Από την άλλη πλευρά, εάν το κεφάλαιο δεν μπορεί να βρει ελκυστικές αποδόσεις, τότε σταματούν οι επενδύσεις – η ρευστότητα «στεγνώνει» και τα πάντα καταρρέουν.
Εάν όμως η κερδοσκοπία μετατραπεί στο θεμέλιο της «ανάπτυξης», όπως σε πολλές δυτικές χώρες σήμερα και ιδίως στις Η.Π.Α., τότε η αναπόφευκτη κατάρρευση των κερδοσκοπικών υπερβολών, συντρίβει την οικονομία.
Περαιτέρω, στα σύγχρονα καπιταλιστικά συστήματα, περισσότερο ή λιγότερο νεοφιλελεύθερα, ο βασικός «σταθεροποιητής» είναι η μεσαία τάξη – η οποία κερδίζει χρήματα από τη μισθωτή κυρίως εργασία της, παρέχει σταθερά εργατικό δυναμικό ή νέους επιχειρηματίες, αποτελεί τη βασική δεξαμενή καταναλωτών, δανείζεται χρήματα και τροφοδοτεί τη ζήτηση. Έτσι απορροφάει την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, αποφέροντας κέρδος στους παραγωγούς – μέρος του οποίου επενδύουν.
Χωρίς μία σταθερή και κυρίαρχη μεσαία τάξη, το κεφάλαιο έχει λίγες ευκαιρίες να επενδύσει σε παραγωγικές διαδικασίες – οπότε η οικονομία επιβραδύνεται και είναι επιρρεπής στην κατάρρευση της, αφού ευρίσκεται μακριά από το σημείο ισορροπίας της. Η συγκεκριμένη διαδικασία της παρακμής, της πτώσης της μεσαίας τάξης, ερμηνεύεται καλύτερα ως Αποκεφαλαιοποίηση – επειδή η μεσαία τάξη είναι ουσιαστικά ένα μέσον για τη μετατροπή της εργασίας σε κεφάλαια, μέσω της αποταμίευσης και των επενδύσεων.
Αυτού του είδους η μακροοικονομική σκέψη, η οποία είναι απαραίτητη για να βρει μία χώρα και μία κοινωνία το οικονομικό μοντέλο που της ταιριάζει για να είναι βιώσιμη, δεν γίνεται κατανοητή από το οικονομικό επιτελείο μίας κυβέρνησης που λειτουργεί λογιστικά, όπως η ελληνική – που προσπαθεί δηλαδή συνεχώς να καλύψει «τρύπες», συνήθως με επιδόματα που δεν τροφοδοτούν την παραγωγική διαδικασία και που χρηματοδοτούνται από την υπερφορολόγηση.
Λογικά λοιπόν δεν κατανοεί πως εάν δεν επιλυθούν τα θεμελιώδη προβλήματα, όπως η μη παραγωγή πλούτου, η μειωμένη ανταγωνιστικότητα λόγω έλλειψης παραγωγικών επενδύσεων κλπ., η οικονομία απομακρύνεται συνεχώς από το σημείο ισορροπίας της και η μεσαία τάξη καταρρέει – μαζί με αυτήν τόσο οι επιχειρήσεις, όσο και η Δημοκρατία.
Η προσπάθεια δε να σταθεροποιηθεί με κατασταλτικά μέσα, όπως με κεφαλικούς φόρους, δεν αποφέρει ποτέ – αφού η διαδικασία κατάρρευσης συνεχίζεται, οπότε οι κοινωνικές αναταραχές είναι αδύνατον να εμποδισθούν, όταν η κοινωνία φτάσει στο σημείο μηδέν.
Η αποκεφαλαιοποίηση της μεσαίας τάξης
Κατ’ αρχήν θα πρέπει να ερμηνεύσουμε τον όρο «Αποκεφαλαιοποίηση» – γεγονός που σημαίνει πως οφείλουμε να ξεκινήσουμε με τις βασικές αρχές κάθε οικονομίας. Δηλαδή, με τη διαφορά μεταξύ εργασίας (=μισθών) και κεφαλαίου – καθώς επίσης… pic.twitter.com/5DSvgioxmE
— Βασίλης Βιλιάρδος (@ViliardosV) November 5, 2023