Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879) ήταν επικός ποιητής του αρματολισμού – ένας από τους πιο διακεκριμένους Επτανήσιους ποιητές του 19ου αιώνα-και πολιτικός. Ο Βαλαωρίτης χαρακτηρίστηκε εθνικός ποιητής, καθώς ύμνησε με επικά χαρακτηριστικά των αγώνα τον επαναστατημένων Ελλήνων. Επιπλέον, ασχολήθηκε ενεργά και με την πολιτική, αφού έγινε βουλευτής της «Ιονίου Πολιτείας» και για μια περίοδο επτά ετών πάλεψε για την ελευθερία των Επτανήσων.
Ο Βαλαωρίτης ήταν μια από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας τον 19ο αιώνα και πέρασε μια ζωή με πολλές περιπέτειες. Στην ελληνική γραμματεία έχει αφήσει το στίγμα του ποιητή που ύμνησε τον αγώνα των αρματωλών και ήταν ένας από τους κυριότερους εκφραστές της επτανησιακής σχολής.
[ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ]
Δεν έφαγες ποτέ ψωμί ξερό και μουχλιασμένο,
στον ίδρωτα, στο δάκρυ σου, στο αίμα σου βρεμένο·
τη νύχτα δεν εξύπνησες να ιδείς το σύντροφό σου
γυμνόν να τονε σέρνουνε μακρά από το πλευρό σου·
δεν είδες το παιδάκι σου, δεν είδες τον πατέρα
στη φυλακή, στα σίδερα· δεν είδες τη μητέρα
ασθενισμένη και γριά μες στη φωτιά να βράζει
κι απελπισμένη να θρηνεί, βοήθεια να σε κράζει·
δεν είδες στο χωράφι σου τα στάχυα μεστωμένα να
τα θερίζουν τ’ άλογα του Τούρκου πεινασμένα
και να σου αφήνουν τ’ άχερα τα ποδοπατημένα
για να χορτάσεις τα παιδιά, που σκούζουν λιμασμένα.