Έχαναν τον πόλεμο και είχαν βγάλει όλη την εκδικητική τους μανία με μπλόκα και εκτελέσεις, η Καλλιθέα και τα Παλαιά Σφαγεία πλήρωσαν με αίμα τη συμμετοχή τους στον αγώνα για την αποτίναξη του ζυγού των ναζί κατακτητών. Ήταν Δευτέρα 28 Αυγούστου του 1944.
Στην Καλλιθέα είχαν προηγηθεί συγκρούσεις μεταξύ των κατοχικών δυνάμεων και των δοσίλογων συνεργατών τους με δυνάμεις του εφεδρικού ΕΛΑΣ, στις 23 Αυγούστου, όπου οι κατακτητές υπέστησαν αρκετές απώλειες.
Ακολούθως την επόμενη ημέρα επανήλθαν ενισχυμένοι και περικύκλωσαν την Καλλιθέα, όπου έγιναν μάχες, αλλά και απεργιακές κινητοποιήσεις, αφού έκλεισαν τα μαγαζιά και οι τροχιοδρομικοί ξεκίνησαν απεργία. Αυτό κόντεψαν να το πληρώσουν με 450 εκτελέσεις, που την τελευταία στιγή δεν πραγματοποιήθηκαν, μετά από παρεμβάσεις του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.
Στην περιοχή του Χαροκόπου έμεινε στην ιστορία η ηρωική αντίσταση 10 ΕΠΟΝιτών όπου κράτησαν γύρω από το σπίτι της οδού Μπιζανίου στο οποίο ήταν περικυκλωμένοι, υπέρτερες δυνάμεις για πέντε ώρες και έδωσαν τέλος στη ζωή τους, ο καθένας με την τελευταία του σφαίρα.
Τη Δευτέρα 28 Αυγούστου 1944 οι χιτλερικοί έκαναν το μεγάλο μπλόκο της Καλλιθέας.
Οι κατακτητές και οι συνεργάτες τους ζήτησαν να συγκεντρωθεί ο ανδρικός πληθυσμός από 14 έως 65 ετών στο γήπεδο της Καλλιθέας, λέγοντας ότι όποιος δεν πάει θα τον εκτελούσαν. Πράγματι όποιον έβρισκαν να κρύβεται τον εκτελούσαν επί τόπου. Στο γήπεδο ένας κουκουλοφόρος έδειχνε όποιον γνώριζε ότι ήταν στο ΕΑΜ ή στην ΕΠΟΝ.
Συνολικά εκτέλεσαν 30 ανθρώπους, 22 στο γήπεδο και οκτώ στους δρόμους.
Την ίδια μέρα οι Γερμανοί έκαψαν και λεηλάτησαν σαράντα σπίτια στην προσφυγογειτονιά Παλαιά Σφαγεία κάτω από του Φιλοπάππου (σήμερα ανήκουν στο Δήμο Αθηναίων και είναι η περιοχή ανάμεσα στα Πετράλωνα και στο Κουκάκι). Εκεί άλλοι 16 άφησαν την τελευταία τους πνοή από τις σφαίρες των χιτλερικών και των συνεργατών τους.
Σήμερα σε μία «μικρή» πλατεία, την πλατεία Ελπίδος (μεταξύ των οδών Πραμάντων, Βαρνούντος, Καλλιρόης), μπορούμε να διακρίνουμε το μνημείο για τους 16 εκτελεσθέντες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό ανεγέρθη από το Σύλλογο Προσφύγων Πυροπαθών «Η Ελπίς», ο οποίος έδωσε και το όνομα στην Πλατεία. Μία τυχαία επίσκεψη στην πλατεία, με τίποτα δεν κάνει τον επισκέπτη να φανταστεί το μέγεθος του δράματος που είχε συμβεί εκείνη τη Δευτέρα του 1944.
Κείμενο, φωτο και επιμέλεια αφιερώματος: Νάσος Μπράτσος
ΕΡΤ