Τέλη Αυγούστου του 1913. Το ιταλικό θωρηκτό «Regina Margueritta» στέκει αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της Καρπάθου. Αφού ανεφοδιάζεται, ετοιμάζεται να σηκώσει άγκυρα. Φεύγοντας ένας κρίκος της βαριάς αλυσίδας σπάει. Με ένα μεγάλο παφλασμό η άγκυρα πέφτει ξανά στο νερό τραυματίζοντας θανάσιμα έναν Ιταλό ναύτη.
Το «Regina Margueritta» (ανάλογο πολεμικό πλοίο με το ελληνικό θωρηκτό «Αβέρωφ») πρέπει πάση θυσία να πάρει την άγκυρά του που έχει βυθιστεί σε βάθος 48 οργιές (87,5 μέτρα, περίπου). Βάθος απαγορευτικό για να καταδυθεί κάποιος εκείνη την εποχή. Κάποιος από την Κάρπαθο που ήξερε τον σφουγγαρά ψαρά Στάθη Χατζή και της ικανότητες του στις καταδύσεις τον προτείνει στον πλοίαρχο του πολεμικού που διατάζει να πάνε στην Σύμη να τον φέρουν.
Οι Ιταλοί μόλις έφτασαν στη Σύμη μαζί με Συμιακούς αστυνομικούς πήγαν στο σπίτι του. Η γυναίκα του φοβήθηκε και με το ζόρι τους μαρτύρησε ότι ο άντρας της ψάρευε στο Καλούσουρο ή Κάτω Γιώργη που ήταν κοντά στα τουρκικά νερά. Μόλις ο Χατζής είδε την κόκκινη ιταλική σημαία την πήρε για τούρκικη και βούλιαξε το Φελούκι του (βαρκάκι) με πέτρες, μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας ίσα που να μην μπαίνει νερό. Ο ίδιος κρύφτηκε με το βοηθό του στα βραχάκια. Ο Έλληνας αστυνομικός τού φώναξε: «Στάθη, είναι Ιταλοί, δεν είναι Τούρκοι, φανερώσου», κι εκείνος φανερώθηκε.
Ο 33χρονος Συμιακός δύτης οδηγήθηκε στην Κάρπαθο, συνοδευόμενος από τον φίλο Πάχο, που θα τον βοηθούσε και στο εγχείρημα του. Φθάνει στην Κάρπαθο. Ο Χατζής όχι μόνο πρέπει να βουτήξει σε βάθος 87 μέτρων αλλά παράλληλα να εργαστεί επανασυνδέοντας την αλυσίδα με την άγκυρα με ένα συρματόσχοινο. Ο Συμιακός βουτηχτής πήρε τη μεγάλη απόφαση αφού προηγουμένως του τάζουν μια χρυσή λίρα πολλά τα λεφτά για εκείνην την εποχή.
Τελικά βρίσκεται στη σκάλα του θωρηκτού. Πέφτει στο νερό και μόλις πατώντας στον βυθό προσπαθεί γρήγορα να δέσει την άγκυρα με την αλυσίδα. Η ανάσα του τελειώνει, τα μάτια του πονάνε και το κρύο ανυπόφορο. Περνάει το συρματόσχοινο από τον κρίκο της αλυσίδας και της άγκυρα, αλλά δεν καταφέρνει να το ασφαλίσει. Γρήγορα κάνει σήμα και τον ανεβάζουν επάνω. Φθάνει στην επιφάνεια, σχεδόν λιπόθυμος. Τρέμει από το κρύο και το πρόσωπό του έχει κοκκινίσει, από τη μύτη του και τα αυτιά του να βγάζει αίμα. Ο Στάθης Χατζής είχε καταφέρει το ακατόρθωτο. Να φθάσει ζωντανός στην επιφάνεια ύστερα από κατάδυση στα 87 μέτρα.
Οι Ιταλοί είχαν μείνει με το στόμα ανοιχτό. Δεν το πίστευαν. Όπως δεν πίστευαν ότι θα μπορούσαν να φύγουν και χωρίς την άγκυρα. Είδαν ότι ο Χατζής είχε τη δυνατότητα να το κάνει και άρχισαν να τον πιέζουν να επαναλάβει τη βουτιά. Τότε ο Χατζής αρνήθηκε, όμως εκείνοι ανένδοτοι. Τους προτείνει να κάνουν υπομονή λίγες ημέρες έως ότου επουλωθούν οι πληγές του και να ξαναπροσπαθήσει. Ο Στάθης Χατζής δεν είχε πολλές επιλογές γιατί τα Δωδεκάνησα ήταν τότε υπό ιταλική κυριαρχία.
Λίγες ώρες αργότερα βρίσκεται και πάλι στη σκάλα του θωρηκτού. Δένεται ξανά με τη Σκανδαλόπετρα ή Καμπανελόπετρα (όπως τη λένε στη Σύμη), έτσι ονόμαζαν οι σφουγγαράδες την πέτρα που χρησιμοποιούσαν για να καταδύονται γρήγορα και σε μεγάλα βάθη, και φθάνει ξανά στο απίστευτο βάθος των 87,5 μέτρων. Καταφέρνει να δέσει το συρματόσχοινο. Όμως, όταν ανεβαίνει στην επιφάνεια, είναι σχεδόν νεκρός. Ο Στάθης Χατζής επέζησε τελικά και από αυτή την τρομερή δοκιμασία.
Σαν αντάλλαγμα για το κατόρθωμα του, ο Χατζής ζήτησε από τον Ιταλό ναύαρχο εκτός από τη Χρυσή Λίρα να μπορεί να ταξιδεύει και παντού ελεύθερα. Το 1918 είχε μπαρκάρει σε ένα αγγλικό πλοίο που στον Ατλαντικό τορπιλίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο. Ήταν ο μοναδικός επιζών από το ναυάγιο και για τρεις μέρες περιπλανιόταν πάνω σε μια σχεδία, μέχρι να τον εντοπίσει ένα αγγλικό υποβρύχιο. Οι Άγγλοι δεν μπορούσαν να πιστέψουν πώς κρατήθηκε στη ζωή τόσες μέρες.
Στη συνέχεια περιπλανήθηκε στην Αμερική, όπου κι εκεί έκανε παράτολμες δουλειές. Γύρισε στη Σύμη και άνοιξε τον πρώτο μηχανοκίνητο μύλο. Πέθανε σε ηλικία 53 ετών από καρκίνο στα πνευμόνια.
Τα… καμώματά του έγιναν θέμα στις ιταλικές εφημερίδες και για αυτό είναι γνωστές οι τόσες λεπτομέρειες αυτού του υπεράνθρωπου, αφού το κατόρθωμά του ήταν εξωπραγματικό, καθώς στη σύγχρονη εποχή οι κορυφαίοι αθλητές με σκληρή προπόνηση και άριστη υλικοτεχνική υποδομή βουτάνε σε 3 λεπτά και 20 δευτερόλεπτα.
Συγκριτικά όμως απέναντι από τον Στάθης Χατζή τους χώριζε ένας ολόκληρος αιώνας χωρίς εξοπλισμούς, γυμνός και με την βοήθεια μόνο μιας πέτρας την «Σκανδαλόπετρα» ‘η «Καμπανελόπετρα¨ για να γράψει έναν άθλο στην ιστορία των καταδύσεων …
Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους βοήθησαν για να παρουσιάσω ένα μέρος από αυτό το αφιέρωμα. Το υπόλοιπο είναι από αναφορές ιταλικών εφημερίδων.
http://rodosinfonews.com/stathis-xatzis-symi/