Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη
Η Ελλάδα εμφανίζεται στην κορυφή των χωρών που στο διάστημα των τριών τελευταίων ετών εισέρχονται σταδιακά σε καθεστώς αυταρχισμού από κοινού με την Αρμενία, το Αφγανιστάν, την Μπουρκίνα Φάσο, τη Γουατεμάλα, το Μαλί και το Μυανμάρ.
Η παρακμή (της δημοκρατίας στην Ελλάδα) χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή υποβάθμιση των θεσμικών ελέγχων και ισορροπιών που αποτελούν τον πυρήνα της αρχής της φιλελεύθερης δημοκρατίας και διασφαλίζουν τον περιορισμό της εκτελεστικής εξουσίας. Το νομοθετικό σώμα και σε μικρότερο βαθμό το δικαστικό σώμα, συμβατικά προπύργια της δημοκρατίας, αποδυναμώνονται σημαντικά στην Ελλάδα.
Η de facto ικανότητα του νομοθετικού σώματος να διερευνά τις ενέργειες της εκτελεστικής εξουσίας διαβρώνεται περισσοτερο, ακολουθούμενη από το εύρος των διαβουλεύσεων της κυβέρνησης με άλλους κοινωνικούς φορείς και τη συμμόρφωση της κυβέρνησης με το Ανώτατο Δικαστήριο. Διαπιστώνονται επίσης καταπατήσεις της ελευθερίας της έκφρασης, όπως η αύξηση της παρενόχλησης δημοσιογράφων και η λογοκρισία των κυβερνητικών μέσων ενημέρωσης.
Ένα σημαντικό πρόσφατο γεγονός στην Ελλάδα ήταν το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών που αποκαλύφθηκε το 2022: υποκλοπές από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ενός μεγάλου καταλόγου πολιτικών εχθρών της κυβέρνησης, συμμάχων και δημοσιογράφων ερευνητών. Οι δικαστικές έρευνες , καθώς και οι έρευνες από κοινοβουλευτικές επιτροπές και ανεξάρτητες αρχές έχουν καθυστερήσει για μήνες και δεν έχουν ακόμη παρουσιάσει τα πορίσματά τους.
Για παράδειγμα, η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή για τους Θεσμούς και τη Διαφάνεια, στην οποία η νυν κυβέρνηση έχει την πλειοψηφία, εμποδίζει βασικούς μάρτυρες και αποφάσισε ότι οι συνεδριάσεις και οι τελικές εκθέσεις της Επιτροπής θα παραμείνουν εμπιστευτικές. Ένας άλλος τομέας ανησυχίας είναι ο νόμος για το ”εκτελεστικό κράτος” που θεσπίστηκε από την τρέχουσα κυβέρνηση υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ο νόμος (4622/2019) καθιερώνει μια υπερσυγκέντρωση εξουσιών στα χέρια της εκτελεστικής εξουσίας. Θέτει επίσης την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ)6 , την εθνική ραδιοτηλεόραση ΕΡΤ και το δημόσιο πρακτορείο ειδήσεων ΑΝΑ-ΜΠΕ7 υπό την εποπτεία του πρωθυπουργού. Αυτό μιλάει για τη μείωση της κριτικής αναφοράς και την άνοδο της αυτο λογοκρισίας στα μέσα ενημέρωσης. Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον στην τελευταία θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου το 2022 .
(Με την πεποίθηση ότι δεν ωφελούν σε κανένα μας,if αλλά ούτε στην αυτοδύναμη κυβέρνησή μας, οι ανεγκέφαλοι ενθουσιασμοί και οι αφελείς κρίσεις, παραθέτω στη συνέχεια το σχετικό πόρισμα για την Ελλάδα, σχετικής παγκόσμιας έρευνας του V-Dem Ινστιτούτου, 2023 https://www.v-dem.net/documents/29/V-dem_democracyreport2023_lowres.pdf)