Μάλλον είναι καινούργια μόδα, αν δεν είναι βενιζελικό κληροδότημα. Μετά το ”Ψίθυροι από το Δωμάτιο της Εξουσίας” του Θανάση Λάλα και το δίτομο ”Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ. ΜΕ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥ ΛΟΓΙΑ” του Αλέξη Παπαχελά φαίνεται να έχει ανοίξει η όρεξη σε πολλούς συναδέλφους τους να επιδίδονται σε μακροσκελείς ”ειλικρινείς, ανεπιτήδευτους και προφανώς ανιδιοτελείς διαλόγους” με τους κατοίκους ”του Δωματίου της εξουσίας”. Οι μακροσκελείς ”διάλογοι” του Μάκη Προβατά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη -δημοσιεύονται στο Athens Voice– δεν είναι βιβλίο αλλά θα μπορούσαν -συμπληρωμένες με τρεις τέσσερες αντίστοιχες ”συνομιλίες”- να το δημιουργήσουν. Από το ιδιαίτερα εκτεταμένο (7370 λέξεις)κείμενο θα σταθώ σε ένα απόσπασμα.
Ο δημοσιογράφος αναφερόμενος στα διαμειφθέντα σε μια προεκλογική συγκέντρωση διαπιστώνει: ”Παρατηρώντας τις αντιδράσεις τους σε αυτά που λέγατε είδα ότι μάλλον τα δέχθηκαν. Όμως ο πολιτικός έχει υποχρέωσή να τηρήσει αυτά που τους υπόσχεται…”. Ενώ στο πρώτο σκέλος της ”διαπίστωσης” υπονοείται η συνεπαγόμενη πολιτικό κόστος τοποθέτηση το δεύτερο σκέλος αναιρεί το πρώτο αφού τονίζει την υποχρέωση τήρησης των, προφανώς ευνοϊκών, προεκλογικών δεσμεύσεων. Η απάντηση Μητσοτάκη δημιουργεί την αίσθηση ότι προηγήθηκε του ερωτήματος. Συγκεκριμένα απαντά: ”Και η αμφισβήτηση της πλειοψηφούσας άποψης του κοινού είναι υποχρέωση του πολιτικού, και θα έλεγα ότι είναι κατεξοχήν βενιζελικό χαρακτηριστικό. Ο πολιτικός ο οποίος δεν χαϊδεύει αυτιά δεν είναι κάτι καινούργιο. Και για πρώτη φορά κερδίζεται από εμάς, τη ΝΔ, η μάχη της παρακαταθήκης του προοδευτικού φιλελευθερισμού του Ελευθερίου Βενιζέλου, που ήταν πάντα μπροστά στις μεγάλες αλλαγές αλλά μιλούσε και τη γλώσσα της αλήθειας, και δεν χάιδευε αυτιά. Αυτή τη μάχη δεν την κέρδισε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, την υπέκλεψε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Νομίζω ότι τώρα έχουμε την ευκαιρία, εκατό χρόνια μετά, να κλείσουμε οριστικά αυτούς τους λογαριασμούς με την Ιστορία”.
Πρώτα μια ιστορική αποκατάσταση. Αν υπάρχει ένας πολιτικός, στην μεταπολεμική ιστορία του τόπου, που κατά κοινή ομολογία, εχθρών και φίλων, δεν χάιδευε αυτιά, αυτός ήταν ο αναμορφωτής της Ελλάδας και ιδρυτής της Ν.Δ. Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ούτε κατά διάνοια οι ”επίγονοι” του Βενιζέλου οι οποίοι διακρίθηκαν στον λαϊκισμό και τον πολιτικό αμοραλισμό. Με όποιο κομματικό σχηματισμό και αν πολιτεύθηκαν. Φυσικά τα πρωτεία σε αυτόν τον τομέα κερδίζουν επάξια ο Γεώργιος και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Όμως και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν φορέας της ”νοοτροπίας” όπως μαρτυρά ο ίδιος στον Παπαχελά: ”…ο Καραμανλής, νοικοκύρης και οικονόμος καθώς ήταν, είχε αφήσει περισσεύματα σημαντικά στον προϋπολογισμό. Και είπα τότε εγώ στον Παπανδρέου θα κάνουμε μια πολιτική παροχών, ώστε να διευκολυνθούμε να κερδίσουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πλειοψηφία στις επόμενες εκλογές. Έκανα λοιπόν τη λεγόμενη πολιτική παροχών…” (Κ. Μητσοτάκης. Με τα Ίδια του τα Λόγια, τόμος Α’ σελ. 138).
Αποδεχόμενος, ασμένως, την αναγνώριση που θεωρεί ότι, αυτονοήτως, του αποδίδει ο δημοσιογράφος, ότι δηλαδή δεν υπολογίζει το πολιτικό κόστος μπροστά στο συμφέρον της κοινωνίας δηλώνει ότι πήρε την σκυτάλη απευθείας από τον αδελφό της προγιαγιάς του. Έτσι με μετριοφροσύνη δηλώνει ότι: ”…για πρώτη φορά κερδίζεται από εμάς, τη ΝΔ, η μάχη της παρακαταθήκης του προοδευτικού φιλελευθερισμού του Ελευθερίου Βενιζέλου, που ήταν πάντα μπροστά στις μεγάλες αλλαγές αλλά μιλούσε και τη γλώσσα της αλήθειας, και δεν χάιδευε αυτιά”. Δηλαδή ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Κώστας Μητσοτάκης, ο Κώστας Καραμανλής τι είδους πολιτικοί ήταν; Χάιδευαν αυτιά; Δεν μιλούσαν την γλώσσα της αλήθειας; Η ”πολιτική υπευθυνότητα” και το ”ανάστημα των μεγάλων αλλαγών” πέρασε κατ’ ευθείαν από τον Βενιζέλο στον ίδιο, δίχως να κάνει μια ενδιάμεση στάση, έστω και ως φιλοφρόνηση, στον άνθρωπο που ίδρυσε την παράταξη. Και οι ψηφοφόροι της Ν.Δ. που τον ανέδειξαν και τον έκαναν πρωθυπουργό πότε από ”δεξιοί αντιδραστικοί” έγιναν ”φιλελεύθεροι προοδευτικοί”;
Με δεδομένη, όμως, την ομολογία του Κώστα Μητσοτάκη ότι το ’63 πρότεινε στον Γ. Παπανδρέου να ”…κάνουμε μια πολιτική παροχών, ώστε να διευκολυνθούμε να κερδίσουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πλειοψηφία στις επόμενες εκλογές. Έκανα λοιπόν τη λεγόμενη πολιτική παροχών…” προκύπτει ένα άλλο ερώτημα. Ποια ”…μάχη δεν κέρδισε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης…” και τι τελικά ”…υπέκλεψε ο Ανδρέας Παπανδρέου…”; Προφανώς δεν μπορεί να εννοεί την μάχη του πολιτικού αμοραλισμού και του δημαγωγικού λαϊκισμού. Οι ιστορίες του ”Ανένδοτου” και των παροχών, ”…ώστε να διευκολυνθούμε να κερδίσουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πλειοψηφία στις επόμενες εκλογές…”, στις οποίες είχε πρωτοστατήσει ο πρώτος, αποδεικνύουν ότι προέρχονταν από την ίδια πολιτική ”μήτρα” η οποία δεν συνάδει με τα βασικά χαρακτηριστικά που αποδίδει ο Κυριάκος στον Βενιζέλο. Την βαθειά αίσθηση της ευθύνης του πολιτικού απέναντι στο Έθνος και την κοινωνία, την αποφυγή του λαϊκισμού και των προεκλογικών παροχών και υποσχέσεων.
Αν ο Ανδρέας δεν ”υπέκλεψε” τις πολιτικές παρακαταθήκες, τότε το μόνο που απομένει είναι να έχει ”υποκλέψει” είναι η παράταξη του Βενιζέλου. Το κόμμα των Φιλελευθέρων όμως είχε διαλυθεί, σαν την αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου, από τους επιγόνους του Βενιζέλου. Η απαξίωσή του ήταν τόση που στις εκλογές του ’58 υπερκεράστηκε από την Αριστερά. Απαιτήθηκε να συμπράξουν στην κυριολεξία ”θεοί και δαίμονες” για να συμπτυχθεί το ετερογενές σχήμα της Ε.Κ. και να οδηγηθεί από την πλήρη απαξίωση στην εκλογική νίκη το ’63. Είναι προφανές ότι ο Μητσοτάκης ”έραβε κοστούμι πρωθυπουργού”. Ο Σ. Βενιζέλος είχε πεθάνει και ο Παπανδρέου διένυε το 77ο έτος του. Αλλά τότε, απρόσμενα, προέκυψε ο ”αερόλιθος εξ Αμερικής” –όπως τον έχει χαρακτηρίσει ο ίδιος- Ανδρέας και ”υπέκλεψε” την παράταξη. Η προαναφερθείσα ιστορία εκείνης της εποχής δεν υποδεικνύει διαφορετική στάση. Ενδεχομένως δεν θα είχε διαλυθεί η Ε.Κ. και ίσως να είχαμε αποφύγει την χούντα.
Όμως με το ”αν” δεν γράφεται ιστορία. Ωστόσο για ένα πράγμα μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Αν δεν είχε προκύψει ο ”αερόλιθος εξ Αμερικής” κανένας ”προοδευτικός φιλελεύθερος” δεν θα είχε καταδεχθεί να κατασκηνώσει στην συντηρητική παράταξη. Θα ήταν απέναντι και θα λοιδορούσαν. ”Φιλελεύθερα” πάντα.
Αντωνάκος Αντώνης
19-06-2023
antonakosantonis@gmail.comhttp://www.antonakos.edu.gr