Αύξηση της φορολογίας των ελευθέρων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων είναι στην κορυφή της ατζέντας της κυβέρνησης και οι αλλαγές θα δρομολογηθούν αμέσως μετά τις εκλογές.
Υπό την πίεση της Κομισιόν, αλλά και των στοιχείων της ΑΑΔΕ που δείχνουν ότι το 55% των ελευθέρων επαγγελματιών δηλώνει εισοδήματα φτώχειας, έως 5.000 ευρώ και το 73% έως 10.000 ευρώ, οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες.
Ήδη, από τον Νοέμβριο του 2022, το υπουργείο Οικονομικών ανέθεσε στο ΙΟΒΕ την εκπόνηση μελέτης για τις αλλαγές στη φορολογία των ελευθέρων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων, η οποία ωστόσο κρατείται ως επτασφράγιστο μυστικό, λόγω του ότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο και η υπόθεση των δηλώσεων του Γ. Κατρούγκαλου είναι ακόμη νωπή.
Επίσης, γνωστές είναι και οι συστάσεις της τρόικας, από το 2011, για την αύξηση της συμμετοχής των ελευθέρων επαγγελματιών στα φορολογικά βάρη, οι οποίες ωστόσο μετά από 12 χρόνια παραμένουν μετέωρες.
Το πρόβλημα με τους ελεύθερους επαγγελματίες είναι ότι δηλώνουν εξαιρετικά χαμηλά καθαρά κέρδη και ο φόρος που καλούνται να πληρώσουν είναι ελάχιστος και πολύ μικρότερος σε σχέση με τους μισθωτούς, ενώ συγχρόνως, αποκρύπτοντας εισοδήματα από την εφορία, επωφελούνται από όλα τα επιδόματα που είναι διαθέσιμα για τα χαμηλά εισοδήματα, όπως τα καυσίμων, θέρμανσης, κ.λπ.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι επίσης ότι απέτυχε το μέτρο της χορήγησης πρόσθετης έκπτωσης για δαπάνες πληρωμένες με ηλεκτρονικά μέσα, προς 20 κατηγορίες ελευθέρων επαγγελματιών, προκειμένου να έχουν ισχυρή έκπτωση φόρου, καθώς οι δαπάνες που δηλώθηκαν στο Taxisnet ήταν ελάχιστες και οδηγούν σε επανεξέταση ή και κατάργηση του μέτρου.
Τι λέει η έκθεση του ΙΟΒΕ
Σύμφωνα με τις οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών η έκθεση του ΙΟΒΕ θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Περιγραφική ανάλυση του θεσμού των αυτοαπασχολουμένων στην ελληνική οικονομία.
Ανάλυση της δομής, των συντελεστών και των εσόδων από φόρους σε αυτοαπασχολουμένους (όπως τέλος επιτηδεύματος, φόρος εισοδήματος, προκαταβολή φόρου, διάφορες φοροαπαλλαγές) στην Ελλάδα.
Ανάδειξη διεθνών πρακτικών φορολογίας αυτοαπασχολουμένων.
Προτάσεις για αναμόρφωση του πλαισίου φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων στην Ελλάδα με στόχο τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης – εκτίμηση αναμενόμενων εσόδων από ενδεικτικά σενάρια μέτρων, π.χ. κίνητρα για ηλεκτρονικές πληρωμές, αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος.
Τεκμήρια
Ουσιαστικά, η κυβέρνηση επιθυμεί να επανεξετάσει το φορολογικό πλαίσιο της αυτοαπασχόλησης στην Ελλάδα σε σύγκριση με διεθνείς πρακτικές, με στόχευση την απλοποίηση και διεύρυνση της φορολογικής βάσης στη βάση ανάλογων κινήτρων.
Όμως το πρόβλημα είναι ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, ΔΕΝ δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα.
Όσα κίνητρα για τη συλλογή αποδείξεων και να δοθούν και αν καταστούν υποχρεωτικές οι ηλεκτρονικές πληρωμές, δεν θα λυθεί το πρόβλημα, γιατί πάντα υπάρχει η δυνατότητα να μην εκδίδουν αποδείξεις.
Στην περίπτωση π.χ. του υδραυλικού, του ηλεκτρολόγου του ελαιοχρωματιστή κ.λπ. το τίμημα είναι κατόπιν συμφωνίας και η διαπραγμάτευση ξεκινά με τη φράση «τόσο με απόδειξη, τόσο χωρίς απόδειξη». Και συνήθως επιλέγεται η δεύτερη εκδοχή. Στο πλαίσιο αυτό, οι λύσεις που εξετάζονται είναι:
Ο περιορισμός της δυνατότητας έκπτωσης των δαπανών από τα ακαθάριστα έσοδα.
Η αλλαγή των Μοναδικών Συντελεστών Καθαρού Κέρδους.
Η επαναφορά των τεκμηρίων που ίσχυσαν τη δεκαετία του 1990, σε μια πιο σύγχρονη μορφή, ώστε οι ελεύθεροι επαγγελματίες να φορολογούνται για ένα ελάχιστο ποσό καθαρών κερδών.
Η διατήρηση και ενίσχυση των τεκμηρίων διαβίωσης για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους.
Η αύξηση των φορολογικών ελέγχων ειδικά των τραπεζικών λογαριασμών των ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων.
Εισοδήματα πείνας!
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΑΑΔΕ, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι δηλώνουν τα ακόλουθα καθαρά κέρδη ανά εισοδηματικό κλιμάκιο:
Οι 86.060 ή το 23,5% δηλώνουν εισοδήματα έως 1.000 ευρώ ετησίως.
Οι 202.547 επαγγελματίες ή το 55,2% δηλώνουν εισοδήματα έως 5.000 ευρώ ετησίως.
Οι 268.027 επαγγελματίες ή το 73,1% δηλώνουν εισοδήματα έως 10.000 ευρώ ετησίως.
Οι 323.104 επαγγελματίες ή το 88,1% δηλώνουν εισοδήματα έως 20.000 ευρώ ετησίως
Οι 344.292 επαγγελματίες ή το 93,9% δηλώνουν εισοδήματα έως 30.000 ευρώ ετησίως.
Οι 365.088 επαγγελματίες ή το 99,5% δηλώνουν εισοδήματα έως 100.000 ευρώ ετησίως.
Μόλις 1.699 επαγγελματίες ή το 0,5% δηλώνουν ετήσια εισοδήματα πάνω από 100.000 ευρώ.