Η τουρκική ιστοσελίδα στην αραβική γλώσσα, Arabic 21, απευθυνόμενη στο αραβικό κοινό τονίζει πως μπορούν να συνδυαστούν το Ισλάμ και η δημοκρατία, με ένα άρθρο του Κασέμ Κασίρ που φέρει τον τίτλο «Διδάγματα από την τουρκική εμπειρία: Όταν το Ισλάμ και η δημοκρατία συναντώνται, επιτυγχάνονται πολλά».
Όλα τα βλέμματα αυτές τις μέρες είναι στραμμένα προς την Τουρκία και τον τουρκικό λαό μετά το τέλος του πρώτου γύρου των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών χωρίς να κριθεί το τελικό αποτέλεσμα με την επιλογή νέου προέδρου για τη δημοκρατία, με την ανάγκη για δεύτερο γύρο στις 28 Μαΐου.
Ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο νικητής της προεδρίας μεταξύ του αρχηγού του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, νυν Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του αρχηγού της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, είναι σαφές ότι ο ανταγωνισμός θα είναι πολύ ισχυρός και η λαϊκή συμμετοχή σε αυτόν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από τη συμμετοχή στις εκλογές του πρώτου σταδίου.
Το ποσοστό συμμετοχής στο πρώτο στάδιο, σύμφωνα με την Τουρκική Ανώτατη Εκλογική Αρχή, έφτασε περίπου το 88,92 τοις εκατό του αριθμού των ψηφοφόρων, και αυτό είναι ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στις προεδρικές ή βουλευτικές εκλογές στον κόσμο.
Ποια είναι τα σημαντικότερα διδάγματα της τουρκικής εμπειρίας;
Ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτού που συμβαίνει σήμερα στην Τουρκία, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό; Και πώς πέτυχε η εμπειρία ενός συντηρητικού ισλαμικού κόμματος (το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) να αναπτύξει και να συμμετάσχει στη δημοκρατική εμπειρία, κάτω από ένα κοσμικό σύστημα που κράτησε για δεκαετίες από την πτώση του οθωμανικού χαλιφάτου μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1918 και το τέλος του συστήματος χαλιφάτου το 1923;
Η εμπειρία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στην Τουρκία δεν προέκυψε από το πουθενά, αλλά είναι το αποτέλεσμα μιας σημαντικής εξέλιξης της ισλαμικής εμπειρίας στην Τουρκία κάτω από το κοσμικό καθεστώς και τη διαδοχή διαφορετικών κυβερνήσεων, και έναντι των στρατιωτικών πραξικοπημάτων ή της απόπειρας στρατιωτικού πραξικοπήματος, όπως συνέβη το 2015 κατά του Ερντογάν.
Η ισλαμική κατάσταση στην Τουρκία έχει διατηρήσει την ύπαρξη και την παρουσία της για δεκαετίες μέσω των παραδοσιακών θρησκευτικών σχολείων, των ταγμάτων των Σούφι, της πραγματικότητας της ισλαμικής κοινότητας και ορισμένων οργανωμένων κοινωνικών σωμάτων, οδηγώντας στην ανοικοδόμηση νέων ισλαμικών κομμάτων, το πιο σημαντικό από τα οποία ήταν το Ισλαμικό Κόμμα Ευημερίας με επικεφαλής τον Νετζμετίν Ερμπακάν (επηρεασμένος από το κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων και τα συντηρητικά ισλαμικά ρεύματα).
Ο Ερμπακάν κατάφερε να φτάσει στην προεδρία της τουρκικής κυβέρνησης μεταξύ 1996 και 1997 μετά από μακρά καριέρα πολιτικού έργου και σημαντικά επιτεύγματα. Ήταν ο συγγραφέας του έργου συμμαχίας μεταξύ των οκτώ ισλαμικών χωρών, δηλαδή της Αιγύπτου, της Τουρκίας, της Νιγηρίας, του Πακιστάν, της Ινδονησίας, της Μαλαισίας, του Ιράν και του Μπαγκλαντές.
Στρατιωτικό πραξικόπημα οδήγησε τον Ερμπακάν έξω από την εξουσία και τη διάλυση του Κόμματος Ευημερίας και στη συνέχεια η εμπειρία του Κόμματος Ευημερίας εξελίχθηκε στο Κόμμα της Αρετής και μέχρι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με επικεφαλής τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος πέτυχε σημαντικά επιτεύγματα στην Τουρκία, είτε όταν ήταν δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης και στη συνέχεια ανέλαβε την προεδρία της κυβέρνησης και μετά την προεδρία της δημοκρατίας, παρά τις πολλές προκλήσεις που αντιμετώπισε εσωτερικά και εξωτερικά και τις διαιρέσεις του κόμματος και τη φυλάκισή του σε ορισμένο στάδιο.
Δεν θα μπω εδώ σε μια αξιολόγηση των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών της Τουρκίας, ή των διαφορών που προέκυψαν μεταξύ των ισλαμικών ρευμάτων, ακόμη και εντός του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και της αποχώρησης ορισμένων ηγετών του και των συντρόφων του Ερντογάν από αυτό, αλλά το σπουδαίο και σημαντικό σημείο σε όλη την εμπειρία των ισλαμικών ρευμάτων στην Τουρκία είναι η διατήρηση και ανάπτυξη του δημοκρατικού συστήματος από μέσα, αντί να στραφούν εναντίον του ή να ασκήσουν βία εναντίον του, παρά τα πολλά πραξικοπήματα και πιέσεις που έχουν υποστεί οι ισλαμιστές για δεκαετίες.
Κατά την εποχή του Ερντογάν, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης πέτυχε πολλά οικονομικά και πολιτικά επιτεύγματα, διατήρησε τη σταθερότητα της Τουρκίας και ακολουθούσε ισορροπημένες πολιτικές στις εξωτερικές σχέσεις, παρά τις ισχυρές σχέσεις του με την Αμερική και το γεγονός ότι η Τουρκία είναι μέρος του ΝΑΤΟ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολλές παρατηρήσεις για την τουρκική εμπειρία, είτε όσον αφορά τις ελευθερίες, τη μορφή του δημοκρατικού συστήματος, είτε τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή, και όλα αυτά απαιτούν λεπτομερή αξιολόγηση, αλλά το πιο σημαντικό σημείο μπορεί να επικεντρωθεί σε αυτό το άρθρο είναι ο συνδυασμός της γενικής ισλαμικής δέσμευσης και της επιλογής της δημοκρατίας στη Διακυβέρνηση, μια σημαντική εμπειρία που βοήθησε το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης να επιτύχει πολλά επιτεύγματα και να αναπτύξει την πολιτική, κομματική και οικονομική εμπειρία.
Οι δημοκρατικές ελευθερίες εντός του Ισλάμ
Χωρίς να μπαίνουμε στην αξιολόγηση των δημοκρατικών συστημάτων και των δημοκρατικών εμπειριών στον κόσμο, υπάρχουν βασικά σημεία στα οποία τα σημαντικά θεμέλια του ισλαμικού συστήματος συναντώνται με το δημοκρατικό σύστημα, όπως: λαϊκή λογοδοσία, κυκλοφορία εξουσίας και δημόσιες ελευθερίες εντός των νόμων, αναγνώριση τη διαφορετικότητα και τον πλουραλισμό, και να εργαστούν για την εξυπηρέτηση του λαού ή του λαού, και ότι το κριτήριο της λογοδοσίας είναι η εξυπηρέτηση του λαού και η επίτευξη ισόρροπης ανάπτυξης.
Και ότι η αποδοχή της επιστροφής στους ανθρώπους μέσω της τρέχουσας δημοκρατικής φόρμουλας για τη διαχείριση των υποθέσεών τους και την επιλογή των κυβερνητών τους δεν είναι ποτέ ασυμβίβαστη με τα θεμέλια που υιοθέτησε το Ισλάμ.
Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει την εφαρμογή της δημοκρατίας στο ζήτημα της θρησκευτικής νομοθεσίας ή στις νομολογικές και ιδεολογικές πτυχές, γιατί αυτό είναι άλλο χαντίθ, και αυτό στο οποίο αναφέρομαι εδώ είναι η διαχείριση των υποθέσεων των ανθρώπων και η επιλογή αυτών που τους κυβερνούν για να επιτύχει το καλύτερο επίπεδο ζωής.
Η δημοκρατική εμπειρία της Τουρκίας
Όποιος παρακολούθησε την τουρκική εμπειρία, ειδικά τις πρόσφατες εκλογές, διαπιστώνει την κατάσταση έντονου ανταγωνισμού όσον αφορά τις πολιτικές και οικονομικές επιλογές και τον τρόπο προσέγγισης διαφόρων θεμάτων, και όλα αυτά αποτέλεσαν ισχυρό κίνητρο για την ενίσχυση της συμμετοχής στις εκλογές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό και παροτρύνοντας τους υποψηφίους να παρουσιάσουν τις καλύτερες ιδέες και προτάσεις τους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η Τουρκία.
Αυτή η δημοκρατική εμπειρία στην Τουρκία δεν είναι ασυμβίβαστη με το γενικό ισλαμικό κλίμα που χαρακτηρίζει τον τουρκικό λαό σήμερα, παρά την ύπαρξη του κοσμικού συστήματος και τη μεγάλη ποικιλομορφία σε εθνικό, εθνικό και θρησκευτικό επίπεδο, και αυτό αποτελεί την ισχυρότερη εγγύηση για την ανάπτυξη του αυτή η εμπειρία προς το καλύτερο υπό το πρίσμα της παρακμής των δημοκρατικών εμπειριών στον κόσμο γενικότερα και στον αραβικό κόσμο, ιδιαίτερα του ισλαμικού.
Σήμερα, υπό το φως των σημαντικών εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα στον κόσμο και την περιοχή, την επιστροφή της συναίνεσης μεταξύ των αραβικών χωρών και του Ιράν και μεταξύ της Τουρκίας και των αραβικών χωρών, την εμφάνιση του πλουραλισμού στο παγκόσμιο σύστημα και τις ισχυρές σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας, Το Ιράν και η Ρωσία, η τουρκική δημοκρατική εμπειρία μπορεί να είναι ένας σημαντικός σταθμός στην έκκληση για ένα νέο αραβικό και ισλαμικό σχέδιο στον κόσμο.
Το σημαντικό είναι να διατηρηθεί αυτή η εμπειρία και να μην στραφεί ξανά εναντίον της. Όταν το Ισλάμ συναντήσει την πραγματική λαϊκή δημοκρατία στη διοίκηση της κυβέρνησης, θα επιτευχθούν πολλά.
Qassem Kassir – Arabic21