«Μίαν των ημερών είχα δή τον νέον στο κέντρον. Εκαθόταν μεταξύ δύο θηλυκών του ελαφρού, λεγόμενου, κόσμου, ωμιλούσε για την ζωή του Παρισιού και εκάπνιζε πούρο.
-Εξάπαντος, είπα, είνε υιός εφοπλιστού, και αυτές οι δύο μπαλαρίνες. Όπως και νάνε θα της φονεύση με την εξακύλινδρόν του!
Μου παρετήρησεν ο φίλος
-Τι ημερομηνίαν έχομε σήμερα;
Εκύτταξα το ημερολόγιον του τοίχου.
-Πέντε του μηνός.
Ο φίλος απήντησε:
-Έ τότε βέβαια… Είνε υιός εφοπλιστού!
Ομολογώ ότι ποτέ δεν είχα κάμει παραλληλισμούς των ημερών του Θεού με την περιουσίαν του ανθρώπου. Και όμως πόση στενωτάτησχέσις, αδελφοί μου, υπάρχει μεταξύ των πρώτων και της δευτέρας…
Η μυστηριώδης, λανθάνουσα, αλλά αναμφισβήτητος αυτή σχέσις μου απεκαλύφθη πέρα-πέρα, όταν είδα τον ίδιον νέον ύστερα από καιρόν να ζητά δανεικά ποσά ευτελέστατα, και να τρώη με πίστωσιν σε εστιατόριον τρίτης κατηγορίας. Ο φίλος μού τον έδειξε.
-Κατεστράφη οικονομικώς; Ηρώτησα.
Και επήρα την απάντησιν:
-Έχει εικοσιοχτώ σήμερα ο μήνας!… Κατάλαβες;
Αλλοίμονον… ναι. Η ιστορία του νέου δεν χρειάζεται περισσοτέρανανάπτυξιν. Μιλά μόνη της. Είνεολόκληρον το δράμα του έμμισθου ανθρώπου, που περιλαμβάνεται μέσα στην διάρκειαν του ενός μηνός.
Μέσα σ’ αυτόν τον κύκλον των τριάντα ημερών ο άνθρωπος που παίρνει μισθόν ανεβοκατεβαίνει ολόκληρη την κλίμακα των οικονομικών και ψυχολογικών αποχρώσεων. Αλλάζει διαθέσεις όπως ο χαμαιλέων τα χρώματά του.
Γίνεται καπιταλίστας, κι’ ύστερα δυστυχής προλετάριος. Άνθρωπος που έχει δεμένον τον γάϊδαρόν του, κι’ ύστερα φουκαράς που δεν τον έχει ούτε λυτόν! Παίρνει ύφος αυστηρόν, θλιβερόν, μελοδραματικόν, φιλοσοφικόν, εύθυμον, δύσθυμον, χαρωπόν κατά ημέρας, με ακρίβειαναστρονομικήν. Γιατί –ιδού το μέγα μυστικόν- ο ατυχής κουρδίζεται και λειτουργεί μέσα από την τσέπη του. Αν μπήτε μέσα σ’ αυτήν, εμπήκατε εις τα βαθύτερα του δράματός του!
Ποιες λοιπόν καταχθόνιες δυνάμεις κατοικούν μέσα στην τσέπη; Θεέ μου, είνε τόσον γνωστές η δυνάμεις. Βάλτε το χέρι σας μέσα εκεί και θα της συλλάβετε… Αυτές κυβερνούν τας διαθέσεις σας, γιατί αυτές της δημιουργούν. Σας επιτρέπουν να πιήτε σαμπάνια ή νεράκι, να γλεντήσετε στο καμπαρέ ή στην ταβέρνα. Να πάτε με αυτοκίνητο εφτά θέσεων ή με τα ποδαράκια. Να διαθέτετε συλλογήν ολόκληρη θηλυκών ή τον εαυτό σας!
Και επειδή από όλες αυτές της διαφορετικές πράξεις εξαρτάται και η διαφορετική ψυχολογική κατάστασις, γι’ αυτό κατά φυσικήνσυνέπειαν, διαμορφώνεται σύμφωνα με αυτές και το κέφι ή η ακεφιά σας.
Θα πήτε, όμως, τι σχέσιν έχουν, κύριε, όλα αυτά με τας ημέρας του μηνός;
Πρώτη του μηνός. Ακέραιος ο μισθός εις την τσέπη, αναπτερωμένες η δυνάμεις, διάθεσις και οργασμός. Κοσμικό κέντρον, ουϊσκυ, θηλυκά και ο λόγος περί Παρισινού. Δέκα του μηνός… ελαφρή συννεφιά. Κι’ από της δεκαπέντε κι’ ύστερα απότομος αλλαγή και έναρξις του μεγάλου δράματος.
Το γκαρσόνι που επροσφωνείτο με ύφος:
-Γκαρσόν!… Έλα δώ, γκαρσόν!…
Καλείται με ηπιώτερον τρόπον:
-Τι θα φάμε, σήμερα, Κωστάκη;
Είνε τόσο απλή η εξήγησις…»
(«Αθηναϊκά Νέα», 1931, Μίμης Ψαθάς)
Θωμάς Σιταράς (Αθηναιογράφος)
[iellada.gr]