Μεγάλα μυαλά: Ντένις Γκέιμπορ

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Ο Ντένις Γκέιμπορ (5 Ιουνίου 1900 – 9 Φεβρουαρίου 1979) ήταν Ούγγρος ηλεκτρολόγος μηχανικός και φυσικός, γνωστός κυρίως για την επινόηση της ολογραφίας, για την οποία και βραβεύθηκε αργότερα με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 1971.

Ο Γκέιμπορ γεννήθηκε στη Βουδαπέστη με το όνομα Γκύνσμπεργκ Ντένες, από γονείς Εβραίους της Ουγγαρίας, τους Μπέρνετ Γκύνσμπεργκ και Αντέλ Γιακόμποβιτς (Günszberg Bernát και Jakobovits Adél), των οποίων υπήρξε ο πρωτότοκος γιος. Το 1902 η οικογένεια πήρε την άδεια από τις αρχές να αλλάξει το επώνυμό της από Γκύνσμπεργκ σε Gábor.

Ο Ντένες υπηρέτησε στο ουγγρικό πυροβολικό στη βόρεια Ιταλία κατά τον A΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη συνέχεια σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Βουδαπέστης (από το 1918), κατόπιν στη Γερμανία, στο Πολυτεχνείο του Σαρλότενμπουργκ, γνωστό σήμερα ως Πολυτεχνείο του Βερολίνου.

Στην αρχή της σταδιοδρομίας του ανέλυσε τις ιδιότητες των γραμμών μεταφοράς ηλεκτρισμού υψηλής τάσεως χρησιμοποιώντας ταλαντοσκόπια καθοδικών ακτίνων, πράγμα που ανέπτυξε το ενδιαφέρον του για την ηλεκτρονιακή οπτική. Μελετώντας τις θεμελιώδεις αρχές του ταλαντοσκοπίου, ο Γκέιμπορ οδηγήθηκε σε άλλες συσκευές που λειτουργούσαν με ακτίνα ηλεκτρονίων, όπως είναι το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο και οι τηλεοπτικές συσκευές. Ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή του για τον σωλήνα καθοδικών ακτίνων το 1927 και εργάσθηκε πάνω στις λυχνίες πλάσματος.

Ο Γκέιμπορ έφυγε από τη ναζιστική Γερμανία εξαιτίας της εβραϊκής του καταγωγής το 1933, οπότε προσκλήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία για να εργασθεί στο τμήμα αναπτύξεως της Εταιρείας Thomson-Houston, στο Ράγκμπυ του Γουόργουικσάιρ. Κατά τη διαμονή του εκεί γνώρισε τη Μάρτζορι Μπάτλερ (Marjorie Butler) και τη νυμφεύθηκε το 1936. Απέκτησε τη βρετανική υπηκοότητα το 1946 και στα εργαστήρια της ίδιας εταιρείας εφεύρε την ολογραφία, το 1947.

Πειραματίστηκε με μία πολύ φιλτραρισμένη λυχνία ατμών υδραργύρου ως πηγή φωτός. Ωστόσο, το πρώτο ολόγραμμα πραγματοποιήθηκε μόλις το 1964, αφού έπρεπε να εφευρεθεί προηγουμένως το λέιζερ, η πρώτη πηγή σύμφωνου φωτός. Μετά από αυτό το βήμα, η ολογραφία εξελίχθηκε σε μια εμπορικά διαθέσιμη τεχνολογία.

Η έρευνα του Γκέιμπορ επικεντρώθηκε στην είσοδο και την έξοδο των ηλεκτρονίων, κάτι που τον οδήγησε στην εφεύρεση της επανολογραφίας (re-holography). Η βασική ιδέα ήταν ότι για τέλεια οπτική απεικόνιση πρέπει να χρησιμοποιείται όλη η πληροφορία: όχι μόνο το πλάτος-ένταση του φωτός, όπως στη συνηθισμένη απεικόνιση, αλλά και η φάση. Με τον τρόπο αυτό μια πλήρης χωρική εικόνα μπορεί να αποκτηθεί. Ο Γκέιμπορ δημοσίευσε τις θεωρίες του για την επανολογραφία σε μία σειρά ερευνητικών εργασιών ανάμεσα στο 1946 και το 1951.

Ο Γκέιμπορ επίσης ερεύνησε το πώς ακούν και επικοινωνούν οι άνθρωποι: το αποτέλεσμα των ερευνών του αυτών υπήρξε η θεωρία της granular synthesis, παρότι ο `Ελληνας συνθέτης Ιάνης Ξενάκης ισχυρίσθηκε ότι εκείνος ήταν ο πρώτος εισηγητής αυτής της τεχνικής. Η εργασία του Γκέιμπορ σε αυτό και άλλα πεδία υπήρξε θεμελιώδης για την ανάπτυξη της ανάλυσης χρόνου-συχνότητας.

Το 1948 ο Γκέιμπορ μετακόμισε στο Imperial College, στο Λονδίνο, και το 1958 εκλέχθηκε εκεί καθηγητής της Εφαρμοσμένης Φυσικής μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1967. Παρότι μετά περνούσε τον περισσότερο χρόνο του στην Ιταλία, διατήρησε μια σχέση με το Imperial College ως «Senior Research Fellow» και επίσης ως επιστήμονας (Staff Scientist) των εργαστηρίων της CBS, στο Κονέκτικατ των ΗΠΑ. Εκεί, συνεργάσθηκε με τον παλαιό του φίλο, διευθυντή των Εργαστηρίων δρα. Πίτερ Καρλ Γκόλντμαρκ, σε πολλά νέα σχέδια για την επικοινωνία και την οπτική παρουσίαση πληροφοριών. Ο Γκέιμπορ ενδιαφέρθηκε για την κοινωνική ανάλυση και εξέδωσε το βιβλίο The Mature Society: a view of the future (Η ώριμη κοινωνία: μια εικόνα του μέλλοντος) το 1972.

Μετά την ταχεία ανάπτυξη των λέιζερ και την ευρεία ποικιλία των εφαρμογών της ολογραφίας (π.χ. τέχνη, αποθήκευση πληροφοριών, αναγνώριση μορφών), ο Γκέιμπορ γνώρισε τη διεθνή φήμη αργά στη ζωή του. Πέθανε στο Λονδίνο σε ηλικία 78 ετών.

wikipedia

ΔΗΜΟΦΙΛΗ